Marijn Willems schrijft over het rookverbod in de GGZ. Hij heeft hier namelijk iets over te zeggen: “Het rookverbod is top-down opgelegd, zonder rekening te houden met de rokende patiënten en de gevolgen voor het verplegend personeel”. In detail gaat hij in op zijn ervaring en gevoelens bij dit verbod.
GGZ-instellingen zijn sinds 1 januari 2025 verplicht om volledig rookvrij te zijn, conform het Nationaal Preventieakkoord. Dit betekent dat roken verboden is in alle gebouwen, verblijfsruimtes, op terreinen, in tuinen en op balkons van de instellingen. Dit rookvrije beleid geldt voor zowel cliënten als medewerkers en bezoekers, met het doel een gezonde leef- en werkomgeving te creëren.
Wie rookt er in de GGZ?
Volgens de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) rookt in de GGZ meer dan de helft van de cliënten met een psychische aandoening, terwijl gemiddeld in Nederland slechts 1 op de 5 mensen rookt (circa 20%). Andere schattingen suggereren dat bij alle psychiatrische patiënten samen het percentage rokers boven de 60% ligt. Persoonlijk heb ik ervaren dat bijna iedere patiënt in de GGZ tijdens een opname een sigaret opsteekt. Een sigaret zorgt voor minder spanningen. Men zegt niet voor niets: ‘een tevreden roker is geen onruststoker’.
Op 1 januari 2025 zat ik opgenomen voor een manisch/psychotische ontremming door mijn bipolaire stoornis. Gelukkig had ik al wat vrijheden opgebouwd, want precies om 24.00 uur kreeg het rookverbod vorm in de GGZ. De asbakken werden op het balkon geleegd en weggezet. Met nieuwjaarsdag mocht ik gelukkig naar buiten om mijn vertrouwde peukie op te steken. Voor andere psychisch kwetsbaren, oftewel patiënten, dan wel cliënten, was het andere koek. Het genotstaafje mocht niet meer worden opgestoken. Er kwamen pillen en zuigtabletten voor in de plaats. Dit resulteerde in veel frustratie bij een medepatiënt. Hij begon te schreeuwen en ging door het lint, met als gevolg een enkeltje isoleercel. Ook bij andere patiënten liepen de spanningen hoog op.
Een ontmoedigingsbeleid
Een patiënt die wordt opgenomen, wordt veel ontnomen. In de isoleercel zijn menswaardigheid. Hij of zij mag geen alcoholische versnaperingen meer drinken, een jointje is verboden en seks mag niet. Vind je het gek dat het verplegend personeel het zwaar te verduren krijgt, als ook de sigaret achterwege moet blijven?
Ik heb vorig jaar een heftig jaar gehad met zes opnames. Bij twee daarvan was het rookverbod desastreus. Ik belandde beide keren, na een heftige worsteling met het personeel, in de extra beveiligde kamer, de EBK. Ik had gewoon mijn peukie nodig om rustig te blijven en juist die werd mij ontnomen. Nu zit ik langdurig in een herstelkliniek. Het gaat goed met me, maar dat is een ander verhaal. Ook hier geldt een rookverbod. Ik mag tussen het ontbijt en 22.00 uur wegblijven, maar veel medepatiënten mogen niet naar buiten. Daarom deel ik sigaretten uit, die op de kamers worden opgerookt.
Het rookverbod is top-down opgelegd
Er is een ontmoedigingsbeleid en de deur wordt alleen tussen het heel en half uur opengedaan. Anders gezegd: ik moet 25 minuten voor een gesloten deur wachten om te kunnen roken, want na vijf minuten is mijn peukie wel op. Dit verdom ik en ik rook dus ook gewoon in mijn badkamer. Als ik gesnapt word, hoef ik alleen één aansteker in te leveren. Ik heb dan mijn andere aanstekers en sigaretten nog.
Conclusie: Het rookverbod is top-down opgelegd, zonder rekening te houden met de rokende patiënten en de gevolgen voor het verplegend personeel, met alle kwalijke gevolgen van dien.
Meer lezen van Marijn Willems?
Meer lezen over het Rookverbod in de GGZ?
- Rookvrije GGZ: Duurzame Gezondheid in de Geestelijke Zorg
- Psychosegevoeligheid en stoppen met roken – eSpreekuur
- Kan stoppen met roken een psychose triggeren? – eSpreekuur
Heb je een vraag?
Onze experts beantwoorden jouw vraag in het online Spreekuur van PsychoseNet. Gratis en anoniem.
Wil je PsychoseNet steunen?
Wordt donateur en help ons om mooie projecten te realiseren.
