Ik ben nu weer vier dagen terug in Maastricht na mijn fietstocht van 6.442 kilometer. En wat een ervaring was het: ik heb vanaf het eerste moment genoten. Iran was het absolute hoogtepunt van de reis. Wat wonen daar een fijne mensen. Ze zijn open, vriendelijk, gastvrij en open-minded.
Ik heb daar de meeste dagen doorgebracht bij de lokale bevolking, van zeer religieus tot niet religieus. Overigens is 85% van de bevolking niet religieus, een gevolg van de Sharia, de grondwet is gebaseerd op de Islam. De mensen willen verandering, ze zijn intelligent en hebben geleerd van de Arabische Lente. Ze willen geen revolutie maar stap voor stap willen ze meer vrijheid. Ik heb in Iran de mooiste gesprekken gehad. Ik was hiervan vaak zo onder de indruk dat ik regelmatig moeite had met inslapen ’s nachts.
De mensen zijn bijzonder open, gesprekken over het gemis van seks voor het huwelijk met zeer religieuze vrouwen waren eerder regel dan uitzondering
Voordat ik Iran binnen fietste, ben ik in Turkije geweest en wat is ook dat een geweldig land. Ik had al een afkeer van onze hoofddoeken- en islamofoob Geert Wilders, maar dat is hier alleen maar gegroeid. Wat wonen daar fijne mensen.
Ik werd overal uitgenodigd om te blijven slapen en eten. Drankjes op terrasjes werden regelmatig voor me betaald en van de onderdrukking van vrouwen is hier niets te merken. Vrouwen hebben in Turkije een andere rol dan bij ons maar ze doen dat vanuit een overtuiging, niet vanuit een angst of vanuit een minderwaardige positie. Ik heb in Turkije drie keer bij een traditioneel moslimgezin geslapen en dat was iedere keer weer een feest. Ze zijn open-minded, enorm gastvrij en leven met veel respect en liefde voor de mens.
Het fietsen werd in Turkije pas echt zwaar. Het weer was weliswaar beter – al was het sommige dagen ook slechts 10 graden met veel regen – maar de wegen gingen op en af, veel klimmen dus. Tot aan Turkije had ik amper geklommen, en dat heeft me enorm verbaasd. Alleen in de Eiffel en in Bulgarije waren heuvels langer dan 5 km, voor de rest was het redelijk vlak. Ik ben vanuit Istanbul in een rechte lijn naar de kust gefietst, naar de Zwarte Zee, de stad Samsun.
Samsun, een grote stad, met aan de ene kant de Zwarte Zee en aan de andere kant de heuvels, waar de stad tegenop is gebouwd. Vanaf Samsun was het vlak, langs de kust, naar Batumi in Georgië. Batumi is een mooie stad, een kustplaats, met veel historie. Ik had dan ook een dag rust en vanuit Batumi ben ik in een rechte lijn naar Teheran gefietst. Ik had de route in eerste instantie zo gepland zodat ik niet in het Koerdische oosten van Turkije hoefde te fietsen, ik zou via Armenië Iran binnen fietsen. Na navraag bij de bevolking hier, bleek dat het Noordoosten van Turkije geen enkel probleem was qua veiligheid. Dus koos ik voor deze optie, ook omdat ik benieuwd was naar de prachtige landschappen in het oosten van Turkije. Eenmaal daar waren de geluiden toch anders en werd me geadviseerd om de laatste 80 kilometer met de taxi te doen.
Mensen hebben me vaak gevraagd of ik niet bang was
Ik vroeg dan altijd: waarvoor zou ik bang zijn? Ik weet wat angsten zijn, ik ken ze maar al te goed uit m’n depressieve periodes, maar ik voelde geen angst. Ik was gepast waakzaam en ik vertrouw altijd op m’n intuïtie, die me eigenlijk zelden in de steek laat. De enige angst die ik heb, is voor dieren, voor honden speciaal, die zijn hier veel en hebben een behoorlijke territoriumdrang en ze zijn geen fietsers gewend. Voor noodgevallen heb ik pepperspray, maar meestal is hard doorfietsen of keihard terug gillen afdoende.
Vooraf kon ik me moeilijk een voorstelling maken hoe deze trip zou verlopen; het waren voor mij veelal onbekende landen. Lange afstanden ben ik wel gewend, dus fysiek wist ik wat me te wachten stond, maar fietsen door Roemenië, Bulgarije, Georgië, Turkije en Iran daar had ik geen idee van. Maar het was super, meer dan ik had durven hopen.
Er waren natuurlijk wel wat twijfels bij mijn omgeving of deze tocht wel verstandig zou zijn in verband met mijn aandoening. Uiteraard heb ik dat met mensen in mijn directe omgeving goed besproken en had ik er zelf alle vertrouwen in. En terecht zo is gebleken, het ging prima.
En ik voelde me overal thuis
Dat wist ik al, maar dat werd bevestigd tijdens mijn trip. Ik heb geen huis nodig, geen tv, geen auto: mijn thuis is waar ik op dat moment ben en dat is zo’n fijn gevoel.
