Goedendag,
Ik heb een vraag over bipolaire gevoeligheid.
Hoe kan het dat iemand door medicatie uit een psychose of manie komt en toch gelijk weer in een depressie belandt?
Dank u wel alvast.
Veel gezochte termen
De PsychoseNet Kennisbank
Beantwoord door
Auteur
Jim van Os
Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Hoe kan het dat iemand na manie of psychose direct weer in depressie belandt?
Vraag
Antwoord
Beste A., dank voor je vraag!
Ja, goeie dit. En herkenbaar ook. Iemand lijkt net weer een beetje geland na die manische of psychotische fase… en pats, hup, in een depressie. Alsof het systeem van uiterste naar uiterste klapt. En in zekere zin ís dat ook wat er gebeurt. Want bij bipolaire gevoeligheid — of liever: stemmingsontregeling — is er vaak een soort verlies van innerlijk evenwicht. Dat hele systeem van prikkelverwerking, energie, slaap, denken en voelen is ontregeld geraakt. En die ontregeling stopt niet automatisch omdat de manie “weg” is.
Medicatie zoals antipsychotica of stemmingsstabilisatoren kunnen de piek wel afvlakken, maar ze herstellen niet zomaar de onderliggende veerkracht of het bioritme. Vaak worden ze ook nog eens in hoge doses gegeven (want: spoed), en dan krijg je een soort ‘emotionele crash’. Niet zelden zijn die middelen dempend, ook op motivatie en energie, en als iemand dan al uitgeput is door die manie… ja, dan komt de klap.
Bovendien: een manische episode is vaak een soort overdrive van alles wat er gevoeld en gedacht moet worden. Dus als het systeem daarna weer tot rust komt, komt ook de pijn terug. Wat eronder zat. Of wat de manie juist overschreeuwde. En dan is een depressie bijna een soort rebound. Je zou kunnen zeggen: het is niet raar dat het gebeurt. Het zou bijna raar zijn als het níet gebeurt.
Daarom is het zó belangrijk dat je na een manie niet alleen maar naar symptoomcontrole kijkt, maar naar herstel. Rust. Ritme. Relaties. Heroriëntatie. Want als je iemand na een psychose of manie alleen maar platlegt met pillen en vervolgens “succes ermee” zegt… dan mist er iets essentieels. Namelijk: de ruimte om weer langzaam, stap voor stap, terug te bewegen naar jezelf.
En ja, soms helpt medicatie daarbij, in lage dosis, met beleid. Maar net zo vaak zit de sleutel in dingen als lichaamsgerichte therapie, beweging, daglicht, regelmaat, ervaringsdeskundigheid, zingeving. En in de erkenning dat je van een psychose of manie niet zomaar “herstelt” omdat de ergste onrust eruit is.
Dus nee, die depressie is geen teken dat het allemaal fout is gegaan. Het is een teken dat het lijf en hoofd nog niet in balans zijn. En dat er liefdevolle zorg, aandacht en tijd nodig is om die balans weer terug te vinden — niet door het weg te drukken, maar door erbij te blijven.
Hope this helps,
Greetz Jim
Meer informatie
Disclaimer
Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts
Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.
Empower jezelf met Kennis van PsychoseNet
Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.
Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:
- Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?
- Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
- Kijk ook naar ons tweedelige WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN over afbouwen van psychiatrische medicaties met Jim van Os en Peter Groot;
Deel 1 is vooral voor afbouwers bedoeld; Deel 2 vooral voor voorschrijvers. - Wil je een PERSOONLIJK ADVIES bij het kiezen van een AFBOUWSCHEMA?
Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt. - Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik dan de KNMP-rekenhulp.
- Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
- Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
- Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.
Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?
- Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van PERSOONLIJK HERSTEL? Kijk dan onze animatie hierover of bekijk ze allemaal.
- Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan het mini-college van Jim van Os.
- Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan naar het mini-college van Jim van Os.
- Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is ‘in je hoofd’, wat is het dan wel? Bekijk het mini-college WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan? van Jim van Os.
Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?
- Kijk dan op de sociale kaart op PsychoseNet (MIND ATLAS).
- Ben je op zoek naar LOTGENOTENCONTACT BIJ MEDICATIEAFBOUW? Ga dan naar de Vereniging Afbouwmedicatie.
- Ben je op zoek naar stemmenhorengroepen buiten de reguliere GGZ? Zie de website van Stichting Weerklank.
- Ben je op zoek naar traumawebsites, kijk dan op traumanet, allesovertrauma of stichting trauma en dissociatie.
Beantwoord door: Jim van Os op 29 juli 2025
