Hoe zie je het verschil tussen herstel en bijwerkingen van medicatie?

Antwoord

Hey T., dank voor je vraag!

Goede vraag, en ook de vraag waar we in de praktijk het vaakst op stuklopen: voelt dit beter omdat ik herstel, of voelt dit raar omdat de medicatie bijwerkingen geeft? Het flauwe antwoord is dat beide tegelijk kunnen spelen. Je brein herstelt in stapjes en de medicatie doet óók dingen in je lijf. Het trucje is om patronen te leren herkennen. Herstel zie je meestal als een langzaam stabieler worden van slaap, aandacht, stemming en draagkracht, met af en toe een dip, maar de lijn gaat heel voorzichtig omhoog. Bijwerkingen hebben vaker een duidelijk medicatie-profiel: bijvoorbeeld motorische onrust of niet stil kunnen zitten, vlakker gevoel, traag denken, houterig bewegen, stijfheid, speeksel of slikgedoe, droge mond of juist kwijlen, gewichtstoename, libido omlaag, rusthartslag hoger, slaperigheid of juist ’s nachts wakker en overdag suf. Als iets vooral start of verergert kort na een dosisverandering, of als het per uur meeschommelt met inname, dan denk ik eerder bijwerking. Als iets heel geleidelijk afneemt terwijl je niets aan de medicatie verandert, dan denk ik eerder herstel.

Hoe kom je erachter? Wat werkt zijn mini-experimenten doen en goede observatie. Eén knop tegelijk, daarna weken niets veranderen. Hou een simpel dagboekje bij met vier getalletjes per dag: slaapduur, energie, onrust/angst, en motorische onrust of tremor. Noteer ook de doseertijden. Na een paar weken zie je vaak een patroon. En praat erover in gewone mensentaal met je behandelaar of huisarts; die doet het niet verkeerd, maar heeft jouw data nodig om mee te denken. Jij bent expert.

Je vroeg wat een goede balans is, een half jaar na ernstige ontregeling. Mijn kompas is dan stabiliteit eerst. Heb je nu 6 tot 8 weken achter elkaar redelijke slaap, geen crisissignalen, en kun je weer wat ritme vasthouden, dan kun je samen onderzoeken of je op de minimale effectieve dosis zit. Dat betekent niet stoer gaan snijden, maar juist saai hyperbolisch afbouwen als je iets wilt verlagen: hele kleine stapjes met grote tussenpozen, en eerder trager naarmate je lager komt. Taperingstrips kunnen handig zijn voor die laatste kruimels.

Intussen zou ik polyfarmacie voorkomen, bloed en gewicht volgen als je op middelen zit die dat vragen, en liefst doseren op tijden die je dag helpen in plaats van hinderen. Soms is een simpele timing-wissel al winst. En vergeet niet de schok-theorie in je achterhoofd: soms werkte een middel vooral omdat het even iets veranderde in de hersenchemie waardoor jij ruimte kreeg. Daarna verder ophogen geeft niet per se een nieuwe schok, maar wel meer bijwerkingen. Dus niet automatisch denken als het slechter gaat moet de medicatie omhoog en als het beter gaat komt het door de medicatie. Dat model zuigt je vast. Het alternatief is medicatie plus opportunity: slaap, licht, beweging, voeding, sociaal ritme, betekenis. Daarmee bouw je echte weerbaarheid, ongeacht de milligrammen.

En ja, therapie helpt om het verschil tussen herstel en bijwerking beter te voelen in je lijf. Liever lichaamsgericht, iets van ACT, mindfulness, en afhankelijk van je klachten heel kleine exposurestapjes. Niet om gedachten te winnen, maar om je relatie met angst, onrust en somberte te veranderen. Je wordt dan meer de bestuurder dan de passagier, ook als de weg hobbelig is.

Hope this helps en kijk vooral ook bij de informatie hieronder.

Greetz Jim

Meer informatie