Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste Jim,
Kun je van een infectie een psychose krijgen? Zo ja, kun je je erop laten testen?
Ik leed aan POIS en heb daarna een psychose gekregen. Veel artsen kennen POIS niet en ik schaam me voor POIS en de psychose. Soms heb ik het idee dat ik niet begrepen word.
Vriendelijke groeten en bedankt voor het antwoord.
Hey R., dank voor je vraag!
Je stelt iets dat veel mensen met psychosegevoeligheid herkennen, maar bijna nooit hardop durven zeggen: kan een lichamelijke ontregeling, een infectie of iets als POIS eigenlijk een psychose uitlokken? En waarom lijkt geen enkele arts dat echt serieus te nemen?
Laat ik gelijk duidelijk zijn: ja, dat kan. Een infectie, ontsteking, hormonale ontregeling, extreme uitputting, slaapproblemen, diabetes die ontregeld is, of zeldzamere dingen zoals POIS kunnen het zenuwstelsel zo prikkelen dat iemand die al een zekere psychosegevoeligheid heeft, makkelijker uit balans raakt. Psychose ontstaat vaak uit een combinatie van kwetsbaarheid plus stressor. En bij jou lijkt POIS simpelweg een hele heftige lichamelijke stressor te zijn die weinig dokters goed begrijpen.
Het lastige is: POIS is nog steeds een zeldzaam en slecht herkend syndroom. Niet omdat het niet bestaat, maar omdat medici het nauwelijks hebben geleerd. Dat maakt dat jij steeds opnieuw moet uitleggen wat er gebeurt, terwijl je juist iemand nodig hebt die zegt: ik geloof je, ik neem het serieus, en we kijken samen hoe dit jouw mentale gevoeligheid raakt.
En daar komt jouw psychose ook in beeld. Het is niet dat POIS op zichzelf een “psychoseziekte” veroorzaakt, maar het kan wel een biologische en hormonale stressreactie veroorzaken die de psychosegevoeligheid triggert. Een beetje zoals iemand die migrainegevoelig is migraine kan krijgen van fel licht, maar dat betekent niet dat licht migraine is. Het is een trigger, geen oorzaak.
Over testen: er is helaas geen simpele bloedtest of scan om een infectie-gerelateerde psychose op te sporen. Je kunt wél laten testen op ontstekingswaarden, hormonen, glucose-ontregeling (belangrijk met jouw diabetes), vitamine-tekorten, schildklierwaarden, infecties zoals Epstein Barr, Lyme, vitamine D, ijzer, B12. Niet omdat dit psychose bewijst, maar omdat dit allemaal factoren zijn die je systeem kunnen ontregelen.
Dat je soms schaamte voelt over POIS of je psychose, begrijp ik heel goed. Veel mensen met zeldzame lichamelijke klachten én een psychoseverleden voelen zich dubbel onbegrepen. Maar die schaamte hoort meer bij de manier waarop het zorgsysteem reageert dan bij jou. Er is niks “raars” aan jou. Je hebt gewoon een ingewikkelde mix van lichamelijke ontregeling en mentale gevoeligheid, en het systeem is er nog niet goed genoeg op ingericht om dat als één geheel te zien.
En nog iets: dat je niet wordt begrepen betekent niet dat jij ongelijk hebt. Het betekent meestal dat de ander te weinig kennis heeft. POIS is echt, jouw ervaring is echt. Het is jouw lichaam dat op meerdere fronten tegelijk hard moet werken.
Het belangrijkste voor jou is dat je een arts of psychiater vindt die wil meedenken, niet wegwuift. Dat maakt echt verschil. En weet: psychosegevoeligheid betekent dat je heftiger reageert op ontregeling van het lichaam, maar het betekent niet dat je gelijk weer een psychose krijgt. Je leert het herkennen en managen.
Hope this helps,
Greetz Jim
Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts
Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.
Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.
Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:
Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?
Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?
Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?
