Michèle Bijlefeld is arts. Ze schreef eerder op PsychoseNet de blog Wat is heilig: de eed of de BIG-registratie? In deze nieuwe blog neemt ze ons mee naar het onderwerp taboe, waarin ze treffend opmerkt: “Door te doorvoelen wat de ervaring van het taboe in je oproept, kun je je eigen kracht ontdekken.”
We bevinden ons in ons leven in wisselende toestanden. De ene keer voelen we ons fysiek fit, de andere keer fysiek ziek. Het ene moment voelen we ons mentaal gezond, het andere voelen we ons mentaal ziek. Van ‘geen vuiltje aan de lucht’ kan het naar ‘totaal de weg kwijt’. Allemaal normale onderdelen van de menselijke leefervaring, óók statistisch gezien.
Het bestaan van een taboe op iets, of het nou is op vreemdgaan, verslaving, depressie of psychose, staat voor afwijzing
En wie afwijst, wijst (onbewust) een deel van zichzelf af. Zo simpel is het. Hoe vervelend het ook kan zijn om degene te zijn die het taboe opgeplakt krijgt, bijvoorbeeld vanwege je doorgemaakte psychose of aanhoudende depressie, besef dat het degene is die het taboe ‘opplakt’, die iets in zichzélf tot dan toe afwijst. Dat is (onbewust) pijnlijk voor diegene en het is aan hem.
Een taboe zegt: ‘dit mag er niet zijn’ of ‘dit is niet goed of raar’, of dat nou bewust zo ervaren wordt of niet. Een taboe is veelal verbonden met schaamte. Als iets er niet mag zijn, wordt dit ervaren als iets waar men zich voor zou moeten schamen. En een taboe hangt samen met onderdrukte kracht.
Taboe komt voort uit angst
Het is in feite een primitief, oerbiologisch fenomeen: hetgeen de persoon niet kent wordt uit de weg gegaan, afgewezen en roep afweer op. In het geval van psychose kunnen we ons dat wel voorstellen, toch? Ervaringen zijn dusdanig individueel en kunnen zo uniek en uiteenlopend zijn! Iemand ervaart bijvoorbeeld ‘afluisteringen’, hoort stemmen die boze dingen zeggen, ziet letterlijk spoken of andere dingen in een dimensie die voor anderen onzichtbaar is. Het vergt stevig in schoenen staan om daar niet (onbewust) van te schrikken! Die schrik is angst voor het onbekende.
Naast dat het ‘bizarre’ onbekende, zoals psychotische verschijnselen, veroordeeld kan worden, krijgt ook het ‘onprettige’ vaak onbewust het etiket taboe: depressie, somberheid, angst, obsessie. Juist omdat we allemaal in wezen één zijn en op elementair niveau op elkaar lijken, kunnen dergelijke symptomen mensen raken op plekken die ze (nog) niet van zichzelf (willen) zien. Wederom angst voor het onbekende, maar dan iets minder in your face…
Aan de andere kant van de afweer tegen het onbekende, staat het ophemelen van het bekende: de norm voelt veilig en wordt zo (onbewust) de voorkeur geschonken.
Een baan, een huis, een partner, kinderen of tenminste een kinderwens, op vakantie (willen) gaan, praten over normale dingen en je normaal voelen. Een beetje verdrietig of boos mag best, maar liefst met een verklaarbare, normale reden. Je relatie is bijvoorbeeld uit, je konijn is overleden of een collega, die pas veel korter in dienst is dan jij, kreeg de promotie waar jij al zo lang naar verlangde… Als het maar behapbaar, begrijpelijk, te vatten is, is het niet gauw eng. En dan behoeft het geen taboe.
Voor jou, wanneer je je vanuit een taboe benaderd voelt, is die ervaring er één die in potentie kan leiden tot bevrijding van jezelf. Tot zelfontdekking.
Door te doorvoelen wat de ervaring van het taboe in je oproept, kun je je eigen kracht ontdekken
Het zijn de ervaren grenzen waar we tegenaan lopen, die ons kunnen helpen groeien. Net als met gewichtheffen: je heft een fysieke weerstand en zo groeien je spieren. Met onze emotionele/psychische groei is het net zo: wat weerstand oproept bevat groeipotentie. Dat noem ik de onderliggende waarde van weerstand.
Terugkomend op die natuurlijke fasen in het bestaan. Het ene moment ben je in behandeling, het volgende behandel je anderen, zoals tegenwoordig bijvoorbeeld veel ervaringsdeskundigen dat doen. Het ene moment is de psychiater aan het behandelen, het volgende is hij degene die behandeld wordt. Laat je dus niet gek maken door enig taboe of etiket. Als jij opgenomen bent vanwege een psychische toestand, ben jij op dat moment degene die hulp behoeft EN misschien wel degene die zichzelf bevrijdt van last, waardoor je je daarna vrijer en krachtiger voelt dan voorheen. Dat maakt je op geen enkele manier minder (krachtig, waardevol, potentierijk) dan een ander, bijvoorbeeld je behandelaar.
We hebben veelal geen idee wat het leven ons brengt, waar we morgen zijn, wie er wanneer in welk schuitje zit
Dat is het mysterie van het leven. Wat we wel hebben is de mogelijkheid om ons over te geven aan wat zich aandient, niet te oordelen over wat dan ook, ook als het anders is dan het tot dan toe ervaren zelf, maar te buigen voor hetgeen op ons pad komt en te danken voor de mogelijkheden tot zelfreflectie en transformatie die ons geboden worden.
En mocht je dan toch geneigd zijn iets van iemand af te wijzen, raad ik aan: omarm jezelf liefdevol, al dan niet letterlijk, want ergens wijs je tot dan toe jezelf nog af…
Michèle Bijlefeld is arts en heeft een boek geschreven. Ze schreef eerder op PsychoseNet de blog Wat is heilig: de eed of de BIG-registratie?
Meer informatie:
- Wat is heilig: de eed of de BIG-registratie?
- Psychose: waarom je je arts soms een beetje moet helpen
- Overpeinzingen rondom hulpverlening
Geef een reactie