Antwoord
Hey J., dank voor je vraag!
Clozapine is een soort laatste redmiddel in de antipsychoticahoek, juist omdat het vaak werkt waar andere middelen falen — vooral als stemmen, wanen of chaos hardnekkig zijn. Maar dat maakt het dus ook uniek. Geen enkel middel heeft precies hetzelfde profiel. Er zijn wel wat nieuwe middelen op komst of in onderzoek (zoals pimavanserin, lumateperon, ulotaront), maar die zijn óf nog niet op de markt hier, óf alleen voor heel specifieke indicaties goedgekeurd. En niks daarvan heeft (voor zover we weten) dezelfde kracht bij hardnekkige psychosegevoeligheid als clozapine. Dus: nee, geen echte clozapine-vervanger op de plank helaas. Was het maar zo.
Wat wel belangrijk is: jij zegt iets essentieels. Namelijk dat quetiapine leek te werken, maar dat je het niet trok qua bijwerkingen. Dat is zó’n waardevolle observatie. Het zou kunnen betekenen dat er wél andere stoffen zijn die werken, maar dat de dosering, de opbouw, of de combinatie niet goed afgestemd was. Soms moet je niet het hele middel afserveren, maar kijken of je het anders kunt inzetten — met microdosering bijvoorbeeld, of combineren met een andere werkzame stof (ja, polyfarmacie is tricky, maar héél soms kan het nét de brug zijn naar stabiliteit met minder bijwerkingen).
En dan je vraag over DNA-onderzoek: goeie, want die zijn er — maar met een grote korrel zout graag. Dat heet farmacogenetisch profiel, en dat zegt vooral iets over hoe je lichaam medicijnen afbreekt (farmacokinetiek), niet over hoe ze werken in je brein (farmacodynamiek). Dus ja: het kan inzicht geven in je metabolisme (bijv. of je een snelle of trage afbreker bent van clozapine, quetiapine, etc.), maar het is géén glazen bol voor “wat werkt voor mijn psyche”. En soms maken ze er meer van dan het is — let dus op commercieel geduw. Als je ’t doet, doe het dan via een klinisch farmacoloog die met je mee wil denken, en liefst in overleg met je behandelaar.
Hope this helps,
Greetz Jim
Meer informatie
Disclaimer
Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts
Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.
Empower jezelf met Kennis van PsychoseNet
Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.
Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:
- Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?
- Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
- Kijk ook naar ons tweedelige WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN over afbouwen van psychiatrische medicaties met Jim van Os en Peter Groot;
Deel 1 is vooral voor afbouwers bedoeld; Deel 2 vooral voor voorschrijvers.
- Wil je een PERSOONLIJK ADVIES bij het kiezen van een AFBOUWSCHEMA?
Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt.
- Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik dan de KNMP-rekenhulp.
- Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
- Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
- Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.
Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?
- Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van PERSOONLIJK HERSTEL? Kijk dan onze animatie hierover of bekijk ze allemaal.
- Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan het mini-college van Jim van Os.
- Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan naar het mini-college van Jim van Os.
- Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is ‘in je hoofd’, wat is het dan wel? Bekijk het mini-college WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan? van Jim van Os.
Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?
Beantwoord door: Jim van Os op 15 juli 2025
