Stel je voor dat je maandenlang – misschien jaren – wordt toegesproken door een vijandige stem. Niet zachtjes, maar dwingend, elk moment dat het stil wordt in je hoofd. Zo’n stem die fluistert dat je waardeloos bent, dat er gevaar is, dat anderen je uitlachen. En dat gaat niet weg omdat jij dat wilt. Op een dag klapt je leven om. Je raakt uitgeput. Relaties brokkelen af. Je werk lukt niet meer. En uiteindelijk – soms pas veel te laat – zoek je hulp.
Wat er dan gebeurt, laat Maasja Ooms in haar nieuwe documentaire Mijn Woord Tegen Het Mijne pijnlijk, liefdevol en radicaal helder zien. Het is een film die niet alleen over stemmen horen gaat, maar over menselijkheid, machtsverhoudingen en de vraag hoe de psychiatrie zichzelf opnieuw kan uitvinden.
Een spagaat van twee werelden
Wanneer je vertelt dat je stemmen hoort, kom je nog steeds midden in een historische tweestrijd terecht. Aan de ene kant het humane verhaal van de arts Philippe Pinel, de man die eeuwen geleden de boeien van ‘krankzinnigen’ afnam omdat zorg menselijkheid vraagt. Aan de andere kant het geluid van de filosoof Michel Foucault, die laat zien dat elke ‘bevrijding’ in de psychiatrie vaak gewoon nieuwe vormen van controle en niet-luisteren oplevert.
Die spanning bestaat nog steeds. En precies daar begint de documentaire.
Wat er fenomenologisch gebeurt bij stemmen horen
In de film wordt voelbaar hoe normaal het eigenlijk is wat wij dan ‘psychotisch’ noemen. Een deel van je innerlijke dialogerende bewustzijn – iets wat jij en ik en iedereen heeft – splitst af, wordt verzelfstandigd en krijgt een eigen stem.
Vaak omdat het over iets gaat dat te pijnlijk, te geheim of te onveilig was om direct te voelen.
En juist dan is de vraag:
Ga je die stem het zwijgen opleggen?
Of ga je luisteren?
Epistemische onrechtvaardigheid in de ggz
Mensen die stemmen horen komen niet zelden in een systeem terecht waarin we snel zeggen: “Het is een symptoom.”
Een hersenziekte.
Een genetisch defect.
Schizofrenie.
Zonder dat iemand vraagt:
Wat zegt de stem precies? Wat betekent het voor jou? Waar gaat dit over in jouw leven?
Het dominante biologische verhaal – waar juist geen enkel robuust biologisch bewijs voor is – creëert stigma, geïnternaliseerd stigma en uiteindelijk: demoralisatie. Want als je krijgt te horen dat jouw ervaring slechts ruis is uit een ‘kapot brein’, waar moet je dan zelf nog ergens beginnen?
Dat is de epistemische onrechtvaardigheid die zoveel van onze cliënten herkennen: jouw betekeniswereld wordt ongeldig verklaard.
Romme, Corstens en het luisteren naar stemmen
De omkering begon bij Marius Romme. Een cliënte – Patsy – vroeg hem:
“Waarom nemen jullie de stem van God wél serieus, maar die van mij niet?”
Het leidde tot het Maastricht Voices Interview, de Hearing Voices Movement, en tot het inzicht dat stemmen horen geen pathologie is, maar een menselijk fenomeen.
In de film zien we hoe Dirk Corstens – al dertig jaar pionier – nog een stap verder gaat. Hij nodigt de stem zélf uit aan tafel.
Met nieuwsgierigheid,
veiligheid,
en met respect.
En dan gebeurt er iets magisch:
Stemmen blijken logica te hebben.
Relaties.
Geschiedenis.
Een taak.
Soms zelfs een beschermende functie – hoe destructief ze aan de buitenkant ook lijken.
Dat is voice dialogue:
Een gesprek tussen de persoon, de stem en de hulpverlener, waarin ruimte ontstaat voor verandering.
Wat deze film zegt over de toekomst van de psychiatrie
Deze documentaire is een spiegel. En eerlijk gezegd: geen makkelijke.
