Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Hoe komt het dat het zo moeilijk is om behandeling te vinden voor paranoïde wanen als die het gevolg zijn van psychosegevoeligheid?
Als psychose om de hoek komt kijken haken ggz-instellingen af, behalve de algemene ggz, waar de wachttijd een jaar is.
Hey S., dank voor je vraag!
Dit is een terechte en frustrerende observatie, en het antwoord is helaas weinig geruststellend. Het probleem zit niet zozeer in jouw vraag, maar in hoe de ggz is georganiseerd.
Paranoïde wanen in het kader van psychosegevoeligheid vallen precies tussen wal en schip. Ze zijn te complex voor de basis-ggz, maar vaak niet acuut of ernstig genoeg voor de gespecialiseerde psychosezorg. Die laatste richt zich vooral op crisissen, opname, medicatie en risicomanagement. Niet op het langdurig begrijpen en begeleiden van wanen in het dagelijks leven.
Veel instellingen haken af zodra het woord psychose valt, niet omdat het niet behandelbaar is, maar omdat het risico hoger wordt ingeschat. Psychose betekent in systemen aansprakelijkheid, onzeker beloop, meer tijd en minder voorspelbaarheid. Dat botst met een ggz die is ingericht op protocollen, productiviteit en korte trajecten. Dan wordt er snel doorverwezen of afgewezen.
De algemene ggz blijft dan over, maar die is structureel overbelast. Wachttijden van een jaar zijn daar geen uitzondering meer. Dat is geen onwil van hulpverleners, maar een gevolg van schaarste en een systeem dat te weinig ruimte laat voor relationeel en langdurig werken.
Wat ook meespeelt is dat behandeling van wanen niet simpel is. Het gaat zelden om overtuigen of corrigeren. Het gaat om vertrouwen, betekenisgeving, stressreductie en leren omgaan met kwetsbaarheid. Dat vraagt tijd en continuïteit. Precies datgene wat het systeem het minst kan bieden.
Dus ja, het voelt alsof de ggz afhaakt. In werkelijkheid zit iedereen vast in dezelfde knoop. Jij zoekt hulp die past bij jouw werkelijkheid. Instellingen zoeken veiligheid en hanteerbaarheid. Dat schuurt.
Dat betekent niet dat er niets mogelijk is, maar wel dat de route vaak stroperig is en dat je zelf een actieve rol moet houden in het gesprek met verwijzers. Niet door te vechten, maar door helder te benoemen wat je nodig hebt en wat je niet nodig hebt. Dat is geen garantie, maar vaak wel de meest constructieve houding in dit systeem.
Hope this helps,
Greetz Jim
Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts
Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.
Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.
Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:
Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?
Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?
Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?
