Veel gezochte termen

Psychosenet blog

Een spiegel voor de schaduwzijde – een onderdrukkende cultuur

In deze blog verdiept Willie zich in zijn wilde natuur en de manier waarop deze wordt onderdrukt in de huidige cultuur.

In deze blog verdiept W. zich in zijn persoonlijke zoektocht naar de verbinding met zijn wilde natuur en de manier waarop deze wordt onderdrukt. Wat betekent het eigenlijk om mens te zijn? Niet slechts een rationeel en doelgericht wezen, maar ook een wild, ongetemd en emotioneel mens?

“There is no coming to consciousness without pain. People will do anything, no matter how absurd, in order to avoid facing their own soul. One does not become enlightened by imagining figures of light, but by making the darkness conscious.” — Carl G. Jung

Ongetemd mens-zijn

Deze podcast over vergeten intellectueel erfgoed heeft mij aan het denken gezet: ‘We gaan de crises van onze tijd niet oplossen met ‘normaal doen’.’.

Mijn biologische en culturele roots liggen in West-Europa, maar ook in een land dat door het Westen als onderontwikkeld wordt beschouwd. Deze blog is mijn uitnodiging om een rustige en gelijkwaardige dialoog aan te gaan met de ongetemde aspecten van mens-zijn.

De 5G-methode

Tijdens mijn behandelingen voor mijn psychosegevoeligheid, heb ik ooit ontzettend veel geleerd van de 5G-vorm van de Cognitieve GedragsTherapie (CGT). Hiermee worden cliënten uitgenodigd om hun eigen gedachten, gevoelens en reacties op een situatie onder de loep te nemen en te analyseren. Dit, plus een flinke dosis mindfulness beoefening en radicaal eerlijk zijn tegen mezelf, leidde ertoe dat ik in verbinding kwam met die aspecten van mezelf die ik mijn hele leven al onderdrukte: mijn eigen wilde natuur. Dit was een keerpunt in mijn leven, ik werd er een completer mens van.

Gelijkwaardig dialoog

Hoe groot was mijn teleurstelling om te constateren, dat er nog te veel ‘normale’ mensen zijn – een aantal ook werkzaam in de GGZ – die niet zelf het 5G-model op zichzelf toepassen, wanneer ze geconfronteerd worden met iemand die verward, onrustig, en onbegrijpelijk op hun overkomt. Door dit niet op zichzelf toe te passen wanneer GGZ-medewerkers zelf getriggerd worden, vervliegt de kans op een gelijkwaardig dialoog tussen wat ik twee aspecten van onze cultuur noem.

Welke twee aspecten van onze cultuur bedoel ik hier? Aan de ene kant de aspecten die er mogen zijn, namelijk: doelgerichtheid, praktische resultaten behalen, ongebreidelde groei, ratio, denken, zien, horen, voorspelbaarheid, en vooral ook: welvaart. Laten we dit de pragmatische aspecten noemen.

Aan de andere kant aspecten die er niet mogen zijn, namelijk: irrationaliteit, voelen,gevoel, wilde ongetemde natuur, onvoorspelbaarheid, uitbundige emoties, esoterie, magie, met geesten praten, niet-alledaagse bewustzijnstoestanden. Laten we dit de wilde aspecten noemen.

Het verleden van onderdrukking

Wanneer we terugkijken in de geschiedenis van de Westerse beschaving. Daar zien we dat na de oprichting van de Rooms-Katholieke Kerk een splitsing ontstond in onze collectieve bewustzijn. Die splitsing is er nog steeds. In de eeuwen na de oprichting, begon de culturele onderdrukking van de wilde aspecten. Het oorspronkelijk Europees sjamanisme werd verboden en uit de geschiedenis geveegd. Denk hierbij ook aan het religieus beleid van Theodosius en de Saksenoorlogen.

