Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste Jim,
Ik ben nu een paar maanden af van de lorazepam die ik drie jaar geslikt heb vanwege dwanggedachten en angsten.
Momenteel sta ik helemaal open en is alles angstig voor mij en heb ik enorm veel dwanggedachten. Ik heb het afgebouwd vanwege de therapie omdat de sessies dan effectiever zijn.
Hoelang kan dit allemaal aanhouden zonder de lorazepam, en kan je überhaupt afkomen van dwanggedachten?
Met vriendelijke groet,
M.
Hey M., dank voor je vraag!
Goed dat je die lorazepam achter je hebt gelaten, want drie jaar dagelijks benzo’s, dat is niet niks. Je merkt nu waarschijnlijk pas echt wat die pillen al die tijd voor je hebben gedaan: ze hebben alles wat afgevlakt en gedempt, en nu sta je met je zenuwstelsel helemaal open en rauw in de wind. Dat voelt eng, en je hoofd grijpt de kans om je te bestoken met dwanggedachten. Niet omdat je zwak bent of verkeerd bezig, maar gewoon omdat je brein zich opnieuw moet instellen.
Hoelang dat duurt? Tja, dat is de hamvraag. Het kan weken zijn, soms maanden, soms zelfs langer, afhankelijk van hoe gevoelig je systeem is. Je brein moet zich herstellen van de zogenaamde oppositional tolerance die door langdurig benzo-gebruik ontstaat: het went aan de rem die je erin gooit, en als die rem wegvalt, gaat het even in overdrive. Dat geeft die golf aan angst en dwang. Het Ashton Manual (beroemde gids voor benzodiazepine-afbouw) beschrijft precies dit soort klachten. Ze kunnen hardnekkig zijn, maar ze worden doorgaans geleidelijk minder naarmate je systeem zich herkalibreert.
Of je helemaal van dwanggedachten af kunt komen, is een andere vraag. Veel mensen leren er niet zozeer van af te komen, maar er anders mee om te gaan. In plaats van te proberen ze weg te duwen of te neutraliseren, leer je ze in de ogen kijken, zoals een luidruchtige buurman die altijd in je hoofd aan het schreeuwen is. Je hoeft hem niet te verwijderen, maar je kunt leren om niet meer automatisch naar hem te luisteren. Therapieën die hier goed bij passen zijn dingen als mindfulness, exposure, of Acceptance and Commitment Therapy (ACT), waarbij je leert dwanggedachten toe te laten zonder dat ze jouw gedrag bepalen.
Daarnaast is lifestyle nu extra belangrijk. Goed slapen, regelmatig bewegen, gezonde voeding, en sociale contacten die je kunnen afleiden van het eindeloze binnenwereld-cirkeltje. In het boek van Marianne ter Mors (“Stoppen met antidepressiva”) staat ook veel herkenbaars over onttrekking en hoe belangrijk het is om de klachten uit te zitten en je brein de tijd te geven.
Hou er rekening mee dat je huidige medicatie, clomipramine, op zich goed kan helpen bij dwang, maar ook tijd nodig heeft om zijn werk te doen. En denk eraan dat pillen nooit alles oplossen. Het is medicatie plus opportunity: het echte herstel komt vaak uit de combinatie van medicatie, therapie en die experimentjes in je leven waarin je jezelf uitdaagt om niet meer de slaaf van de dwang te zijn.
Kortom: ja, het kan een tijdje duren en ja, je kunt leren leven met de dwang zonder dat het je leven overneemt. Niet makkelijk, maar met veel oefenen en steun van je behandelaars en mensen om je heen is het wel degelijk mogelijk.
Hope this helps en kijk vooral ook bij de informatie hieronder.
Greetz Jim
Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts
Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.
Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.
Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:
Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?
Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?
Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?
