Hulplijnen

Stuur een blog in

Tools

Onderwerpen

Series

Stichting PsychoseNet

Steun ons

Doe een donatie

Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Jim van Os

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Hebben mijn kinderen een grotere kans op bipolariteit?

Vraag

Beste Jim,

Ik heb een vraag over bipolariteit en erfelijkheid.

Hebben mijn kinderen een grotere kans om ook een bipolaire stoornis te krijgen omdat ik deze stoornis heb?

Hartelijk dank alvast!

Antwoord

Hey H., dank voor je vraag!

Kort antwoord: ja, er is een erfelijke component bij bipolaire stemmingsgevoeligheid, maar het is géén automatisch doorgeefluik. Het werkt als een verhoogde aanleg die pas tot uiting komt als er meerdere puzzelstukjes tegelijk op hun plek vallen. Denk aan een soort mengpaneel waar genetische gevoeligheid één schuifje is, en de andere schuifjes heten slaaptekort, langdurige stress, trauma, middelen zoals alcohol of cannabis, ontregeling van dag-nachtritme, grote levensgebeurtenissen, puberteit en postpartum. Hoe meer schuifjes omhoog, hoe groter de kans dat de gevoeligheid ook echt klachten geeft. Met andere woorden: jouw kinderen hebben mogelijk een hogere kans dan gemiddeld, maar de meeste kinderen van ouders met bipolaire gevoeligheid ontwikkelen géén bipolaire stoornis.

Wat helpt is niet in diagnoses denken maar in weerbaarheid. Je kunt als gezin heel normaal maken dat stemming golfjes kent, dat slaap heilig is en dat je vroeg ingrijpt als iemand te lang te euforisch, prikkelbaar of slapeloos wordt. Jong leren herkennen wat stress met je lijf doet, regelmaat bouwen, schermen en cafeïne in toom houden, sport, buitenlicht en betekenisvolle bezigheden helpen echt. Rond puberteit en studietijd is slaapbescherming extra belangrijk, net als terughoudendheid met blowen en all-nighters. En als er in de familie duidelijke triggers zijn, kun je samen een eenvoudig signaleringsplan maken met wat te doen bij vroege waarschuwingssignalen. Dat is geen doemdenken maar juist voorkomen dat het doorschiet.

Mocht later toch iets opspelen, dan is er veel mogelijk zonder meteen zwaar geschut. Vroeg praten, belasting verlagen, ritme herstellen, lichaamsgerichte regulatie, ACT-achtige strategieën en pas als het echt nodig is tijdelijk medicatie in zo laag mogelijke effectieve dosering. En als je ooit vragen hebt over olanzapine of lithium zoals Camcolit in jouw eigen traject, denk dan aan langzaam veranderen, minimal effective dose en oppassen voor polyfarmacie. Bij afbouw altijd rustig aan en desnoods met hyperbolische stapjes, want het brein houdt niet van abrupte wissels.

Dus ja, erfelijkheid speelt mee, maar opvoeding, omgeving en levensstijl zijn machtige tegenkrachten. Zie het als samen leven met een gevoeligheid die je kunt leren kennen en temmen, in plaats van een lot dat al vastligt.

Hope this helps,

Greetz Jim

Meer informatie

Disclaimer

Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts

Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.

Empower jezelf met Kennis van PsychoseNet

Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.

Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.

Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:

  • Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.

Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?

  • Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
  • Kijk ook naar ons tweedelige WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN over afbouwen van psychiatrische medicaties met Jim van Os en Peter Groot;
    Deel 1 is vooral voor afbouwers bedoeld; Deel 2 vooral voor voorschrijvers.
  • Wil je een PERSOONLIJK ADVIES bij het kiezen van een AFBOUWSCHEMA?
    Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt.
  • Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik dan de KNMP-rekenhulp.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
  • Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.

Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?

  • Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van PERSOONLIJK HERSTEL? Kijk dan onze animatie hierover of bekijk ze allemaal.
  • Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan het mini-college van Jim van Os.
  • Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan naar het mini-college van Jim van Os.
  • Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is ‘in je hoofd’, wat is het dan wel? Bekijk het mini-college WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan? van Jim van Os.

Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?

Beantwoord door: Jim van Os op 26 oktober 2025

Gerelateerd

Meer over

Bipolariteit, manie, hypomanie

Lees ook