Deze onderdrukking van onze eigen wilde aspecten werd vanaf de 16de eeuw een onderdrukking van de wilde mensen die we ontmoetten bij de kolonisatietijd. Wilde mensen met hun eigen sjamanistische of animistische cultuur werden op grote schaal vermoord, onderdrukt en tot slaaf gemaakt.

Nog steeds groeien nieuwe generaties leiders van de Westerse beschaving op met het idee dat onze eigen wilde natuur en ongetemdheid er niet mogen zijn. Al tweeduizend jaar behoren die wilde aspecten van ons tot onze schaduwkanten, datgene wat we niet alleen in onszelf onderdrukken, maar wat we ook niet willen zien in anderen.

Mijn eigen ervaring met onderdrukking

Wat ik zelf had meegemaakt in de periodes waarin ik me heel uitbundig emotioneel gedroeg, was dat mijn behandelaren angstig en paniekerig reageerden. Het kwam niet bij ze op om het 5G-model op zichzelf toe te passen. om een gelijkwaardig dialoog aan te gaan met mij. Ik als vertegenwoordiger van de wilde aspecten van mens-zijn, en zij als vertegenwoordigers van de pragmatische aspecten van mens-zijn.

De psychiatrie

In de loop der jaren vernam ik veel verhalen van mensen die opgenomen waren geweest in psychiatrische inrichtingen. Hun hebben tijdens hun verblijf extra trauma’s opgelopen. Door juist nog meer afgescheidenheid en geïsoleerdheid. Ik hoef hier niet over uit te weiden, deze site staat vol met teksten van mensen die dat hadden meegemaakt.

Ik vraag het me daarom oprecht af:

  • Wat heeft de Westerse cultuur nu tegen de wilde aspecten van mens zijn?
  • Wat hebben de wilde, zogenaamd ‘primitieve’ stammen in de wereld de Westerse cultuur aangedaan dat ze het verdienden om zo behandeld te worden?
  • Wat doet iemand met psychose verkeerd, dat zij het verdient om geisoleerd en buitengesloten te worden, waarbij het in veel psychiatrische instellingen verboden is om haar aan te raken?
  • Wat maakt de Westerse cultuur zo bang voor de wilde aspecten van mens-zijn?

Dat wildheid gezien wordt als een ziekte en stoornis, waarvan de symptomen onderdrukt moeten worden. Denk aan psychofarmaca, electroshocks, isoleercellen, en algehele buitensluiting uit het maatschappelijk leven.

“Everyone carries a shadow, and the less it is embodied in the individual’s conscious life, the blacker and denser it is. At all counts, it forms an unconscious snag, thwarting our most well-meant intentions.” — Carl G. Jung

Een gelijkwaardig gesprek

De ironie is dat het juist de onderdrukte wilde emoties zijn, die de pragmatische mensen ertoe verleiden om vooral niet een gelijkwaardig gesprek aan te gaan, maar te reageren op een manier van “we must contain it!” Diepe zucht. Ja, geconfronteerd worden met onze eigen wilde aspecten doet pijn, maar die pijn nemen we niet weg door het te onderdrukken in een ander. Hierbij gaan mijn gedachten opnieuw naar leiders in de GGZ.

Ik zou het zo graag nog willen meemaken in mijn leven. Dat juist degenen die de wilde aspecten in zichzelf zo hard onderdrukken. Dat die mensen op een dag bereid zijn om een gelijkwaardig gesprek aan te gaan. Een gesprek aan te gaan met degenen waarbij de wilde natuur niet langer onderdrukt kan worden. Dat de Westerse cultuur heelheid in zichzelf kan ervaren, om maar in termen van Carl Jung te praten.

Zo’n dialoog begint met wederzijds respect. Om de wilde ongetemde natuur in de ander te respecteren, doen we er goed aan om eerst de wilde ongetemde natuur in onszelf te respecteren.


W. (pseudoniem) heeft meerdere mentale ontregelingen meegemaakt. Hij hoopt op een toekomst waarin emotionele intelligentie normaal is en dat men radicaal eerlijk in zichzelf durft te kijken.

