Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Kunnen mijn klachten komen door de hogere dosis mirtazapine?

Vraag

Beste Jim,

Ik heb nu vier jaar last van mijn spieren, in beide benen en kaken. Het begon nadat de mirtazapine verhoogd werd van 15 naar 30 mg. Ik heb deze jaren echt alles geprobeerd maar niets heeft geholpen. Ik heb over een week weer een afspraak bij de huisarts.

Kunnen de klachten van de hogere dosis mirtazapine komen, en is dit aan te tonen in het bloed?

Is er een specialist die mij kan helpen, dus iemand die alles weet over spieren?

Ik hoop dat jij mij op weg kunt helpen.

Met vriendelijke groet,

N.

Antwoord

Hey N., dank voor je vraag!

Je vraag is heel begrijpelijk en ook heel logisch gesteld. Vier jaar klachten, duidelijke start na dosisverhoging, alles geprobeerd, niets helpt. Dan mag je dit verband serieus nemen.

Ja, klachten zoals spierpijn, spierspanning, krampen en kaakklachten kunnen samenhangen met mirtazapine, en ze komen vaker voor bij hogere doseringen. Niet iedereen krijgt ze, maar bij een deel van de mensen verandert de spierspanning en de aansturing van spieren merkbaar. Dat kan zich uiten in benen, kaken, nek of een algemeen gevoel van verkramping. Het lastige is dat dit soort bijwerkingen vaak niet direct in de bijsluiter worden herkend als een duidelijk patroon, waardoor mensen jarenlang blijven zoeken.

Nee, dit is meestal niet goed in bloed aan te tonen. Dat is frustrerend, maar belangrijk om te weten. Spierklachten door dit soort medicatie zitten vooral in de regulatie van het zenuwstelsel, niet in spierafbraak of ontsteking. Bloedonderzoek laat dan vaak keurige waarden zien, terwijl jij wel degelijk klachten hebt. Soms worden dingen als magnesium, vitamine D, schildklier of ontstekingswaarden nagekeken, maar bij medicatie-gerelateerde spierspanning zijn die vaak normaal.

Wat betreft een specialist. Er is helaas niet iemand die alles weet van spieren in relatie tot psychofarmaca. Neurologen en reumatologen kijken vooral naar neurologische ziekten of ontstekingsbeelden. Als die er niet zijn, kom je vaak weer terug bij de huisarts. Dat betekent niet dat je klachten niet echt zijn, maar wel dat het medische systeem hier beperkt antwoord op heeft.

Daarom is het zinvol om het gesprek met je huisarts anders te voeren. Niet vanuit de vraag wat is het, maar vanuit de vraag wat is het beloop. De timing is hier cruciaal. Klachten begonnen na verhoging van 15 naar 30 mg en zijn gebleven. Dat maakt het aannemelijk dat mirtazapine een rol speelt, ook al kun je het niet bewijzen met een test.

Een logische vervolgstap om te overwegen, in overleg met je huisarts, is kijken wat er gebeurt als de dosis heel rustig omlaaggaat. Niet abrupt, niet snel, maar stap voor stap, met lange tussenpozen. Bij sommige mensen nemen spierklachten dan langzaam af. Dat is geen garantie, maar wel een van de weinige manieren om het verband echt te toetsen. Daarbij hoort wel de waarschuwing dat niet alle zorgverzekeraars taperingstrips vergoeden en dat je soms ook met de beschikbare doseringen of een lagere vaste dosis kunt werken.

Belangrijk is ook om het mentale model los te laten dat alles wat blijft automatisch iets structureels of onomkeerbaars is. Het zenuwstelsel kan zich jarenlang aanpassen aan medicatie en ook weer langzaam herstellen, maar dat kost tijd. Dat jij al vier jaar klachten hebt betekent niet dat herstel onmogelijk is.

Tot slot wil ik dit expliciet zeggen. Dit is een online vraagbaak. Ik kan niet met zekerheid vaststellen wat precies de oorzaak is van jouw klachten en ik kan geen persoonlijk klinisch beleid bepalen. Ik zie je niet, doe geen lichamelijk onderzoek en ken niet alle details. Dit soort afwegingen horen uiteindelijk thuis in het gesprek met je huisarts en eventueel andere behandelaars. Wat ik kan doen is je helpen het gesprek scherper en gerichter te voeren.

Ik hoop dat dit je helpt om met meer houvast dat gesprek in te gaan.

Greetz Jim

Meer informatie

Disclaimer

Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts

Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.


Empower jezelf met Kennis van PsychoseNet

Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.

Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.

Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:

  • Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over PSYCHEDELICA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.

Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?

  • Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
  • Kijk ook naar ons tweedelige WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN over afbouwen van psychiatrische medicaties met Jim van Os en Peter Groot;
    Deel 1 is vooral voor afbouwers bedoeld; Deel 2 vooral voor voorschrijvers.
  • Wil je een PERSOONLIJK ADVIES bij het kiezen van een AFBOUWSCHEMA?
    Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt.
  • Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik dan de KNMP-rekenhulp.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
  • Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.

Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?

  • Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van PERSOONLIJK HERSTEL? Kijk dan onze animatie hierover of bekijk ze allemaal.
  • Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan het mini-college van Jim van Os.
  • Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan naar het mini-college van Jim van Os.
  • Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is ‘in je hoofd’, wat is het dan wel? Bekijk het mini-college WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan? van Jim van Os.

Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?

Beantwoord door: Jim van Os op 15 december 2025

Gerelateerd

Meer over

Bijwerkingen
Medicatie
Mirtazapine

Lees ook