Sinds een maand gebruik ik 15 mg aripiprazol. Sindsdien heb ik geen eetlust, een extreem droge mond en moeite met slikken.
Gaat dit weer over, of is dit blijvend?
Veel gezochte termen
De PsychoseNet Kennisbank
Beantwoord door
Auteur
Jim van Os
Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Hoelang zullen de bijwerkingen van aripiprazol aanhouden?
Vraag
Antwoord
Hey P., dank voor je vraag!
Aripiprazol is op papier een beetje een gekke vogel onder de antipsychotica: het is namelijk een partiële agonist op dopamine-receptoren, wat betekent dat het zich een beetje als dopamine gedraagt, maar nét niet helemaal. En dat kan zorgen voor minder “flatness” dan bij andere antipsychotica, maar ook voor rare dingen als innerlijke onrust, slapeloosheid en – jawel – droge mond en veranderde eetlust.
Wat je nu ervaart, komt inderdaad vaak voor in de eerste weken. Het goeie nieuws: bij een deel van de mensen gaat dat echt wél weer weg als het lichaam en brein gewend raken. Het slechte nieuws: bij een ander deel blijft het helaas hardnekkig aanhouden. En dan kom je op een punt waarop je je moet gaan afvragen: wat is de balans tussen wat het middel zou moeten doen (bv. rust brengen in een psychosegevoelig brein) en wat het jou óók kost aan kwaliteit van leven?
Het probleem is: die afweging maken is lastig als je pas net bent begonnen, en het effect (zowel positief als negatief) zich nog moet settelen. Vaak zegt men: geef een antipsychoticum minstens 4 tot 6 weken om écht te weten wat het doet. Maar: als je in de tussentijd niet eet en niet slaapt, ja dan is wachten natuurlijk een theoretisch advies dat in de praktijk gewoon niet werkt. Dan moet er sneller worden gekeken naar aanpassing, lagere dosis, of een ander middel. Of héél voorzichtig, een andere benadering – want medicijnen zijn niet het enige antwoord, al denkt de ggz dat soms wel…
Als dit zo doorgaat – nog steeds bijna niks kunnen eten en echt lijden aan dat droge-mond-en-slikprobleem – dan zou ik zeggen: trek aan de bel bij je behandelaar. Vraag ook expliciet of de dosis niet wat naar beneden kan (15 mg is best fors om mee te starten) of dat je samen kijkt naar de minimal effective dose, het laagste wat werkt. Want soms blijkt dat je op 5 mg al het gewenste effect hebt, maar zonder die nare bijwerkingen.
Je kunt in dit soort gevallen ook bijwerkingen bijhouden in een dagboekje en dat dan samen bespreken – dat geeft je wat houvast en maakt je verhaal sterker. En voor die droge mond zijn er trouwens ook dingen als speciale speekselvervangende gel of spray, en soms helpt het ook om suikervrije zuurtjes of kauwgom te nemen.
Tot slot: houd altijd voor ogen dat medicatie alleen niet werkt. Het gaat om medicatie plus opportunity – dus hoe geef jij die medicatie de ruimte om iets te kunnen doen, via rust, ritme, betekenisvolle activiteiten, contact met fijne mensen, of therapie waarin je je verhaal kwijt kan. En als de bijwerkingen de ruimte zelf opvreten… ja, dan is het medicijn misschien niet (meer) helpend, hoe goed het ook op papier zou moeten werken.
Hope this helps en kijk vooral bij de informatie hieronder, want er is nog veel meer over te zeggen, kijken en lezen.
Greetz Jim
Meer informatie
Disclaimer
Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts
Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.
Empower jezelf met Kennis van PsychoseNet
Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.
Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:
- Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?
- Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
- Kijk ook naar ons tweedelige WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN over afbouwen van psychiatrische medicaties met Jim van Os en Peter Groot;
Deel 1 is vooral voor afbouwers bedoeld; Deel 2 vooral voor voorschrijvers. - Wil je een PERSOONLIJK ADVIES bij het kiezen van een AFBOUWSCHEMA?
Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt. - Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik dan de KNMP-rekenhulp.
- Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
- Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
- Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.
Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?
- Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van PERSOONLIJK HERSTEL? Kijk dan onze animatie hierover of bekijk ze allemaal.
- Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan het mini-college van Jim van Os.
- Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan naar het mini-college van Jim van Os.
- Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is ‘in je hoofd’, wat is het dan wel? Bekijk het mini-college WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan? van Jim van Os.
Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?
- Kijk dan op de sociale kaart op PsychoseNet (MIND ATLAS).
- Ben je op zoek naar LOTGENOTENCONTACT BIJ MEDICATIEAFBOUW? Ga dan naar de Vereniging Afbouwmedicatie.
- Ben je op zoek naar stemmenhorengroepen buiten de reguliere GGZ? Zie de website van Stichting Weerklank.
- Ben je op zoek naar traumawebsites, kijk dan op traumanet, allesovertrauma of stichting trauma en dissociatie.
Beantwoord door: Jim van Os op 4 mei 2025