Want ze toont precies waarom het huidige systeem vaak vastloopt.
- We kunnen medicaliseren zonder betekenis.
- We kunnen labelen zonder luisteren.
- We kunnen beheersen zonder co-creëren.
- En we kunnen medicatie geven zonder dialoog.
Mensen hebben iets anders nodig:
Herstel, eigen regie, compassie, relationele ruimte en vooral: erkenning van hun verhaal.
Hoe dit raakt aan de Sociale Benadering en het GEM-model
De film laat zien waar het in onze sociale benadering al jaren over gaat: psychische ontwrichting speelt zich nooit alleen in het hoofd af, maar in relaties, context, geschiedenis en betekenis. Het gaat over mensen die vastlopen in systemen die hen proberen te ‘normaliseren’, terwijl ze eigenlijk veiligheid, steun en verbinding nodig hebben.
Dat is precies waarom we met het GEM-ecosysteem een andere weg inslaan.
Binnen GEM:
- starten mensen niet met een diagnose, maar met een verkennend gesprek;
- is betekenisgeving het vertrekpunt, niet het DSM-label;
- werken we met resourcegroepen, open dialogue, peer support en herstelacademies;
- en zien we stemmen horen als een relationeel fenomeen dat vraagt om dialoog, niet onderdrukking.
GEM is, net als de film, een praktijk van luisteren.
Een praktijk van samen onderzoeken wat een ervaring vertelt.
Een praktijk die de mens vóór de stoornis zet.
Dit is niet zomaar een therapeutische techniek
Als je deze documentaire kijkt, kijk je naar een kantelmoment.
Niet omdat voice dialogue een nieuwe interventie is.
Maar omdat het laat zien hoe de ggz er uit kan zien wanneer we écht durven luisteren.
Het gaat over een verschuiving:
van “Wat is er mis met je?”
naar “Wat is je overkomen?” en “Wat wil deze ervaring vertellen?”
en van controle
naar co-creatie
van pathologie
naar menselijkheid
Een uitnodiging
Dus wanneer je de film ziet, laat je dan raken door de eenvoud van wat er gebeurt:
een mens die luistert naar een ander mens – inclusief diens stemmen.
Het is mijn hoop dat deze documentaire niet alleen ontroert, maar ook wakker schudt.
Dat we in de psychiatrie luisteren naar wat mensen al meer dan dertig jaar zeggen:
Stemmen hebben betekenis.
Mensen zijn geen defect brein.
En echte hulp begint bij luisteren, niet bij labelen.
Hier alle vertoningen op een rij tijdens IDFA Amsterdam :
- Vrijdag 14 november 2025 om 17:45 Eye 1 – Wereldpremière
- Zaterdag 15 november 2025 om 10:00 Carré 1 – Volkskrantdag
- Zondag 16 november 2025 om 15:00 uur The Pulse 2 Zuidas
- Dinsdag 18 november 2025 om 15:00 uur The Pulse 1 Zuidas
- Donderdag 20 november 2025 om 15:15 Tuschinski 1 – VPRO EXTRA
Met nagesprek met Dirk Corstens, gemodereerd door Femke van der Laan. Daarna (17:30) een meet&greet in de VIP-lounge, tevens start impactcampagne.
- Vrijdag 21 november om 21:15 uur, Pathé Noord 11
- Zaterdag 22 november 2025 om 18:45 Tuschinski 5
Vertoningen in Groningen:
- Donderdag 20 november om 20:45 Groninger Forum
- Zaterdag 22 november om 11:15 Groninger Forum met introductie.
Meer lezen over Psychosegevoeligheid?
- Als de nacht maar niet valt – documentaire
- Films & Documentaires over de GGZ – een overzicht van PsychoseNet
- Breinpijn – documentaire over stemmen horen is nu vrij toegankelijk
Heb je een vraag?
Onze experts beantwoorden jouw vraag in het online Spreekuur van PsychoseNet. Gratis en anoniem.
Wil je PsychoseNet steunen?
Wordt donateur en help ons om mooie projecten te realiseren.
Geef een reactie