Hoe kijk jij naar het belang van activiteiten buiten het psychiatrisch ziekenhuis?

Antwoord

Beste Z.,

Dank voor je vraag! Je raakt hier echt een gevoelige snaar, eentje waar ik (en vele anderen die bezig zijn met herstelgericht werken) al jaren tegenaan loop. Want ja, natuurlijk is het belangrijk dat mensen met psychosegevoeligheid behandeling krijgen als ze in een crisis zitten. Maar dat mag nooit het hele verhaal zijn. Want dan krijg je precies wat jij beschrijft: een mens wordt teruggebracht tot “patiënt”, en dat is zo’n verarming van het hele beeld van wie iemand is. Dan verdwijnt de persoon achter de symptomen en krijgt het psychiatrisch ziekenhuis iets weg van een plek waar mensen tot stilstand komen, in plaats van vooruit mogen.

Kijk, jouw dochter is niet alleen iemand met psychosegevoeligheid. Ze is ook iemand met passie, met talent, met creatieve vonkjes, met wie weet wat voor mooie levensdromen. En dat talent voor muziek dat je noemt – dát is haar kracht. Dat is haar sleutel naar herstel. En herstel betekent niet: geen symptomen meer hebben. Herstel betekent: weer regie krijgen over je leven, ook al is dat leven af en toe chaotisch, gevoelig, of zelfs wild. Dus als zij zin heeft om een cursus te volgen of muziek te maken – juíst nu, terwijl ze opgenomen is – dan zegt dat iets ongelooflijk positiefs over haar levenslust. Over haar wil tot groei. Over dat ze niet volledig opgaat in het “patiënt zijn”.

De vraag die je stelt is dus eigenlijk: wat is de rol van een betekenisvolle activiteit in het herstelproces van iemand die opgenomen is met psychosegevoeligheid? En mijn antwoord is dan heel eenvoudig: dat is essentieel. Of, als ik wat eigenwijs mag zijn: belangrijker dan clozapine. Want als clozapine de motor tot rust brengt, dan is een betekenisvolle activiteit de olie die zorgt dat de boel niet vastloopt. Anders krijg je precies dat: iemand die verveeld, leeg en futloos raakt, en depressief wordt van het “wachten tot ze klaar is”.

En dat laatste… daar moeten we het ook even over hebben. Want wat betekent eigenlijk “ze is er nog niet klaar voor”? Dat wordt vaak gezegd als iemand kwetsbaar is of een beetje wiebelig. Maar heel vaak zit daarachter een soort angst: dat als iemand iets gaat doen, het misgaat. En die angst… die is op zich begrijpelijk. Maar ook verlammend. Want als je pas mag léven als je volledig stabiel bent, dan gebeurt er dus nooit meer wat. Terwijl herstel júist vaak ontstaat doordat mensen iets gaan proberen waar ze eigenlijk nog een beetje zenuwachtig voor zijn. Zoals een cursus. Of muziek maken. Of buiten de instelling even in de zon zitten.

Ik zeg altijd: het is niet óf behandeling óf betekenisvol leven. Het is en-en. En vaak werkt de ene beter door de ander. Dus: ja, laat je dochter muziek maken. Laat haar een online cursus volgen. Laat haar, als dat kan, een uurtje buiten de afdeling oefenen met haar gitaar of een liedje schrijven. En misschien lukt het niet meteen. Misschien is het rommelig. Misschien is er een terugval. Maar dan is dat óók leerzaam. Want herstel is niet het vermijden van risico’s – het is het leren omgaan met wat er gebeurt als je iets aandurft.

Ik zou je echt willen aanraden om dit ook bespreekbaar te maken op de afdeling – het hoeft geen alles-of-niets te zijn. Begin met iets kleins. Vraag wat wél kan. Kijk of een begeleider samen met haar een klein muziekdoel kan maken. En misschien kunnen jullie ook kijken naar het idee van een resourcegroep – een groep mensen (inclusief familie én hulpverleners) die samen met haar meedenken over herstel, over hoe ze zichzelf weer mag zijn.

Jouw vraag zegt me dat je haar niet als “patiënt” ziet maar als mens. En dat is misschien wel het belangrijkste medicijn dat er is.

Hope this helps en kijk vooral bij de informatie hieronder, want er is nog veel meer over te zeggen, kijken en lezen. En als je behoefte hebt aan meer intensief contact, dan kun je ook terecht op onze chat.

Greetz Jim

Meer informatie