Wat is nu de beste behandeling voor OCD?

Antwoord

Beste ouders, dank voor jullie vraag!

Wat jullie beschrijven is zware dwang. Niet een beetje, maar levensbepalend. Voor jullie dochter, maar ook voor jullie als ouders. Het is belangrijk om dat eerst helder te benoemen. Dit is niet zomaar lastig gedrag, dit is een systeem dat haar hele leven gijzelt.

De kern van OCD is niet de inhoud van de dwang, in dit geval bezittingen, perfectie, controle. De kern is angst en het onvermogen om onzekerheid te verdragen. De dwanghandelingen en het controleren geven kort opluchting, maar houden het probleem in stand. Elke keer dat ze controleert of geruststelling vraagt en krijgt, leert het brein: zie je wel, dit was nodig. Zo wordt de dwang sterker.

Dat maakt ook meteen duidelijk waarom het voor jullie zo moeilijk is. Jullie willen helpen, geruststellen, spanning verminderen. Dat is menselijk. Maar precies dat voedt onbedoeld de dwang. Het advies van de ggz om er zo min mogelijk in mee te gaan is inhoudelijk juist, maar emotioneel bijna niet vol te houden zonder goede begeleiding voor jullie zelf.

Wat betreft behandeling: de best onderbouwde therapie bij OCD is exposure met responspreventie. Dat betekent niet praten over waar de dwang vandaan komt, maar oefenen met het niet uitvoeren van de dwang, stap voor stap, terwijl de angst oploopt en weer zakt. Dat is extreem hard werken en voelt in het begin wreed, ook voor ouders om te zien. Maar het is wel de route waarmee mensen weer vrijheid kunnen krijgen. Niet door perfectie los te laten in woorden, maar door het lijf te laten ervaren dat de angst vanzelf afneemt zonder controle.

Medicatie kan helpen om de angst iets te dempen, maar medicatie alleen is vrijwel nooit genoeg bij ernstige OCD. Als ze veel verschillende middelen slikt en de dwang blijft even sterk, dan is dat een signaal dat medicatie niet de hoofdoplossing gaat zijn. Het kan ondersteunend zijn, niet leidend.

Dan de klinische opname. Dat dit wordt voorgesteld snap ik. Niet als straf of omdat zij faalt, maar omdat het thuispatroon inmiddels volledig om de dwang heen is georganiseerd. In een kliniek kan exposure intensiever, zonder dat ouders steeds in het midden zitten. Tegelijk is het ook begrijpelijk dat ze dit niet wil. OCD haat verlies van controle. Een opname voelt dan als doodeng.

Dwingen werkt hier niet. Overtuigen meestal ook niet. Wat wel helpt is het gesprek verleggen. Niet: je moet opgenomen worden. Maar: hoe ziet jouw leven er over vijf jaar uit als dit zo doorgaat? Wat wil je behouden. Werk, zelfstandigheid, relaties. En wat staat dat nu in de weg. Dat gesprek vraagt geduld en herhaling, zonder druk.

Voor jullie als ouders is misschien wel het belangrijkste punt dit: jullie hebben ook ondersteuning nodig. Ouders van iemand met ernstige OCD raken vaak zelf uitgeput, gespannen en onzeker. Gezinsbegeleiding of ouderbegeleiding is geen luxe, maar noodzaak. Niet omdat jullie het fout doen, maar omdat niemand dit alleen kan dragen.

De realiteit is eerlijk gezegd deze: zonder actieve exposure gaat dit niet vanzelf beter. Maar exposure kan alleen slagen als zij zelf, hoe voorzichtig ook, bereid is om te experimenteren met het verdragen van angst. Dat begint soms heel klein. Niet meteen de scooter gebruiken zonder controleren, maar bijvoorbeeld een controle overslaan. Of de tijd tussen controleren iets verlengen. Dat zijn geen kleine stappen, dat zijn heldendaden voor iemand met OCD.

Haar leven is nu klein, ja. Maar het is niet voorbij. Ik zie regelmatig mensen met ernstige OCD die later alsnog ruimte terugwinnen, soms pas na jaren. Dat vraagt een koers die consequent is, relationeel blijft en niet meegaat in de dwang, maar ook niet in strijd schiet.

Jullie liefde en betrokkenheid zijn duidelijk. Nu is de uitdaging om die liefde te koppelen aan grenzen, en dat is misschien wel het moeilijkste wat er is.

Hope this helps,

Greetz Jim

Meer informatie