Is medicatie altijd nodig bij een gedwongen opname vanwege psychose?

Antwoord

Beste R.,

Dank voor je vraag!

Wat een lastige en spannende situatie. Een gedwongen opname en ook nog gedwongen medicatie is voor veel mensen een enorme trigger. Tegelijk is een nieuwe episode niet alleen maar een ramp, het is óók een kans om te leren wat wel en niet helpt in deze fase, zodat het de volgende keer rustiger kan verlopen.

Is medicatie altijd noodzakelijk? Nee, niet per definitie. Er zijn zeker mensen die met goede rust, veiligheid, nabijheid, slaapherstel en relationele steun uit een psychose/manie kunnen komen. Alleen… in de praktijk zie je dat wanneer iemand heel ontregeld is, niet slaapt, erg gejaagd of wantrouwig is en zichzelf of anderen potentieel in gevaar brengt, een lage dosis antipsychoticum tijdelijk kan helpen om de rust te herstellen. Niet omdat het de persoon “fixt”, maar om de omstandigheden te creëren waarin leren, slapen en samenwerken weer mogelijk wordt. Zonder medicatie kan het soms ook, maar dan duurt een crisis vaak langer, is er meer lijden, meer uitputting, en neemt het risico op nare escalaties toe. Dat is meestal de reden dat teams in een opname toch voor medicatie kiezen, zeker als wilsbekwaamheid tijdelijk onvoldoende is.

Wat te doen als zij er woedend over is? Probeer thuis en richting het team de LEAP-houding te gebruiken: luisteren, samenvatten, erkenning geven, zoeken naar wat jullie wél delen. Bijvoorbeeld: jullie willen allemaal dat ze weer slaapt, minder opgefokt is en zo snel mogelijk naar huis kan. Niet in discussie over diagnose of wie er gelijk heeft, maar samen mini-experimenten afspreken: klein beginnen met de laagste effectieve dosering, duidelijke tijdsafspraken, iedere paar dagen evalueren wat het effect is op slaap, spanning, eigen regie. Zo wordt het geen straf maar een tijdelijk hulpmiddel, met een eindstreep in zicht.

Als bijwerkingen haar triggeren, benoem dat expliciet als gezamenlijk probleem. Vraag om echt te mikken op de minimale effectieve dosis en om dagelijks te volgen wat het doet met slaperigheid, stijfheid, onrust of gewichtstoename. Handig hulpmiddel om bijwerkingen te bespreken met het team is deze keuzehulp. Als olanzapine niet goed valt, kan het team meedenken over alternatieven of andere toedieningsvormen. Soms helpt het al om de inname naar de avond te schuiven zodat slaperigheid overdag minder is.

Belangrijk is ook het perspectief voor ná de crisis. Maak zodra het iets rustiger is samen een plan: wat waren de vroege signalen, wat hielp wel, wat juist niet, wie moeten er aan tafel als het weer begint te schuiven. Denk aan een resourcegroep rondom haar, zodat er een soort social holding ontstaat waar jullie samen leren en bijsturen. En als er later afbouw van medicatie aan de orde is, doe dat langzaam en gefaseerd, met lange tussenpozen en steeds evalueren. Het doel is niet zoveel mogelijk pillen, maar zó min mogelijk en zó lang als nodig.

Kortom, medicatie is niet heilig en zeker niet dé oplossing, maar kan in een felle ontregeling tijdelijk functioneel zijn om slaap en veiligheid terug te winnen. Het verschil maak je in hoe je erover praat en samenwerkt: erkenning voor haar beleving, een concreet en kortdurend plan, minimale dosering, en vanaf dag één een route naar evalueren en afbouwen zodra het kan. Dat is meestal het pad met de meeste kans op behoud van vertrouwen en het snelst terug naar gewoon leven.

Hope this helps,

Greetz Jim

Meer informatie