Veel gezochte termen

Psychosenet blog

Auteur

Jim van Os

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Jim van Os werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Demystificatie van psychose: een emotioneel venster op de wereld

Jim van Os vertelt over de demystificatie van psychose, hoe emoties begrijpen kan helpen in het begrijpen van psychose.

Psychose is een verschijnsel dat vaak omgeven is door misverstanden en stigma. Het is een complexe staat van zijn die vaak verkeerd wordt begrepen en geïnterpreteerd. Jim van Os: “In dit blog over demystificatie van psychose duiken we dieper in de rol van emoties in hoe we de wereld waarnemen en hoe dit begrip ons kan helpen in de omgang met en het begrijpen van psychose”.

De lens van emotie

Onze perceptie van de wereld wordt sterk beïnvloed door onze emoties. Wanneer we bang zijn, kan de wereld bedreigend lijken; objecten en situaties kunnen gevaarlijker of vijandiger overkomen dan ze in werkelijkheid zijn. Dit kan de deur openen naar paranoia. Als we ons somber voelen, kunnen we de wereld als hopeloos en aan het vergaan zien, waarbij elke negatieve gebeurtenis voelt alsof deze direct op onze schouders drukt. Aan de andere kant, wanneer we ons euforisch of extatisch voelen, lijkt alles mogelijk en kunnen we het gevoel hebben dat we op een goddelijke missie zijn.

Deze emotionele toestanden zijn natuurlijke variaties van onze geest. Ze beïnvloeden sterk hoe we betekenis en kleur geven aan onze omgeving. Dit is vooral relevant wanneer we het hebben over psychose.

Psychose en betekenis

Psychose kan worden gezien als een extreme manifestatie van de invloed van emoties op onze perceptie van de realiteit. Mensen die een psychose ervaren, bevinden zich vaak in een staat waarbij hun emoties intens verweven zijn met hun perceptie van de wereld om hen heen. Dit kan leiden tot unieke en soms verontrustende interpretaties van hun omgeving, waarbij de grens tussen het ‘ik’ en de externe wereld vervaagt.

Begrijpen dat psychose voortkomt uit deze diep emotionele ervaringen, kan ons helpen meer empathie en begrip op te brengen. Het helpt om de psychotische ervaring niet alleen te zien als een set van symptomen die ‘behandeld‘ moeten worden, maar als een complexe, emotioneel gedreven reactie van de geest op zijn omgeving.

De rol van empathie

Empathie is cruciaal in de benadering van iemand die een psychose doormaakt. Door te erkennen dat de ervaringen van de persoon voortkomen uit hun emotionele staat, kunnen we beter aansluiten op hun belevingswereld. Dit betekent niet dat we de waarnemingen als feitelijk juist moeten zien, maar wel dat we proberen te begrijpen hoe hun emoties hun perceptie vormen.

De sleutel tot empathie ligt in het herkennen dat, net zoals onze emoties ons een gekleurde bril geven waardoor we de wereld zien, dit bij iemand in een psychose nog intenser kan zijn. Het is door deze lens dat we de dialoog kunnen openen. Niet door te oordelen of te proberen hun realiteit te ‘corrigeren’, maar door te luisteren en te proberen te begrijpen wat er wordt ervaren.

Conclusie

Demystificatie van psychose begint bij het erkennen van de diepe emotionele wortels die het verschijnsel drijven. Door psychose te benaderen als een intens emotionele manier van betekenisgeving aan de wereld, kunnen we naar een meer empathische en effectievere ondersteuning komen van degenen die het doormaken. Het gaat hierbij niet om het verminderen van psychose tot enkel emoties. Het gaat om het waarderen van de complexiteit en de menselijkheid van de ervaring.

Verder lezen over psychose?

Heb je een vraag?

Onze experts beantwoorden jouw vraag in het online Spreekuur van PsychoseNet. Gratis en anoniem.

Wil je PsychoseNet steunen?

Wordt donateur en help ons om mooie projecten te realiseren.

Reacties

10 reacties op “Demystificatie van psychose: een emotioneel venster op de wereld”

  1. Jos Raaphorst

    Mooie blog Jim van Os.

    Voor mij als ervaringsdeskundige is een psychose een waanidee en/of hallucinatie die afzonderlijk of tegelijk kan plaatsvinden. In een psychose kan een realiteit zitten met betrekking tot dit leven en/of vorig leven.
    In mijn psychoses kwam ik in aanraking met mijn vorig leven tijdens de Holocaust en Auschwitz. (mijn waarheid)
    Bij alle psychoses speelde het ervaren van emoties, waaronder angst, een belangrijke rol. Net als dat het leven bestaat uit emoties, bestaat het ondergaan van psychoses ook uit emoties.
    Belangrijk tijdens of na het ondergaan van psychoses, is dat je weet wat is echt ofwel de realiteit en wat is niet de realiteit.
    Hier kan o.a. een psychiater of medium antwoord op geven

    Bedankt voor de blog.

  2. Mevrouw Carla Beij

    Jim,
    wat een prachtige verwoording.
    Hier kan menig psychiater bij de organisatie waaraan ik verbonden ben, inclusief de artsen in opleiding nog heel wat van leren.
    Dank je wel.
    Ik lees met belangstelling altijd hetgeen je als antwoord geeft op de aan jou gestelde vragen.
    Blijf dit doen. Liefst ook als je met emiritaat gaat.
    Hartelijke groet,
    Carla Beij

  3. Charlotte Apeldoorn

    Je schrijft: ‘Dit betekent niet dat we de waarnemingen als feitelijk juist moeten zien, maar wel dat we proberen te begrijpen hoe hun emoties hun perceptie vormen.’

