Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Neemt de neuroplasticiteit van het brein af na meerdere psychotische depressies?

Vraag

Beste dokter Van Os,

Kan het zijn dat na meerdere psychotische depressies de neuroplasticiteit van het brein afneemt? Ik heb inmiddels drie van deze episodes gehad en ook nog eens drie ‘gewone’ depressies die korter duurden.

Na mijn laatste psychotische depressie 8 jaar geleden voel ik me niet meer helemaal hersteld. Daarvoor herstelde ik meestal wel en was ik in mijn depressievrije periodes een positief mens. Dat lukt nu niet meer door al mijn negatieve gedachtes. Ik vind dat moeilijk om te accepteren. Mijn leven was voor de laatste episode veel leuker.

Met vriendelijke groet,

R.

Antwoord

Hey R., dank voor je vraag!

Je raakt hier een belangrijk en pijnlijk punt. En ik ga je meteen geruststellen op een nuchtere manier. Het idee dat je brein zijn neuroplasticiteit verliest door meerdere psychotische depressies klopt niet. Het brein blijft plastisch tot aan de dood. Dat is geen geloof, dat is harde neurobiologie.

Wat wel verandert, is iets anders. Niet de plasticiteit zelf, maar de richting waarin die plasticiteit wordt gebruikt. Na herhaalde zware episodes leert het brein sneller in bekende sporen te schieten. Vooral richting somberheid, zelfkritiek, dreiging, betekenisverlies. Dat zijn geleerde paden. Geen kapotte paden. Geen onomkeerbare schade.

Dat je je na je laatste psychotische depressie niet meer volledig hersteld voelt, zie ik vaak. Niet omdat herstel onmogelijk is geworden, maar omdat het herstel er anders uitziet dan vroeger. Vroeger was het terug naar wie je was. Nu is het zoeken naar wie je wordt met wat je hebt meegemaakt. Dat rouwt. Dat schuurt. Dat kost tijd.

Negatieve gedachten voelen nu als een vast onderdeel van jou. Maar dat zijn ze niet. Het zijn automatische patronen die sterker zijn geworden door herhaling en stress. Ze voelen overtuigend, maar ze zijn trainbaar. Niet door ze weg te redeneren. Wel door anders te leren reageren op wat er in je hoofd verschijnt. Minder bevechten. Minder geloven. Meer ruimte ertussen.

Medicatie kan helpen om de bodem stabiel te houden. Maar het echte leerwerk zit in hoe je je verhoudt tot die gedachten en stemmingen. Dat is geen quick fix. Dat is hertraining. En ja, dat is confronterend, want het betekent dat je oude vanzelfsprekende positiviteit niet zomaar terugkomt. Maar er kan wel iets anders voor in de plaats komen. Minder licht misschien. Wel dieper. Steviger. Minder afhankelijk van stemming.

Accepteren betekent hier niet opgeven. Het betekent stoppen met vechten tegen het feit dat je veranderd bent. Vanuit daar kan beweging ontstaan. Neuroplasticiteit werkt dan weer mee, niet tegen je.

Je leven was vroeger leuker. Dat mag je hardop zeggen. Maar leuker is niet hetzelfde als beter leefbaar op de lange termijn. Dat nieuwe evenwicht moet nog vorm krijgen. Dat kost tijd. En geduld. Veel geduld.

Hope this helps,

Greetz Jim

Meer informatie

Disclaimer

Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts

Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.


Empower jezelf met Kennis van PsychoseNet

Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.

Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.

Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:

  • Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over PSYCHEDELICA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.

Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?

  • Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
  • Kijk ook naar ons tweedelige WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN over afbouwen van psychiatrische medicaties met Jim van Os en Peter Groot;
    Deel 1 is vooral voor afbouwers bedoeld; Deel 2 vooral voor voorschrijvers.
  • Wil je een PERSOONLIJK ADVIES bij het kiezen van een AFBOUWSCHEMA?
    Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt.
  • Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik dan de KNMP-rekenhulp.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
  • Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.

Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?

  • Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van PERSOONLIJK HERSTEL? Kijk dan onze animatie hierover of bekijk ze allemaal.
  • Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan het mini-college van Jim van Os.
  • Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan naar het mini-college van Jim van Os.
  • Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is ‘in je hoofd’, wat is het dan wel? Bekijk het mini-college WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan? van Jim van Os.

Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?

Beantwoord door: Jim van Os op 29 december 2025

Gerelateerd

Meer over

Depressie
Hulp & Herstel

Lees ook