10 reacties op “Het rookverbod in de GGZ – een persoonlijke evaluatie”
Als geboren rebel heb ik sowieso al heel erg moeite mee dat een “overheid” die in dienst van het volk hoort te zijn, het volk zaken verbiedt! Je mag toch zeker zelf wel beslissen hoe jij met jezelf omgaat? En dat roken zo ongezond is, komt door diezelfde overheid die een saus heeft laten ontwikkelen om tabak (en vapes) mee te mengen waarin de voor mensen meest verslavende stofjes inzitten. Nicotine is absoluut niet verslavend. Ik zal al ergens in een reactie het gezonde van nicotine vermeld. Nicotine beschermd juist. En dat is eerder de reden dat we massaal van het roken afmeten! Ikzelf ben na 44 jaar weliswaar gestopt (de moeilijkste verslaving van alle die ik had) maar vind tabak nog steeds lekker ruiken en gun iedereen zijn of haar rokertje.
Weg met de betutteling!
Mariska
Wat mij betreft dient een cliënt gehoord en begrepen te worden, zodat deze zichzelf ook meer en meer begrijpen zal. En niet nog eens extra getraumatiseerd te worden doordat de hulpverlening angstig op je klachten/symptomen reageert, met wat voor maatregelen dan ook.
Symptomen/klachten zijn een signaal, en signalen van jezelf dien je te begrijpen: wat geven ze je aan?, waar komen ze vandaan?, wat hebben ze je te vertellen?, en wat heb jij daarmee te doen?
Dat weet je alleen zelf.
Een hulpverlener kan je als het goed is helpen dat voor jezelf helder te krijgen en je begeleiden/ondersteunen in de verwerking ervan.
Want de meeste, zo niet alle klachten komen doordat het ons nog niet gelukt is (erg) pijnlijke ervaringen te verwerken.
En dan bedoel ik het natuurlijke proces van verwerken dat we allemaal met ons meedragen, niet de surrogaten die daar tegenwoordig in therapievorm voor worden aangeboden.
Verwerken betekent de pijn – hoe en in welke vorm deze zich ook aandient, zoals deze zich aandient – in z’n geheel met je liefde omarmen. Vergis je niet, het is een hele zoektocht om dat voor elkaar te krijgen, maar je kunt het! Met of zonder hulp.
Het levert je nieuw inzicht op dat je nodig hebt om de volgende stap in je leven te kunnen zetten. Het is heerlijk om zo stap voor stap je eigen potentie te kunnen omzetten in daden in plaats van vast te blijven zitten in onbegrepen klachten zonder perspectief op het leven waarvoor je leeft.
Helaas worden zorgverleners daar zelden voor opgeleid en is dat vaak (of misschien wel altijd) ook niet het beleid van een instelling. Ik heb het me uiteindelijk geruime tijd nadat m’n Jungiaans Analytische therapie beeïndigd was, eigen kunnen maken. En gun ieder zo’n leven: eindelijk kunnen leven waar je als kind al van droomde. Jouw geheel eigen leven meer en meer leven en tegelijkertijd jezelf meer en meer verbinden met jezelf, de ander, je verleden, je heden en toekomst.
Een mens bevindt zich niet zomaar in een crisis, daar heeft ie wat uit te leren om verder te kunnen. Verdere traumatisering door opname of behandeling is contraproductief, het houdt je gevangen in je overleving: dat is geen leven!
Dat is althans mijn ervaring.
Dit is de discussie niet, of roken wel of niet goed voor je is en je als niet roker dit verbod toejuicht( aan de reacties hiervoor). Ik als verstokte rookster, waarbij roken ook mijn medicijn is(verdiep je maar eens in nicotine pur sang, zonder schadelijke toevoegingen, het is medicijn!!!) Moet kunnen roken als ik opgenomen wordt. Het was al terug gedrongen naar de buitenruimtes, maar zelfs dat mag niet meer. Dat is echt vreselijk en veroorzaakt heftige reacties waardoor isoleer ed in zicht komen. Om die reden zal ik dan ook, wanneer niet gedwongen, voor thuisherstel kiezen met extra begeleiding, wat niet echt hetzelfde resultaat oplevert als opname( en uit je omgeving kunnen zijn). Daarentegen als er wel sprake is van dwang zal ik ook uit mijn plaat gaan, want ik ben vanaf mijn 13e vergroeid met mijn shaggies en nu 60. Dat laat ik me niet afnemen. Dus krijg je slyipwegen en spelletjes en alle soorten sabotage en hectische taferelen met wanhopig verzet en dus isoleer ed. Dus ik sta helemaal achter dit verhaal. Die mensen die topdown dit besloten hebben weten niet wat ze doen. En mijn vrijheid, ook als patient is die keu,e kunnen hebben. Dan buiten maar, als het niet anders kan. Maar zelfs dat is afgepakt. Mensonterend. Ik wil wel protesteren, verzet plegen, wegen bewNdelen, de touwen in, de officiele wegen bewandelen om dit te kunnen terugdraaien.
