Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Hoi Jim,
Ik vroeg me af in welke gevallen clozapine wordt gebruikt. Wordt het alleen gebruikt bij zware psychosen, of ook als men niet goed reageert op andere antipsychotica door bijvoorbeeld veel bijwerkingen?
Is clozapine bij goede monitoring van onder andere bloedwaarden, een veilig middel om te proberen?
Groetjes,
A.
Beste A.,
Dank voor je vraag! Clozapine is een beetje de vreemde eend in de bijt onder de antipsychotica. Het wordt officieel ingezet als iemand niet goed reageert op twee andere antipsychotica in voldoende dosering en tijdsduur. Dus in dat geval noemen psychiaters het dan “therapieresistent”, en dan mag clozapine. Dat klinkt allemaal nogal zwaar en bureaucratisch, maar de realiteit is dat het middel soms ook uitkomst kan bieden voor mensen die wél reageren op andere antipsychotica maar gewoon onleefbare bijwerkingen krijgen. Dan wordt clozapine soms als een soort joker ingezet: werkt vaak beter tegen de psychotische gevoeligheid, en de bijwerkingen zijn van een ander type.
Het nadeel van clozapine is dat je kans hebt op een zeldzame maar gevaarlijke bijwerking, namelijk dat je witte bloedcellen omlaag gaan. Daarom die strakke monitoring met bloedprikken. In de praktijk betekent dat wekelijks of maandelijks naar het lab, en voor veel mensen voelt dat als een belasting. Het voordeel is dat je bij goede monitoring het risico heel klein houdt. Dus ja, bij goede controle is het een relatief veilig middel. Maar je moet het wel zien als een deal: je krijgt kans op betere symptoomcontrole, maar je betaalt de prijs met bloedcontroles, kans op speekselproblemen, obstipatie en een boel sufheid.
Clozapine is geen medicijn om “even te proberen”. Je gaat een lang traject in, met titreren van de dosis, kijken of het effect heeft, bijwerkingen leren hanteren. Soms is het een verademing, soms een drama. Het blijft dus een afweging die je samen met je psychiater moet maken. En vergeet niet dat medicatie in de psychiatrie vaak niet zozeer een wondermiddel is, maar meer een hulpmiddel dat ruimte kan maken om met therapie, lifestyle en betekenisgeving verder te bouwen aan je herstel. Medicatie zonder opportunity werkt meestal niet lang.
Dus, in theorie alleen bij zware psychosegevoeligheid die niet reageert op andere middelen, maar in de praktijk soms ook eerder als de bijwerkingen elders onacceptabel zijn. En ja, bij goede monitoring is het veilig, maar het is en blijft een middel dat je niet lichtzinnig inzet.
Hope this helps en kijk vooral ook bij de informatie hieronder.
Greetz Jim
Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts
Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.
Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.
Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:
Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?
Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?
Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?