    Maar wat als gevoelige mensen dieper kunnen voelen dan anderen, ook aan wat er niet klopt in de wereld, en juist heel goed kunnen waarnemen wat er aan de hand is?

    De CGT die ik kreeg, zorgde bij mij alleen nog maar voor meer verwarring, een soort cognitieve dissonantie die heel onaangenaam aanvoelde. Een ontkenning van mijn beleving van de werkelijkheid, onder het mom dat het allemaal wel meevalt.

    En voor mensen die niet zo diep kunnen voelen valt het misschien ook allemaal wel mee. Maar ondertussen zien veel mensen niet waar het mis gaat, en wonen we in een wereld waar het helemaal niet goed mee gaat.

    Het is denk ik de kunst om erbij te leren blijven, niet meegezogen worden in de emoties, die inderdaad enorm intens kunnen zijn. En om dit soort ervaringen de tijd te geven om te verwerken, er kan veel gelaagdheid en symboliek in verweven zijn, en trauma’s kunnen de ervaring ook nog kleuren.

    Waar ik veel meer aan had, is leren omgaan met die gevoeligheid, alles wat ik oppik, en vooral, alles wat zo onveilig voor me aanvoelt. Niet de euforie of paranoia als een gekleurde lens zien, maar als een heel gevoelige lens, en leren wat ik daarmee kan doen, hoe kan ik dat constructief inzetten?

    Dan wordt de gevoeligheid niet zomaar een stoornis, maar een kwetsbaarheid waar een kracht in verscholen ligt. Dat zou denk ik mooi zijn, als daar aandacht en begeleiding voor is.

    1. Alonie

      Wat mooi verwoord is dit Charlotte!

      Misschien ook dat mensen die nooit psychotisch worden een sterke rationele controle vanuit hun voorhersenen (frontale brein) hebben. Daarmee speelt gevoel minder een rol. Dat zijn dan ook de mensen die veel controle over hun omgeving en de wereld uitoefenen. Gevoelige mensen moeten zich dan in zo’n wereld handhaven.

      1. Tineke Baart

        Ik heb werkelijk alles gedaan tekeningen van isoleercel totweet ik wat 3 boeken vol van mij afgeschreven ik vraag me af of emdr en traumatherapie wel zou helpen want je maakt het opnieuw mee voor het zelfde geld schiet het de andere kant op terwijl je weet en het goed kan plaatsen en vertellen wat er is gebeurd in mijn leven en wil niet dat dit uit mijn geheugen wordt gewist.

        1. Charlotte Apeldoorn

          De isoleercel lijkt me heel heftig om mee te maken. Om zoiets te kunnen verwerken, is er heel veel veiligheid nodig, heb ik zelf ondervonden. En gelukkig gaan de herinneringen niet weg als je ze verwerkt, wel wordt de emotionele lading minder, waardoor je er met mildheid naar kunt kijken. Dat was voor mij heel helend.

      2. Charlotte Apeldoorn

        Dank je wel!

        Ja, ik denk dat je een goed punt hebt. En dat kan voor gevoelige mensen een enorme uitdaging zijn, om in zo’n wereld te leven, waarin je eigenlijk niet erkent wordt, omdat veel mensen zelf niet goed in contact zijn met hun gevoel.

  4. Renée van der Veen

    Juist, hier is iemand die het begrijpt.
    Geweldige blog Jim van Os, een feest om te lezen. Dank je wel. Renée

  5. Mooi blog Jim, ik zal hem delen op de Twitteraccount van anoiksis.

  6. Hoi Jim,

    Mooi deze blog!

    Ik ben met je eens dat emoties een belangrijke rol spelen als je psychotisch bent. Het was net alsof ik in een achtbaan zat van emoties. Ook zeer goed dat je het belang van empathie benadrukt en ook daadwerkelijk een empathische psychiater bent.

    Wat ik me afvraag, is bezie je de verklaring van psychosen uitsluitend door de lens van emoties? Vanuit het individu? Zou het niet zo kunnen zijn dat ook andere factoren een rol spelen? De maatschappij en God (of spirituele ervaringen zoals dat tegenwoordig genoemd wordt)?

    Of gaat het daar toevallig in deze blog niet over?

    Eva Ouwehand concludeerde dat een psychose door 42% van de respondenten in haar onderzoek gezien werd als zowel een ziekte als ook een echte spirituele ervaring.

    Het is fijn dat God mensen wil helpen helen, en het zou uitermate goed zijn als dat door psychiaters erkend werd. maar zou hij daar ook niet een bredere bedoeling mee hebben? Een boodschap voor de maatschappij?

    Je schrijft:
    “Als we ons somber voelen, kunnen we de wereld als hopeloos en aan het vergaan zien.”

    Ik heb dat ook twee keer gevoeld, en beleefd, dat de wereld aan het vergaan was. Alleen was ik niet somber maar psychotisch. Ik zie dat nu als een soort waarschuwing, dat er nu echt iets moet veranderen. Daarom verkondig ik nu het belang van wereldvrede, en oa een ban op nucleaire wapens etc. Ik toets dat o.a. aan de wetenschap, het is 90 seconden voor middennacht op de doemdagklok. Zie ook de oproepen van Artsen voor Vrede. Dus vandaar…

    Enfin, ik ben erg benieuwd hoe jij hierover denkt?

    Hartelijke groeten,
    May-May
    PS ik hoop dat we gauw in vrede leven. Een Wereld Waarin Alle Kinderen Kunnen Spelen. En een fijne/gezegende Tweede Pinksterdag Jim voor jou, je geliefden en ieder die dit leest.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *