Goedendag,
Ik heb een vraag over afbouw:
Waarom kun je paroxetine niet in één keer stoppen?
Vriendelijke groeten,
G.
Veel gezochte termen
De PsychoseNet Kennisbank
Beantwoord door
Auteur
Jim van Os
Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Waarom kun je paroxetine niet in één keer stoppen?
Vraag
Antwoord
Hey G., dank voor je vraag!
Je brein went aan paroxetine, en paroxetine is een kortwerkend middel. Die combinatie maakt dat in één keer stoppen vaak voelt als de stekker eruit trekken. Door het langdurige gebruik heeft je zenuwstelsel zich aangepast aan een bepaalde serotonine-dynamiek, en bij paroxetine is die dynamiek extra strak omdat het snel in en uit je bloed gaat. Als je dan plots stopt, krijg je een soort chemische zweepslag: de remmen en tegenremmen die je brein had ingesteld raken uit balans. Dat geeft onttrekkingsklachten zoals duizeligheid, misselijkheid, brain zaps, prikkelbaarheid, angstgolven, slaapproblemen en soms zelfs het gevoel dat je meteen “terugvalt”, terwijl het eigenlijk een rebound van de biologie is. Daarom zeg ik: niet in één keer stoppen!
Slim is om het te zien als trainen, niet als test. Je bouwt hyperbolisch af: hoe lager je zit, hoe kleiner de stapjes, en met lange tussenpozen zodat je systeem kan bijstellen. Zoek de minimal effective dose, en ga vandaar rustig verder omlaag. Voor de laatste, lastigste stapjes kunnen taperingstrips helpen; niet alle zorgverzekeraars vergoeden die, dus zie ze als hulpmiddel voor de fijne afstelling. De grotere stappen kun je vaak doen met de beschikbare tabletsterkten of, als het kan, een vloeibare formulering.
Nog twee dingen die vaak helpen. Eén, verwachtingsmanagement: omdat het brein zich heeft aangepast, kunnen bij sleutelen verschijnselen als oppositional tolerance, rebound en onttrekking optreden. Die worden meestal draaglijk als je langzaam gaat en rust, ritme en slaap op orde houdt. Twee, lifestyle is hierbij geen franje maar hersenhygiëne: vaste dagstructuur, ochtendlicht, dagelijks rustig bewegen, eiwitrijk onbewerkt eten, cafeïne en alcohol laag, en simpele regulatie zoals mindfulness, yoga of ademwerk.
Bottom line: je stopt paroxetine niet in één keer omdat je je zenuwstelsel tijd gunt om zichzelf opnieuw af te stellen. Ga langzaam, klein, met lange pauzes, en koppel het aan een rustige leefstijl. Dat is saai, maar het werkt.
Hope this helps, en kijk vooral ook nog even bij de informatie over afbouw hieronder.
Groet,
Jim
Meer informatie
Disclaimer
Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts
Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.
Empower jezelf met Kennis van PsychoseNet
Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.
Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:
- Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?
- Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
- Kijk ook naar ons tweedelige WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN over afbouwen van psychiatrische medicaties met Jim van Os en Peter Groot;
Deel 1 is vooral voor afbouwers bedoeld; Deel 2 vooral voor voorschrijvers. - Wil je een PERSOONLIJK ADVIES bij het kiezen van een AFBOUWSCHEMA?
Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt. - Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik dan de KNMP-rekenhulp.
- Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
- Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
- Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.
Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?
- Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van PERSOONLIJK HERSTEL? Kijk dan onze animatie hierover of bekijk ze allemaal.
- Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan het mini-college van Jim van Os.
- Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan naar het mini-college van Jim van Os.
- Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is ‘in je hoofd’, wat is het dan wel? Bekijk het mini-college WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan? van Jim van Os.
Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?
- Kijk dan op de sociale kaart op PsychoseNet (MIND ATLAS).
- Ben je op zoek naar LOTGENOTENCONTACT BIJ MEDICATIEAFBOUW? Ga dan naar de Vereniging Afbouwmedicatie.
- Ben je op zoek naar stemmenhorengroepen buiten de reguliere GGZ? Zie de website van Stichting Weerklank.
- Ben je op zoek naar traumawebsites, kijk dan op traumanet, allesovertrauma of stichting trauma en dissociatie.
Beantwoord door: Jim van Os op 10 oktober 2025
