Hulplijnen

Stuur een blog in

Tools

Onderwerpen

Series

Stichting PsychoseNet

Steun ons

Doe een donatie

Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Jim van Os

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Helpt schematherapie goed bij een chronische depressie?

Vraag

Beste Jim,

Ik vraag me af of schematherapie goed helpt bij een chronische depressie. Kunt u daar iets over zeggen?

Bedankt!

Antwoord

Hey G.,

Kort antwoord: ja, schematherapie kan bij chronische depressie helpen — vooral als er al lang terugkerende patronen meespelen zoals strengheid naar jezelf, verlating/afwijzing, of een hardnekkige “het heeft toch geen zin”-modus. Het werkt doordat je niet alleen gedachten traint (zoals bij CGT), maar juist de dieperliggende schema’s en “modes” aanpakt, met veel aandacht voor veilige relatie, grenzen, troost en het oefenen van nieuw gedrag. Dat is vaak precies waar chronische depressie vastloopt: je wéét best wat helpend is, maar iets in je systeem houdt de rem erop.

Er zijn wel twee kanttekeningen. Eén: het is geen snelle route — eerder maanden dan weken — en de werkalliantie is allesbepalend. Ik zou het daarom “proefondervindelijk” benaderen: samen heldere doelen formuleren (meer dagstructuur, meer betrokkenheid bij dierbaren, minder piek- en schuldmomenten), 8–12 sessies proberen, en dan eerlijk evalueren of je daadwerkelijk meer in beweging komt. Twee: bij chronische depressie werkt een combinatie vaak het best. Schematherapie plus heel concreet activerend werken in het dagelijks leven (kleine stapjes doen ondanks somberte), en waar nodig wat interpersoonlijk opschonen. Als er onverwerkte gebeurtenissen zitten die telkens getriggerd worden, is het soms zinvoller eerst trauma-gericht te werken; als de depressie vooral relationeel vastzit, kan interpersoonlijke therapie of CBASP juist meer tractie geven. Recurrente depressie met veel terugval heeft daarnaast baat bij Mindfulness Based Cognitive Therapy (MBCT) als terugvalpreventie.

Als het resoneert, zou ik zeggen: doen, maar op jouw tempo en met tussentijdse reality checks of je leven merkbaar lichter en betekenisvoller wordt. Dat is uiteindelijk de echte uitkomstmaat.

Hope this helps,

Greetz Jim

Meer informatie

Disclaimer

Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts

Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.

Empower jezelf met Kennis van PsychoseNet

Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.

Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.

Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:

  • Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.

Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?

  • Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
  • Kijk ook naar ons tweedelige WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN over afbouwen van psychiatrische medicaties met Jim van Os en Peter Groot;
    Deel 1 is vooral voor afbouwers bedoeld; Deel 2 vooral voor voorschrijvers.
  • Wil je een PERSOONLIJK ADVIES bij het kiezen van een AFBOUWSCHEMA?
    Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt.
  • Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik dan de KNMP-rekenhulp.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
  • Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.

Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?

  • Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van PERSOONLIJK HERSTEL? Kijk dan onze animatie hierover of bekijk ze allemaal.
  • Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan het mini-college van Jim van Os.
  • Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan naar het mini-college van Jim van Os.
  • Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is ‘in je hoofd’, wat is het dan wel? Bekijk het mini-college WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan? van Jim van Os.

Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?

Beantwoord door: Jim van Os op 16 oktober 2025

Gerelateerd

Meer over

Behandeling
Depressie
Schematherapie

Lees ook