Photo credit:
“North Queensland aborigine – very early 1900s” by Aussie~mobs is marked with Public Domain Mark 1.0. To view the terms, visit creative commons.

Meer lezen over onderdrukking of acceptatie?

Heb je een vraag?

Onze experts beantwoorden jouw vraag in het online Spreekuur van PsychoseNet. Gratis en anoniem.

Ontvang jij de PsychoseNet nieuwsbrief al?

Meld je aan en ontvang iedere week de nieuwe blogs en interessante items in je inbox.

Reacties

11 reacties op “Een spiegel voor de schaduwzijde – een onderdrukkende cultuur”

  1. Pien

    Mooie blog W. vooral dit vind ik mooi: “Ja, geconfronteerd worden met onze eigen wilde aspecten doet pijn, maar die pijn nemen we niet weg door het te onderdrukken in een ander.”

    1. Gastblogger W

      Dankjewel, Pien! Vind ik zelf ook een mooie en helpende gedachtengang.

  2. Sorry, magie, astrologie en andere rare ideeën’ promoten maakt ons als mensen niet meer zelf bewust. Het is dezelfde fundamentele denkfout die Crazywise maakt. De kern van het probleem zit hem in het feit dat de meeste mensen graag in iets of iemand willen kunnen geloven. Sigmund Freud heeft gedurende zijn hele leven steeds weer verwezen naar de waarde van zelfkennis middels het toneelstuk van sophocles bekend als tragedie “Oedipus Rex”. In deze tragedie wil iedereen in het Orakel van Delphi geloven. Echter dit Orakel huist in de Tempel van Apollo waar boven de ingang het advies geschreven staat. “Ken U Zelf”. Dus via het ontwikkelen van zelfkennis leren geloven in jezelf gaat boven het geloof in een of ander orakel met een nieuwe therapie in de uitverkoop.

    1. Gastblogger W

      Beste Eddo,

      Dank voor je eerlijke reactie. Je hebt zeker gelijk als het gaat om “Ken U Zelf”, daar sta ik volledig achter. Net zoals dat tegenwoordig veel mensen hun heil zoeken in externe dingen zoals een materialistisch-reductionistisch beeld van de werkelijkheid, zijn er net zo goed mensen in spirituele kringen die hun heil zoeken in externe ‘rare dingen’. Te veel mensen die de verantwoordelijkheid afschuiven op iets buiten zichzelf.

      Het geloof in een “afgescheiden ik”. Het is wel heel kenmerkend voor de huidige mainstream paradigma om (impliciet/onbewust) onderscheid te maken tussen het ik en alles wat daarbuiten is. Dat dat nu de norm is, betekent nog niet dat het de beste paradigma is. Intussen zou je die paradigma ook kunnen beschouwen als iets externs wat we klakkeloos geinternaliseerd hebben.

      Overigens heb ik voorafgaand aan en tijdens het schrijven van deze reactie en na het lezen van jouw reactie iets magisch gedaan: ik probeerde je te begrijpen door het gevoel in mezelf te proberen te begrijpen wat je reactie bij me opriep. Ik ging door lagen van paniek en doodsangst die ik voelde in mijn vierde chakra, waarvan ik niet kon achterhalen of ze van mij of van jou waren, en diverse andere soorten emotionele weerstand die ik voelde in mezelf. Dat is mijn vorm van magie: proberen de weerstand in mezelf te begrijpen.

      Maar ehm… Eddo… Ik heb ruimte gemaakt voor jou, je mening, en de gevoelens die je reactie bij me opriepen. Maak jij ruimte voor mij en mijn mening? Oftewel, je hebt al – hoop ik – mijn blog in zijn geheel gelezen en begrepen wat ik probeerde duidelijk te maken, zonder vast te zitten in weerstand over details die niet geheel de strekking van mijn verhaal dekken?

