Wat is jullie ervaring met het gebruik van metformine naast lithium, om niet aan te komen in gewicht óf af te vallen?
Ik heb een bipolaire stoornis.
Veel gezochte termen
De PsychoseNet Kennisbank
Beantwoord door
Auteur
Jim van Os
Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Wat is jullie ervaring met metformine naast lithium?
Vraag
Antwoord
Beste M.,
Dank voor je vraag. Metformine naast lithium — dat hoor je de laatste jaren inderdaad steeds vaker. Niet alleen bij mensen met diabetes, maar ook bij mensen die flink aankomen van stemmingsstabilisatoren of antipsychotica. En dan vooral in de context van: hoe hou ik m’n lijf een beetje in balans terwijl ik m’n hoofd probeer te redden?
Nu, over de werking: metformine remt de glucoseproductie in de lever, verbetert de insulinegevoeligheid en lijkt ook iets te doen met de eetlustregulatie. Niet spectaculair hoor — je gaat er geen 20 kilo van afvallen — maar het kan nét dat zetje geven om de gewichtstoename af te remmen of om weer een beetje controle terug te pakken. Vooral als je al goed bezig bent met voeding, beweging en ritme. Want ja: lifestyle is en blijft de basis. Medicatie als metformine kan helpen, maar het blijft een steuntje — geen wondermiddel.
Er zijn wel wat studies gedaan, vooral bij mensen die olanzapine of quetiapine gebruiken en daar dikker van worden. Die laten zien dat metformine gemiddeld 2 tot 3 kilo gewichtsverlies kan geven in een paar maanden tijd. Niet enorm dus, maar ook niet niks. Bij lithium zie je dat effect ook weleens, al is het minder onderzocht. En het is natuurlijk wél fijn als het helpt om een vicieuze cirkel te doorbreken van aankomen → je rot voelen → minder bewegen → nog meer aankomen → etc.
Wat je wél goed moet checken, is hoe je nieren en suikerspiegel het doen — want metformine en lithium kunnen allebei invloed hebben op de nierfunctie. Dus als je ze samen gebruikt, moet je echt strak in de gaten houden of je waardes nog netjes blijven. Laat je bloed dus regelmatig controleren (creatinine, eGFR, glucose, etc.).
En misschien nog belangrijker: hou het gesprek over gewicht niet te medisch. Want het gaat vaak niet alleen over kilo’s, maar over autonomie, controle, zelfbeeld, schaamte. Je lijf is het huis waarin je leeft. Dus probeer je lijf niet alleen te managen, maar ook weer een beetje lief te hebben. Misschien met hulp van iemand die dat pad zelf heeft gelopen. Kijk anders eens op de sociale kaart of je een ervaringsdeskundige kunt vinden die bij je past.
En mocht je ooit willen afbouwen (fluoxetine of quetiapine bijvoorbeeld), denk dan aan taperingstrips en neem alle tijd van de wereld. Hyperpersoonlijk en hyperslow. Check onze 33 tips hierover.
Hope this helps,
Greetz Jim
Meer informatie
Disclaimer
Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts
Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.
Empower jezelf met Kennis van PsychoseNet
Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.
Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:
- Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?
- Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
- Kijk ook naar ons tweedelige WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN over afbouwen van psychiatrische medicaties met Jim van Os en Peter Groot;
Deel 1 is vooral voor afbouwers bedoeld; Deel 2 vooral voor voorschrijvers. - Wil je een PERSOONLIJK ADVIES bij het kiezen van een AFBOUWSCHEMA?
Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt. - Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik dan de KNMP-rekenhulp.
- Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
- Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
- Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.
Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?
- Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van PERSOONLIJK HERSTEL? Kijk dan onze animatie hierover of bekijk ze allemaal.
- Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan het mini-college van Jim van Os.
- Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan naar het mini-college van Jim van Os.
- Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is ‘in je hoofd’, wat is het dan wel? Bekijk het mini-college WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan? van Jim van Os.
Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?
- Kijk dan op de sociale kaart op PsychoseNet (MIND ATLAS).
- Ben je op zoek naar LOTGENOTENCONTACT BIJ MEDICATIEAFBOUW? Ga dan naar de Vereniging Afbouwmedicatie.
- Ben je op zoek naar stemmenhorengroepen buiten de reguliere GGZ? Zie de website van Stichting Weerklank.
- Ben je op zoek naar traumawebsites, kijk dan op traumanet, allesovertrauma of stichting trauma en dissociatie.
Beantwoord door: Jim van Os op 19 juni 2025
