Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Horen opdringerige gedachten over hoe ik me voel ook bij OCD?

Vraag

Beste Jim,

Ik heb last van een dwangstoornis (OCD). Op zich heb ik het redelijk onder controle, maar sinds ik moeder ben geworden heb ik wel vaker last ervan. Inmiddels weet ik gelukkig aardig hoe ik ermee om moet gaan.

Echter, de laatste tijd heb ik vaker last van vragen zoals: geniet ik wel van ieder moment als moeder zijnde? Of gedurende meerdere malen op een dag checken hoe ik me voel. Bijvoorbeeld wanneer ik iets aan het doen ben wat leuk moet zijn, dan spookt er een gedachte door mijn hoofd als: geniet je hier nu wel van, wat als je helemaal niet kan genieten? Of: wat als ik vanaf nu altijd heel somber ga zijn?

Ik vraag me dus af of deze gedachten ook bij OCD horen.

Alvast bedankt!

Antwoord

Beste E., dank je wel voor je vraag!

Wat jij beschrijft is herkenbaar en gaat over controle willen hebben over je innerlijke beleving.

Die gedachten als: geniet ik wel?, doe ik het goed?, wat als ik vanaf nu altijd somber ben? – dat zijn typisch OCD-achtige meta-gedachten. Ze gaan niet over de buitenwereld maar over jouw binnenwereld, jouw gevoelstoestand, jouw ouderschap… en precies dáár zit de valkuil. Moeders die veel geven en veel voelen ontwikkelen vaak een soort hyperalertheid op hun binnenwereld, zeker als ze van nature angst- en dwanggevoelig zijn. Dan wordt genieten ineens een soort taak. En een taak waar je toezicht op gaat houden. En als je ergens op gaat toezien… dan gaat het spontaan kapot.

Het is dus niet raar dat de OCD weer wat opspeelt sinds je moeder bent. Ouderschap is één grote betekenisfabriek. Alles voelt belangrijk. Alles kan “fout” of “goed” zijn. Iemand met OCD kijkt dan niet alleen naar het gedrag maar ook naar de beleving: voel ik wel precies dat wat een goede moeder hoort te voelen? Dat is een supernormale reactie van een brein dat graag zekerheid heeft in een fase waarin je die per definitie níet hebt.

Het belangrijkste wat ik je wil zeggen is dit: dit zijn dwangvragen, geen echte levensvragen. Het zijn zinnen die pretenderen diepe existentiële kwesties te zijn, maar in werkelijkheid gewoon angst in een filosofisch jasje. Ze horen bij OCD. En omdat ze over je gevoel gaan, lijkt er nooit een goed antwoord op te bestaan. Maar dat is precies de truc van OCD: het maakt een norm (je moet genieten) en vervolgens maakt het het onmogelijk om spontaan te genieten.

Wat helpt, is niet proberen een antwoord te vinden op de vraag: geniet ik wel genoeg?, maar herkennen: ah, dit is dat oude dwangdeel dat z’n kop weer opsteekt. En dan kun je het heel vriendelijk parkeren. Niet wegduwen, niet oplossen, maar laten praten zonder dat jij ernaar luistert.

En soms helpt het ook om gewoon te zien hoe menselijk dit is. Heel veel moeders voelen niet elke dag een grote wolk van liefde en vreugde. Ouderschap is rommelig, vermoeiend, prachtig, heftig, en dat wisselt per uur. OCD maakt daar dan een soort evaluatiesysteem van. Maar dat hele systeem mag je eigenlijk warm bedanken voor zijn intentie en vervolgens zachtjes uit je handen laten glijden.

Je doet het hartstikke goed, écht. Dat je deze vragen stelt, zegt vooral dat je betrokken bent, niet dat er iets mis is.

Hope this helps,

Greetz Jim

Meer informatie

Disclaimer

Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts

Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.


Empower jezelf met Kennis van PsychoseNet

Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.

Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.

Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:

  • Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.

Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?

  • Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
  • Kijk ook naar ons tweedelige WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN over afbouwen van psychiatrische medicaties met Jim van Os en Peter Groot;
    Deel 1 is vooral voor afbouwers bedoeld; Deel 2 vooral voor voorschrijvers.
  • Wil je een PERSOONLIJK ADVIES bij het kiezen van een AFBOUWSCHEMA?
    Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt.
  • Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik dan de KNMP-rekenhulp.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
  • Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.

Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?

  • Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van PERSOONLIJK HERSTEL? Kijk dan onze animatie hierover of bekijk ze allemaal.
  • Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan het mini-college van Jim van Os.
  • Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan naar het mini-college van Jim van Os.
  • Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is ‘in je hoofd’, wat is het dan wel? Bekijk het mini-college WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan? van Jim van Os.

Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?

Beantwoord door: Jim van Os op 19 november 2025

Gerelateerd

Meer over

Angst en Dwang
OCD

Lees ook