      1. Eddo Rats

        Hoi W
        Ik heb je stuk nogmaals gelezen en wil nu even inzoomen op je behoefte om op basis van wederzijds respect het te hebben over wat jij “de wilde mens” noemt. Ik ga er van uit dat wij allebij ervaring hebben met de wilde mens in ons. Dit is fundamenteel omdat veel professionals hebben geen ervaring met deze kant van het leven. Dan kun je die professional ook niet kwalijk nemen niet in gesprek te kunnen gaan vanuit wederzijds respect, De professional is meestal onwetend op dit gebied. De professional stelt per definitie de normaliteit centraal omdat dit de enige referentie is van die professional. Jouw wens tot gesprek in wederzijds respect wordt niet ingewilligd vanuit onwetendheid hierover bij de professional. IMHO is de wilde mens voor mij de chaotische mens. Dit is de mens die zich buiten het bereik van de sociale tolerantie begeeft. Ik beschreef dit ooit in 2005 in Deviant met de titel “DE psychose als chaos fenomeen. Ik begrijp de mens als een complex adaptief regel systeem. Met ons gevoel regelen we elke dag de temperatuur van een aangename douche tussen te heet en te koud. Hetzelfde abstracte patroon vind plaats bij zelfregulatie om binnen de tolerantie van sociaal acceptabel gedrag van je eigen cultuur te kunnen blijven. Dit sociaal tolerantie bereik wordt begrensd door tipping points. Bij deze tippingpoints raak los van de door jouw omgeving opgelegde sociale begrenzingen. Voorbij de tippingpoints wordt je de onbegrensde wilde mens in ethische of esthetische vormen. In ethische zin kan het de uiting krijgen van een “fool on the hill” naar de gelijknamige Beatles song sociaal geïsoleerd in zijn intellectuele superioriteit. In esthetische zin laaft de wilde mens op ongeremde wijze zich aan alles wat zintuigen in verhoogde staat van sensitiviteit te bieden hebben. Bij de eerste maal passeren van zo een tippingpoint ben je daar niet bewust van. Pas na enkele keren psychotisch te zijn geweest leerde ik me orienteren en herkende ik het sociale tolerantie bereik als gedrag ruimte die de sociaal culturele omgeving waar jij in bent groot gebracht jouw te bieden heeft en waarbij je zelf kunt leren regelen om binnen de gewenste sociale tolerantie te blijven en dus zo zelf binnen de tippingpoints kunt leren opereren gewoon omdat dit het meest handig is. Bewustwording van dit sociale tolerantie bereik ontstaat alleen dan en slechts dan door haar te verlaten. Wie dit sociaal tolerant regelbereik der normaliteit nooit heeft verlaten weet dus niet waar hij of zij met jouw in wederzijds respect over moet praten. Voor mij is het nu een stukje chaos theorie waarmee ik mijn wilde mens emoties de baas kan en dus geen medicijnen meer nodig heb om dit voor mij te doen. Het is gewoon handig omdat welke interpretatie je aan de avonturen van de wilde mens ook geeft, het blijven jouw unieke ervaringen waar een ander nooit iets van zal begrijpen. Ik heb zelf nooit de zin gezien of de behoefte gehad om mezelf als sjamaan te verkopen aan mensen die ik dan moet verleiden om in mijn interpretatie van mijn wilde mens te laten geloven. Maar andere sjamanen hebben bewezen dat er een markt is.

        1. Gastblogger W.

          Hoi Eddo,

          Hartelijk dank voor je uitgebreide en respectvolle reactie.
          Ik heb zelf geleerd hoe verbindend het is als mijn eigen verhaal door een ander in nieuwe maar treffende woorden worden samengevat.
          Daarom oefen ik hier nu in bij jouw reactie.

          —–

          Als ik zo vrij uit je reactie mag destilleren:
          (1a) Je hebt geleerd je gezonder te verhouden tot de sociale omgeving waarin je leeft,
          door gebruik te maken van metaforen uit de chaos theorie en systeemregeltechniek?
          (1b) In die zin, dat je jezelf sensitief hebt gemaakt voor wat de grenzen zijn van acceptabel gedrag en wat daarbuiten valt?
          (2) Verder begrijp je een wild mens als een chaotisch gedragend iemand, ofwel een sociaal geisoleerde fool met afwijkende ideeen,
          ofwel iemand die impulsief reageert op stimuli?
          (3) En je noemt dat een respectvol en gelijkwaardig dialoog tussen de professional en een wild iemand onmogelijk is,
          omdat het ‘wilde’ van de ander buiten de referentiekader van de professional is?
          (4) Tot slot associeer je sjamanisme met moderne marktwerking?

          Ik hoop dat ik je reactie zo goed heb samengevat, want dat vormt de basis van mijn reactie.

          —–

          (1a) en (1b) zijn voor mij al moeilijk, omdat ik, net als veel allochtonen in Nederland, in meerdere culturen ben opgegroeid.
          De heersende cultuur waarin ik nu leef is niet dezelfde als die waarin ik toen was geboren.
          Ik ben in een derde wereldland geboren, waar er reeds sjamanen waren voordat er markten waren.
          Ooit sprak ik met iemand uit dat land over dat ik vaak de indruk heb dat ik stemmingen van andere mensen in mezelf voel.
          Die ander antwoordde: “oh maar in ons moederland barst het van die mensen, daar is het heel normaal.”
          Ook hoorde ik in dat land mijn oom en tante (beide moslim) vol eerbied praten over natuurgeesten.

          De eerste veertig jaar van mijn leven was ik het braafste jongetje van de klas, in die zin dat ik zeer gemotiveerd was om me te houden
          aan wat acceptabel gedrag was. Helaas bleek ‘in het wilde bedrijfsleven’ (ik werkte 15 jaar in ICT) als puntje bij paaltje kwam het niet
          op prijs te worden gesteld als een werknemer niet bereid is om flexibel om te gaan met regels.
          Ik vind dat ik me veertig jaar lang 200% heb ingezet om me te schikken naar de norm.
          Alhoewel ik alle recht heb om bitter en boos te zijn over hoe ik desondanks door deze cultuur ben behandeld, kies ik voor het positieve.

          In de dierenwereld voelen zebra’s zich veilig in de kudde, en mensen zouden zich veilig moeten voelen in de mensenkudde. Ik voel me om meerdere
          redenen onveilig in onze collectieve kudde. Redenen die zo bij me opkomen zijn:
          a. omdat onderzoekers zoals de volgende, de status van “fools on the hill” hebben verkregen: https://nl.wikipedia.org/wiki/De_grenzen_aan_de_groei
          b. om in de 21e eeuw als individu te handhaven in Nederland is er meesterschap nodig op zo veel gebieden, dat ‘startkwalificatie HAVO/MBO’ IMHO niet meer toereikend is
          c. omdat het blijkbaar nodig wordt geacht dat (alleen al in 2023) zo’n 3 miljoen Nederlanders aan de psychofarmaca te houden, om onze maatschappij op een kunstmatige manier draaiende te houden: https://www.pw.nl/vaste-rubrieken/sfk/2023/toename-van-ruim-50-000-gebruikers-psychofarmaca

          Wat ik ook lastig vind aan (1a) en (1b): wat sociaal acceptabele culturele normen zijn, is geen statisch gegeven. Daarbij varieert wat acceptabel is van
          persoon tot persoon: we hoeven hierover alleen maar te kijken naar de huidige polarisaties over verschillende onderwerpen.

          Uit het bovenstaande kan ik alleen maar tot de conclusie komen dat onze cultuur zich in een crisis (collectieve psychose?) bevindt, en ik maak me daar zorgen over.
          1 ding weet ik zeker: met dezelfde paradigma (wereldbeeld) waarmee we de problemen hebben gemaakt, kunnen we die problemen niet oplossen.

