Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Is herstel mogelijk bij autisme én een eetstoornis?

Vraag

Beste Jim,

Ik ben bekend met autisme en een eetstoornis.

Is het überhaupt mogelijk als je autisme én een eetstoornis hebt ontwikkeld, om te herstellen?

Dank u wel voor uw antwoord alvast.

Antwoord

Hey X., dank voor je vraag!

Ja, absoluut. Herstel is mogelijk, ook met autisme én een eetstoornis. Alleen… herstel ziet er bij jou waarschijnlijk anders uit dan in de handboekjes. Veel klassieke eetstoornisbehandelingen gaan uit van ideeën over lichaamsbeeld en controle, terwijl bij autisme vaak andere knoppen meespelen: prikkelgevoeligheid, vaste routines, moeite met interoceptie en honger-verzadigingssignaleren, textuur- en geurgevoeligheid, behoefte aan voorspelbaarheid, soms ook alexithymie waardoor voelen wat je voelt ingewikkeld is. Dan krijg je dus een eetpatroon dat voor buitenstaanders op een eetstoornis lijkt, maar dat in jouw binnenwereld vooral een manier is om prikkelstormen te temmen en grip te houden. Als je dat herkent, is de weg vooruit om beide sporen tegelijk aan te pakken: het eetpatroon én de autistische stress.

Wat helpt in de praktijk is om herstel te zien als leren leven met jouw brein en lichaam, stap voor stap, met veel kleine experimenten in plaats van één groot plan. Denk aan maaltijdstructuur die extreem voorspelbaar is, samen met een rustige opbouw van “veilig voedsel” naar iets nieuws via mini-stapjes in textuur, temperatuur of vorm. Werk aan interoceptie met lichaamsgerichte oefeningen en ademwerk, zodat je honger-verzadiging weer gaat herkennen. Leg de lat belachelijk laag bij exposure aan prikkels rond eten: één kruimel verschil kan al een overwinning zijn. Gebruik ACT-achtige tools om ruimte te maken voor onprettige sensaties zonder dat ze de regie kapen, en zet zingeving in als kompas, niet alleen symptoomreductie. En check de context: prikkels aan tafel, licht, geluid, zitplek, sociale druk. Een kleine sensorische tweak kan soms meer doen dan tien gesprekken.

Belangrijk is ook taal. Veel mensen met autisme herkennen zich niet in “eetstoornislogica” en voelen zich daardoor onterecht gefaald. Als je het gaat benoemen als een begrijpelijk patroon van coping plus neurodiverse prikkelverwerking, komt er vaak rust en motivatie om te experimenteren. Soms speelt trauma mee, soms niet; als het wel zo is, kies dan voor traumasensitieve benaderingen en werk langzaam, veilig en relationeel. Behandelingen die vaak goed aansluiten zijn lichaamsgericht werken, mindful eten zonder dwang, IPT als relaties en stress meespelen, en heel stapsgewijze exposure op jouw voorwaarden. Een diëtist of therapeut met echte autisme-kennis is goud waard, juist om het protocol te buigen naar jouw manier van doen.

Herstel betekent hier niet perfect eten zoals in een folder. Het betekent: minder gevangen zitten, meer keuzevrijheid en comfort in je lijf, en een eetritme dat jouw energie en leven voedt. Dat kan. En ja, soms blijft er een stukje kwetsbaarheid of een setje vaste voorkeursvoedingen bestaan. Prima. Herstel is niet alles-of-niets maar een schaal, en jij mag bepalen waar het goed genoeg is. Klein geheimpje uit de praktijk: mensen boeken de meeste winst wanneer ze niet proberen om zichzelf te “repareren”, maar om hun omgeving en routines slim te organiseren zodat hun brein tot rust komt. Daarna wordt eten ineens minder strijd en meer gewoonte.

Kortom: ja, herstel is mogelijk. Niet door jezelf te forceren in een standaardmal, maar door samen met een kundige begeleider je eigen route te cocreëren, traag waar het moet, moedig waar het kan, en met een hoop vriendelijkheid voor jezelf. Je bent niet kapot, je systeem doet wat het kan om je te beschermen. We gaan alleen de knoppen anders afstellen.

Hope this helps,

Greetz Jim

Meer informatie

Disclaimer

Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts

Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.


Empower jezelf met Kennis van PsychoseNet

Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.

Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.

Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:

  • Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.

Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?

  • Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
  • Kijk ook naar ons tweedelige WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN over afbouwen van psychiatrische medicaties met Jim van Os en Peter Groot;
    Deel 1 is vooral voor afbouwers bedoeld; Deel 2 vooral voor voorschrijvers.
  • Wil je een PERSOONLIJK ADVIES bij het kiezen van een AFBOUWSCHEMA?
    Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt.
  • Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik dan de KNMP-rekenhulp.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
  • Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.

Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?

  • Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van PERSOONLIJK HERSTEL? Kijk dan onze animatie hierover of bekijk ze allemaal.
  • Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan het mini-college van Jim van Os.
  • Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan naar het mini-college van Jim van Os.
  • Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is ‘in je hoofd’, wat is het dan wel? Bekijk het mini-college WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan? van Jim van Os.

Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?

Beantwoord door: Jim van Os op 29 oktober 2025

Gerelateerd

Meer over

autisme
eetstoornis
Hulp & Herstel
Neurodiversiteit

Lees ook