Beste Jim,
Ik gebruik aripiprazol en ben nu aan het afbouwen.
Ik vroeg mij af of er nu meer kans op terugval is vanwege mijn leeftijd (50) en de overgang, dan als je bijvoorbeeld 30 bent?
Dank u wel alvast voor het antwoord.
Veel gezochte termen
De PsychoseNet Kennisbank
Beantwoord door
Auteur
Jim van Os
Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Is de kans op terugval bij afbouw groter tijdens de overgang?
Vraag
Antwoord
Hey D., dank voor je vraag!
Het is niet zo dat je op je vijftigste per definitie een hoger terugvalrisico hebt dan op je dertigste. Wat wél waar is: rond de overgang schuiven hormonen, slaap en stressbestendigheid heen en weer, en dat kan de kwetsbaarheid tijdelijk vergroten. Estrogenen moduleren allerlei boodschapperstoffen in het brein; als die golven, merk je sneller slapeloosheid, prikkelgevoeligheid en stemmingsschommelingen. En precies dát zijn ook de momenten waarop afbouwen van aripiprazol gevoeliger valt. Met andere woorden: de leeftijd op zich is niet het probleem, de context is bepalend. Als je die context rustig en voorspelbaar maakt, kan afbouwen ook op je vijftigste heel goed.
Concreet zou ik mikken op traag en saai. Je zit op 3 mg, dat ís al laag, maar juist de laatste stapjes geven vaak de meeste reuring door oppositional tolerance: je brein heeft zich aangepast en protesteert als je onder een drempel komt. Daarom hyperbolisch afbouwen met lange pauzes, en vooral luisteren naar je slaap als barometer. In de praktijk betekent dat vaker een tijdje stabiliseren dan je lief is, en pas verder als je weer een paar weken lekkerder ligt te slapen en je je overdag oké voelt. Voor die mini-stapjes kun je veel hebben aan een vloeibare vorm van aripiprazol of aan taperingstrips.
Omdat je bipolaire stemmingsgevoeligheid noemt, is het extra belangrijk om je slaap in de gaten te houden. Zorg voor een goede slaaphygiëne en een goede leefstijl. In de overgang betekent dat extra letten op vaste bed- en opstatijden, cafeïne en alcohol laag houden, en je dag niet overplannen. En als onttrekkingsklachten wat langer blijven hangen, is het meestal geen terugval maar een zenuwstelsel dat moet wennen; verdragen en doseren helpt dan meer dan meteen weer ophogen.
Dus, niet zozeer leeftijd, wel de mix van overgang, slaap en snelheid van afbouw bepaalt je risico. Rustig aan, microstapjes, lang pauzeren, en de minimale dosis zoeken waarop jij je leven kunt leven. En houd het model van medicatie plus opportunity in je achterhoofd: naast de dosis is het je dagritme en een goede leefstijl en bijvoorbeeld lichaamsgerichte ondersteuning die het verschil maken tussen wankel en stevig.
Hope this helps en kijk vooral ook bij de informatie hieronder.
Greetz Jim
Meer informatie
Disclaimer
Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts
Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.
Empower jezelf met Kennis van PsychoseNet
Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.
Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:
- Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?
- Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
- Kijk ook naar ons tweedelige WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN over afbouwen van psychiatrische medicaties met Jim van Os en Peter Groot;
Deel 1 is vooral voor afbouwers bedoeld; Deel 2 vooral voor voorschrijvers. - Wil je een PERSOONLIJK ADVIES bij het kiezen van een AFBOUWSCHEMA?
Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt. - Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik dan de KNMP-rekenhulp.
- Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
- Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
- Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.
Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?
- Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van PERSOONLIJK HERSTEL? Kijk dan onze animatie hierover of bekijk ze allemaal.
- Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan het mini-college van Jim van Os.
- Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan naar het mini-college van Jim van Os.
- Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is ‘in je hoofd’, wat is het dan wel? Bekijk het mini-college WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan? van Jim van Os.
Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?
- Kijk dan op de sociale kaart op PsychoseNet (MIND ATLAS).
- Ben je op zoek naar LOTGENOTENCONTACT BIJ MEDICATIEAFBOUW? Ga dan naar de Vereniging Afbouwmedicatie.
- Ben je op zoek naar stemmenhorengroepen buiten de reguliere GGZ? Zie de website van Stichting Weerklank.
- Ben je op zoek naar traumawebsites, kijk dan op traumanet, allesovertrauma of stichting trauma en dissociatie.
Beantwoord door: Jim van Os op 1 oktober 2025
