Wanneer spreek je van chronische suïcidaliteit?

Antwoord

Beste I.,

Dank je wel voor je vraag!

Wanneer spreken we van chronische suïcidaliteit? In de praktijk bedoelen we daarmee dat gedachten aan dood of niet meer willen leven langdurig aanwezig zijn, vaak als een soort achtergrondruis die opflakkert bij stress. Niet per se een actieve wil om te sterven, maar een hardnekkige verbeelding van stoppen met lijden. Je zou kunnen zeggen: het is een betekenisgevingssysteem in je hoofd dat onder druk standaard die route neemt. Bij trauma, angst en dwang zie je dat die route extra “plakkracht” krijgt. De dreigingssystemen in je lijf en brein staan dan te vaak aan, en de verbeelding van verdwijnen geeft schijncontrole. Dat is dus niet je schuld, maar ook niet je bestemming.

Kan het weggaan? Ja, bij een deel van de mensen dooft die achtergrondruis na verloop van tijd flink uit, soms zelfs helemaal. Bij anderen blijft er een kwetsbaarheid die je leert kennen en hanteren. Denk aan een radiozender die ooit keihard stond, en die je gaandeweg leert zachter zetten, ver weg op de achtergrond. De kunst is minder vechten tegen het bestaan van de gedachte, en meer oefenen in hoe je je ertoe verhoudt. Niet de gedachte de baas laten zijn, maar jij de baas over de gedachte. Klinkt eenvoudig, voelt soms als bergbeklimmen op sokken, maar het werkt echt.

Wat helpt in de dagelijkse praktijk? Dingen die je zenuwstelsel leren schakelen uit standje overleven. Lichaamsgerichte psychotherapie, ademwerk, trauma related tension-release oefening, mindful bewegen, belichaamde aandachtstraining. In therapie-termen: accepteren dat de gedachte op visite kan komen zonder dat jij koffie hoeft in te schenken. In exposure-achtige sessies kun je heel voorzichtig naar de inhoud toe bewegen, met veiligheid in je lijf en het hier-en-nu als anker. Interpersoonlijke therapie kan helpen om de relatie-dynamieken te bekijken die de ruis aanzetten. Acceptance and Commitment Therapy is ook een fijne, omdat je leert handelen naar je waarden terwijl je die lastige innerlijke weerman gewoon laat praten.

Omdat je ook dwang- en angstgevoelig bent is het goed te weten dat suïcidale intrusies zich soms gedragen als dwanggedachten: hoe harder je ze wegduwt, hoe eigenwijzer ze terugkomen. Vervelend fenomeen, maar het verklaart waarom vriendelijk laten passeren, labelen als breinruis, en terugschakelen naar het lijf vaak beter werkt dan discussiëren met de gedachte.

Over veiligheid, altijd belangrijk om even te benoemen: maak een concreet micro-plan voor momenten dat het echt mis dreigt te gaan. Wie bel je, wat doe je eerst, welke plek helpt, welke zin zet je op papier voor jezelf? En als je je nu onveilig voelt of dat later gebeurt, bel 112 of je huisartsenpost, of neem direct contact op met 113. Dat is geen zwakte, dat is professioneel omgaan met je kwetsbaarheid.

Wat ik in de praktijk vaak zie helpen is social holding organiseren. Dus niet alleen jij tegenover de ruis, maar een kleine resourcegroep van mensen die weten wat er speelt en die afgestemd met jou handelen als het nodig is. Ervaringsdeskundigen kunnen hier een sleutelrol spelen, omdat ze het landschap kennen en minder schrikken van wat jij doormaakt. Organisaties als Solution Support, Family Supporters of Team ED kunnen soms meedenken als het spaak loopt. Klinkt groot allemaal, maar het begint vaak met één of twee mensen die je meeneemt in je plan.

Tot slot nog iets over mindset, want hier zit vaak de gamechanger. In de ggz schieten we soms in het model van symptoom weg en klaar, maar bij chronische suïcidaliteit gaat het meestal om een leer- en betekenisproces. Je leert herkennen welke contexten de gevoeligheid prikkelen, je leert je er anders toe verhouden, en je bouwt een leven dat je vaker naar ja laat neigen dan naar stoppen. Niet een expert die jou fixt, maar iemand die je coacht om te oefenen in dingen waar je eigenlijk geen zin in hebt en die toch richting geven. Kleine levensexperimenten dus, die je dag voor dag meer vorm geven.

Hope this helps en kijk vooral ook bij de informatie hieronder en weet dat je altijd terecht kunt op onze chat.

Greetz Jim

Meer informatie