Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Een familielid is al maanden opgenomen in de ggz met een depressie met psychotische kenmerken. Getriggerd door verschillende gebeurtenissen waaronder een overlijden.
Hij kreeg verschillende medicijnen die niet werkten en nu krijgt hij lithium. Als lithium niet helpt wordt ECT aangeraden.
Hij is heel passief, praat met niemand in de kliniek en eet bijna niet.
Is ECT een goed idee, of zou een meer liefdevolle interventie waarbij zijn vertrouwen wordt gewonnen een beter idee zijn?
Hey Z., dank voor je vraag!
Wat je familielid doormaakt klinkt heel zwaar. Verschillende nare gebeurtenissen waaronder een overlijden – dat is een cocktail die een mens behoorlijk onderuit kan halen. En dan ook nog psychotische kenmerken erbij, dat maakt het nog ingewikkelder. In zo’n situatie zie je vaak dat de ggz al snel in een soort medicatie-carrousel terechtkomt: dit middel proberen, dat middel proberen, lithium er nog bij… en als het niet aanslaat, komt ECT op tafel.
ECT kan in sommige gevallen werken als een soort reset van de hersenen, maar het is beslist geen wondermiddel en het kent ook risico’s zoals geheugenverlies en een nogal ruig proces van onder narcose steeds stroomstootjes krijgen. Het is dus meer een noodgreep als iemand zó vastzit dat er echt niets meer lukt. Vaak zie je dat er een tijdelijke opleving is, maar de onderliggende problemen blijven natuurlijk bestaan.
Wat je noemt over een liefdevolle interventie en vertrouwen winnen, dat is eigenlijk de kern van herstelgerichte zorg. Alleen… dat kost tijd, en in een kliniek waar alles strak geregeld is en personeel onder druk staat, is er vaak te weinig ruimte voor dat menselijke. Toch is dat vaak wat iemand nodig heeft: iemand die niet bang is voor de stilte, die blijft zitten, die laat voelen dat er nog verbinding mogelijk is. Soms zijn dat professionals, soms juist familie of ervaringsdeskundigen die dit kunnen brengen.
Dus, is ECT een goed idee? Ik zou zeggen: alleen als er geen enkele andere ingang meer is en hij echt in levensgevaar komt doordat hij niet eet of volledig wegzakt. Als er ook maar een klein beetje ruimte is om via vertrouwen en menselijke nabijheid contact te maken, zou ik die weg altijd eerst willen verkennen. Het kan ook gecombineerd: soms geeft medicatie of zelfs ECT nét genoeg lucht om daarna wél dat contact en die liefdevolle interventie mogelijk te maken. Maar als het alleen om symptoomonderdrukking gaat en de kern – zijn verdriet, zijn wanhoop – niet geraakt wordt, dan is de kans groot dat hij na ECT gewoon weer in hetzelfde cirkeltje belandt.
Kortom: ECT kan een soort uiterste redmiddel zijn, maar ik zou nooit de menselijke weg opgeven. Soms werkt het paradoxaal: juist als iemand voelt dat je hem niet in een behandelprogramma wil proppen maar gewoon naast hem wil staan, gaat er weer iets van leven stromen.
Hope this helps en kijk vooral ook bij de informatie hieronder.
Greetz Jim
Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts
Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.
Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.
Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:
Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?
Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?
Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?
