Beste Jim,
Ik ken iemand die al jaren een bipolaire stoornis heeft, en die nu hersteld is door ECT.
Hoe staat u tegenover ECT?
Bedankt voor het antwoord!
Veel gezochte termen
De PsychoseNet Kennisbank
Beantwoord door
Auteur
Jim van Os
Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Hoe staat u tegenover ECT?
Vraag
Antwoord
Hey K., dank voor je vraag!
Mooi dat je iemand kent die baat had bij ECT. Dat is precies de reden dat het bestaat: soms kan het, zeker bij zeer ernstige of therapieresistente depressie in het kader van bipolaire stemmingsgevoeligheid, of bij katatonie, het verschil maken tussen vastzitten en weer in beweging komen. Het werkt relatief snel, wat levensreddend kan zijn als iemand diep wegzakt of niet meer eet, drinkt of slaapt. Ook bij sommige manieën wordt het ingezet als niets anders pakt. In die zin zie ik ECT als een krachtige, medische reset die het lijden tijdelijk kan dempen zodat iemand weer kan meedoen met herstelwerk en betekenisverlening.
Tegelijk is het geen tovermiddel. Het effect is vaak tijdelijk als je er niets naast zet. Zonder goed vervolgplan zie je terugval. In de praktijk betekent dat dus: nabehandeling met de minimale effectieve medicatie, ritme en structuur, lichaamswerk of andere therapievormen waar iemand zich in kan vinden, sociale bedding en ook ruimte om stil te staan bij de context van het lijden. ECT pakt de bedrading, niet per se de bedraging, als je snapt wat ik bedoel.
De nadelen moet je eerlijk meenemen. Op korte termijn kun je denken aan hoofdpijn, spierpijn, tijdelijke verwardheid. Belangrijker is geheugen: rond de behandelserie kunnen er retrograde gaten ontstaan in het autobiografische geheugen en er kan tijdelijk een zwakkere nieuwe inprenting zijn. Bij de meesten herstelt dat in de weken tot maanden daarna, maar soms blijven er stukken herinnering weg van rond de behandelperiode. Dat is voor sommigen een aanvaardbare prijs, voor anderen niet. Het is dus echt een waarden- en voorkeurenafweging, niet alleen een medische.
Mijn houding is dus nuchter-positief en kritisch tegelijk: als het donker en gevaarlijk wordt kan ECT een goede, snelle interventie zijn. Als er ruimte is voor langzamer, relationeel en contextgericht werken, dan verdient dat meestal de eerste plek. En als je ECT inzet, doe het cocreatief: vooraf helder over doelen, kans op winst, kans op bijwerkingen, en daarna samen zorgen voor onderhoud zodat de winst niet weglekt.
Tot slot, bij bipolaire gevoeligheid blijft het fundament hetzelfde, met of zonder ECT: stabiel dag-nachtritme, voorzichtig met prikkels en stress, leren je gevoeligheden herkennen, en werken met iets dat past bij de persoon, bijvoorbeeld lichaamsgerichte therapie, ACT, of een traject rond sociale ritmes. ECT kan daarbij soms de deur even opendoen, maar het echte wonen doe je erna.
Hope this helps,
Greetz Jim
Meer informatie
Disclaimer
Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts
Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.
Empower jezelf met Kennis van PsychoseNet
Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.
Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:
- Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?
- Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
- Kijk ook naar ons tweedelige WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN over afbouwen van psychiatrische medicaties met Jim van Os en Peter Groot;
Deel 1 is vooral voor afbouwers bedoeld; Deel 2 vooral voor voorschrijvers. - Wil je een PERSOONLIJK ADVIES bij het kiezen van een AFBOUWSCHEMA?
Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt. - Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik dan de KNMP-rekenhulp.
- Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
- Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
- Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.
Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?
- Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van PERSOONLIJK HERSTEL? Kijk dan onze animatie hierover of bekijk ze allemaal.
- Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan het mini-college van Jim van Os.
- Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan naar het mini-college van Jim van Os.
- Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is ‘in je hoofd’, wat is het dan wel? Bekijk het mini-college WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan? van Jim van Os.
Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?
- Kijk dan op de sociale kaart op PsychoseNet (MIND ATLAS).
- Ben je op zoek naar LOTGENOTENCONTACT BIJ MEDICATIEAFBOUW? Ga dan naar de Vereniging Afbouwmedicatie.
- Ben je op zoek naar stemmenhorengroepen buiten de reguliere GGZ? Zie de website van Stichting Weerklank.
- Ben je op zoek naar traumawebsites, kijk dan op traumanet, allesovertrauma of stichting trauma en dissociatie.
Beantwoord door: Jim van Os op 7 november 2025