En voor de nietrokers die dit niet begrijpen en zelfs verwelkomen: f you!!!
Tja, als niet rokende verpleegkundige in de ggz ben ik vele jaren thuisgekomen na diensten alsof ik vanuit het café in de jaren 80 kwam. Mijn empathie en bereidwilligheid om gewoon naast iemand te zitten nam steeds meer af, zeker tijdens en na zwangerschappen. Ik begrijp dat de verslaving de bovenhand neemt, èn het doet iets in het contact met mij: ik neem afstand.
Over medische protocollen gesproken! Niet-rokers ademen niet graag sigarettenrook in, maar zullen ongetwijfeld instemmen met een aparte rookruimte, mits die goed afgesloten is van de overige behandelruimtes. Geef mensen s.v.p. de ruimte in klinieken en stapel hen niet op als afgedankt vee!
Protocollen binnen de psychiatrie zeggen ook iets over omgangsvormen: rekening houden met de wensen van anderen. De psychiater dient rekening te houden met de wensen van patiënten, mag niet over hen heen walsen, en de patiënt respecteert de behoeften van andere patiënten. Vrijheid, blijheid!
Graag inhoudelijke discussies voeren, nooit op de persoon spelen, vooral niet op een website. Geen identiteitsfraude plegen, nooit frauderen met zogenaamd behaalde diploma’s in de zorg , een waarachtig curriculum vitae voeren. Geen discriminatie in de zorg, geen antisemitisme, geen moslimhaat, geen rechts-extremistisch of seksueel geweld plegen. Dank u wel! Waar rook is, is vuur?
Een rookvrije wereld is een betere wereld en die moet ergens beginnen. Ik ben met alle bewustwordingscampagnes buiten gaan roken en gestopt voordat alle “ellende echt begon”. Niet omdat ik daar zoveel zin in had, ik kampte nog volop met ptss niet veel later ook een scheiding. Genoeg “reden” om te roken. Maar nee, roken is ongezond, het weerhoudt mij van gezonde alternatieven.
Roken geeft geen ontspanning. Het is een ongezond alternatief voor alternatieve handelingen.
Roken verhoogt de bloeddruk en is dus niet ontspannend overigens. De verslavingsbehoefte belonen door te roken stopt de stress van de verslaving. Dat is geen ontspanning!
Wat we onszelf ook willen wijsmaken. Ooit moeten we ermee beginnen. Helaas trekt deze generatie aan het kortste eind om te zorgen voor een toekomstige rookvrije generatie. Ik hoop dat ooit zelfs nog een drankvrije jeugd zal gaan volgen. Niet omdat ze het niet mogen van me. Maar dat het niet normaal hoeft te blijven. Zelfbeschadiging door ongezond gedrag te blijven tolereren is een vreemd iets.
En ja daarvoor moet een generatie op de blaren zitten. Sorry dat het deze generaties zijn dan, maar het aantal rokers is de laatste jaren wel sterk afgenomen.
Ik ben het hier volkomen mee eens. Zelf ben ik 29 jaar geleden met roken gestopt, en ik heb er nooit spijt van gehad. Iedere maatregel om roken te ontmoedigen is een goede maatregel. Datzelfde geldt voor alcoholgebruik.
Wel interessant om over te lezen hoe dit voor rokers is. Kun je je ook aansluiten bij een patiënten vereniging? Samen sta je sterker. Ik rook zelf al jaren niet meer en daar ben ik heel erg blij mee. Als je er vanaf bent, smaakt het je ook echt niet meer. Ik hoop dat ondanks het dwingende beleid je wel tot inzicht kunt komen. Het is namelijk ook wel een kans om meer vrijheid te ontwikkelen. Het boek de opluchting van Jan Geurtz heeft mij des tijds geholpen. Door het lezen van dat boek werd ´t dus ook een opluchting en helemaal niet moeilijk..Maar ja dat is vast ook voor iedereen anders, dat begrijp ik.
Helemaal eens Marijn! Patiënten moeten mogen roken! Dat iemand psychische hulp nodig heeft betekent niet dat men mag gaan afdwingen/ extreem betuttelen om helemaal niet te roken. Zelf rook ik niet maar ik weet hoe ontzettend belangrijk het kan zijn voor mensen die opgenomen zijn. Echt fout beleid dit (hoewel het zo georganiseerd hoort te worden dat anderen er geen last van hebben). Bij onze GGZ-instelling heeft de Clientenraad afgedwongen dat er speciale rookplekken komen. Dit wordt doorgezet, ondanks nieuwe wettelijke regeling, dus het kán. Groet, Renée
Wow, dat is superrr!!!