Ik vroeg me gisteren af waarom ik dit eigenlijk heb gedaan. Waarom vind ik reizen op de fiets zo prettig, wat geeft het mij ? Het is niet altijd het fietsen zelf, dat is vaak zwaar en inspannend en regelmatig vervloek ik het weer, de heuvels het verkeer…
Ik houd van het fietsen, de fysieke inspanning, de ontmoetingen onderweg, het echte contact met het land, de vrijheid, het vaak ’s morgens nog niet weten waar je diezelfde nacht slaapt, de verrassingen, de steden, het platteland…. het geeft me een heleboel.
Maar het zijn vooral de ontmoetingen, de ontmoetingen met de lokale bevolking die deze trip zo geweldig hebben gemaakt. De ontmoetingen zijn bijzonder, ze zijn bijzonder door de verbinding die ik voel met de mensen. Ook al was er vaak een taal barrière, het voelde toch goed.
Verbinding: het toverwoord in de behandelkamer
Zonder verbinding tussen patiënt en behandelaar is er weinig kans op herstel. Dat maakt het vak van hulpverlener in de ggz zo bijzonder en tevens ook zo moeilijk. Het is fingerspitzengefühl, het is niet iets wat je je aan kunt leren, het is daarom ook zo anders dan andere medische wetenschappen. Empathie en de kunst om op authentieke wijze contact te kunnen leggen met mensen is niet te leren uit boeken, maar het is oh zo belangrijk in het patiënt-hulpverlener contact. Het is de basis van een behandeling. Zonder verbinding met de unieke persoon die je als behandelaar voor je hebt , is de kans kleiner dat de behandeling aanslaat. Zelfs het effect van medicatie is beduidend minder als het contact met de hulpverlener door de patiënt als niet-prettig wordt ervaren, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek.
Verbinding met een ander kan pas echt als er ook ruimte is voor verbinding met jezelf, maar dat is vaak moeilijk als je last hebt van psychische klachten: je bent jezelf niet
Het is een ‘andere ik’ die je heeft overgenomen. Er is geen ruimte voor je authentieke ik, het heeft plaatsgemaakt voor je aandoening. De verbinding met mezelf is voor mij een heel lang proces geweest, maar uiteindelijk is het vanzelf gegaan, het ging onbewust, je voelt het als het zover is, en dat is fijn. Verbinding kunnen voelen met je authentieke ik is voor een ieder een uniek, individueel proces. Toen ik de verbinding met mezelf voelde en mijn depressies zag als niet-onderdeel van mijn karakter, schreef ik dit korte stukje over depressie:
“De depressie is gestoord…. Een depressie is de grootste leugenaar die er is. Hij liegt, hij manipuleert, hij bedriegt je de hele tijd, hij houdt je voor de gek. Een depressie is ook saai. Hij lacht niet, hij heeft geen zelfspot, hij heeft geen humor, hij is kleurloos. En hij is rigide, je kunt hem niet op andere gedachten brengen, hij houdt z’n poot stijf, hij heeft een ziekelijke hardnekkigheid. Maar, een depressie is niet echt, de depressie hoort niet bij je, het zijn slechts gedachten en gevoelens die horen bij de ziekte. Jij bent de depressie niet, jij bent namelijk oké, het is de depressie die gestoord is….”
Het zijn dus vooral de ontmoetingen die deze reis zo bijzonder voor mij hebben gemaakt, de gesprekken met Serviërs over de veroordeling van Karadzic, in de middle of nowhere uitgenodigd worden voor een kopje koffie en cake bij drie straatwerkers, de man die mijn drinken wilt betalen, de enthousiaste kinderen langs de weg die me met een high five begroeten.
Maar ook de gesprekken over psychiatrie. In Nederland zijn we bezig met de beweging De Nieuwe GGZ maar wat zouden ze in de meeste landen blij zijn met ook maar een fractie van onze huidige ggz. Het is schrijnend hoe er hier vaak met psychiatrische patiënten wordt omgegaan. Dan bedruipt me regelmatig het gevoel waar we ons in Nederland zo druk om maken. Psychiatrische zorg valt hier meestal niet in het publieke gezondheidspakket en komt voor rekening van de patiënt zelf. Met alle sociaaleconomische problemen waarmee een psychiatrisch patiënt in deze landen te maken heeft, valt dat meestal niet op te brengen en belanden ze zonder hulp op straat of als ze ernstige overlast veroorzaken in een gesloten inrichting met bijzonder weinig faciliteiten en al zeker geen uitzicht op herstel.
Het is triest en wat zou het mooi zijn als we met PsychoseNet en De Nieuwe GGZ in de toekomst ook iets voor deze mensen kunnen gaan betekenen. En wat ben ik blij dat ik in Nederland geboren ben, met alle voorzieningen en professionele hulp die bij ons voorhanden is. Ik ga maar eens bedenken wat we voor de mensen in deze landen zouden kunnen betekenen…
Geef een reactie