          —–

          (2) Ik begrijp een wild mens als bijvoorbeeld de Zuidafrikaanse ‘bosjesmannen’ (nogal neerbuigend), die in harmonie leven met de natuur in en om hen heen.

          Ook begrijp ik een wild mens als een aboriginal kind in de jaren 1970, die door de (over)heersende cultuur uit hun stam werden gehaald, in een Westerse
          gezin ingeplant, om aan te tonen dat het ‘wilde’ van de mens uitgeroeid en uitgebannen kan worden.

          Een wild mens noem ik ook de mensen die ik in mijn leven heb ontmoet, die met hulp van inheemse sjamanen uit hun psychotische crises zijn begeleid.
          En vervolgens jarenlang zonder medicatie een stabiel leven leiden, met verruiming van hun ‘sphere of compassion’ (term uit een Ted Talk van Phil Borges,
          ik hoop een term die bij jou is blijven hangen?).

          Nederland heeft geleerd het chaotische van de natuur ‘in te dammen’ (te temmen) – denk aan hoe tot aan de oprichting van de Waterschap dit kikkerlandje
          niet zelden te maken had met de chaos van onvoorspelbare en vernietiginde overstromingen. Dat is op zich iets heel goeds, maar IMHO is Nederland met
          dat temmen van de wilde natuur doorgeschoten. Zodanig dat alternatieve manieren om ons te verhouden tot onvoorspelbare natuur niet overwogen worden.

          Als individu gedragen we ons weliswaar als voorbeeldige burgers. Maar als ik denk aan ons collectief gedrag als Westerse cultuur, dan komt mij
          in zwaarmoedige buien het beeld op van de moderne beschaving als zijnde: een op hol geslagen zwerm sprinkhanen.
          Met andere woorden: collectief gedragen we ons wilder en vernietigender dan hoe een enkele psychoticus zich ooit zou kunnen gedragen.
          En hoe harder we ontkennen dat we zelf wilde kanten in ons hebben, des te erger komt onze wilde natuur onbewust tot uiting.

          Als westerse cultuur zijn we in de loop der eeuwen iets heel essentieels kwijtgeraakt: een gezonde relatie met de natuur waarin we leven EN de natuur
          in onszelf. Dat is wel de kern van waaruit ik deze blog schreef.

          Speciale aandacht wil ik geven aan wat je schreef over “fool on the hill”. Ik beantwoord wat je schreef met vragen aan jou. Vind je Galileo Galilei
          een fool on the hill? Vind je een fool on the hill: degene die, in de Renaissance, mensen moest overtuigen om handen te wassen om zo sterfte bij geboortes te verminderen?

          En ook: “You would make a ship sail against wind and currents, by lighting a bonfire under her decks? I have no time for such nonsense.” (Napoleon Bonaparte)

          Ik nodig je uit naar deze ingenieur te luisteren over het verband tussen eenlingen, innovaties en hypes: https://www.youtube.com/watch?v=V9Tnn2everg .

          —–

          (3) Wat is er mis mee als een professional zich opstelt als mens die aandachtig en met open hart/mind luistert naar wat een ander mens te vertellen heeft?
          (Probeer eerst te begrijpen, voordat je probeert begrepen te worden. — Stephen Covey)

          Verder hoop ik met deze blog zaadjes te hebben geplant in de harten van huidige en toekomstige opleiders in de GGZ. Wat ik hiervoor al zei:
          cultuur is niet iets statisch. Ik weet dat er meer zijn zoals ik die dergelijke zaadjes plant, om cultuur in positieve/gezondere zin te veranderen.

          —–

          (4) Het is waar, er zijn genoeg beunhazen die veel geld vragen onder de moderne sjamanen. Net als in de GGZ.
          Vraag aan jou: wat zou voor jou de ene groep betrouwbaarder maken dan de andere groep? Of is het niet zozeer een kwestie van ‘de ene groep is beter dan de ander’, maar meer een kwestie van ‘bij elke geneesheer moeten we ontdekken wat voor vlees we in de kuip hebben’?

      2. Eddo Rats

        Poeh je weid wel ver uit.

        1a Als je meerdere cuĺturen in je hebt wordt het makkelijker om te leren begrijpen wat cultuur is. Autochtonen opgegroeid in een mono cultuur geloven vaak ten onrechte dat zij de waarheid in pacht hebben.
        Systeem denken op basis van wiskunde is meta cultuur. Wiskunde is de meest algemene taal overal gebruikt ter wereld en waar in zichzelf. Daarom kun je met wiskunde de kunst beoefenen om tot weten te kome. Socrates deed dat in zekere zin al met de paardenspan metafoor over hoe met denken de wildemens als een op hol geslagen paard in een paardespan getemt dient te worden. Opgeschreven door plato in de dialoog phaedrus.
        Galileo galilee was in zijn tijd maar ter nauwernood aan de brandstapel ontsnapt. Tot op de dag van vandaag is het risico vol om intellectuele ideeen te opperen als die ver buiten het acceptabe.e van de groep komt te vallen. De fool on the hill bestaat nog steeds.

      3. Eddo Rats

        Poeh je weid wel ver uit.

        1a Als je meerdere cuĺturen in je hebt wordt het makkelijker om te leren begrijpen wat cultuur is. Autochtonen opgegroeid in een mono cultuur geloven vaak ten onrechte dat zij de waarheid in pacht hebben.
        Systeem denken op basis van wiskunde is meta cultuur. Wiskunde is de meest algemene taal overal gebruikt ter wereld en waar in zichzelf. Daarom kun je met wiskunde de kunst beoefenen om tot weten te kome. Socrates deed dat in zekere zin al met de paardenspan metafoor over hoe met denken de wildemens als een op hol geslagen paard in een paardespan getemt dient te worden. Opgeschreven door plato in de dialoog phaedrus.
        Galileo galilee was in zijn tijd maar ter nauwernood aan de brandstapel ontsnapt. Tot op de dag van vandaag is het risico vol om intellectuele ideeen te opperen als die ver buiten het acceptabe.e van de groep komt te vallen. De fool on the hill bestaat nog steeds.
        Vertrouwen vertrekt te paard en komt te voet. Vertrouwen ontstaat van herhaald testen van wederkerige waardigheid.

        1. Nog even toevoegen op mijn opmerking dat het in je hebben van meerdere culturen en voor zorgt dat je juist daardoor cultuur hebt leren vergelijken en daarom kunt weten wat cultuur is. Logischer wijs kun je daardoor ook deduceren wat de wilde mens is. De staat van ongecultiveerd zijn of de negatie van cultuur is de wilde mens die in cultuur verandert door zelfherkenning in de ander daar waar het proces van cultiveren begint. Psychose is het proces van verlies van cultuur waarbij ruimte ontstaat om de betekenisgeving aan cultuur symbolische fenomenen op willekeurige wijze met eigen wil op creatieve wijze te veranderen.

  3. Joep

    Interessant perspectief op de natuur, Westerse beschaving en de geschiedenis. Wat ik een hele mooie quote vond van een boswachter die ik had ontmoet is: “de mens deelt de aarde met de planten, dieren en vissen.” We zouden wat socialer om mogen gaan met onze planeet en medewezens. We zijn niet de meesters, maar de medebewoners op aarde. Jouw Blogpost W. deed me denken aan deze quote.

    1. Gastblogger W

      Hoi Joep,

      Dank voor je mooie reactie 🙂

      Ja inderdaad, inheemse stammen denken er vaak ook zo over. “De aarde behoort niet tot de mens, maar de mens maakt deel uit van de aarde.” Daar dacht ik ook aan bij het schrijven van deze blog.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *