Hoe werkt een sociale oogsttuin eigenlijk? Ik krijg deze vraag regelmatig omdat ik wekelijks oogst bij een sociale oogsttuin van Stichting Sociaal en Vitaal. Ik kocht er een oogstaandeel waardoor ik hier mag oogsten, zonder dat ik tot de doelgroep behoor met de laagste inkomensgroepen. Ik zal in deze blog wat vertellen over het oogsten in woord en beeld.
Dit verhaal begint op dinsdagavond
De avond voor de eerste oogstdag van de week. Op woensdag en vrijdag is de tuincomplex geopend. Het is een warme avond. Ik zit in de tuin met mijn partner en bekijk de wekelijkste oogstlijst die ik zojuist via de mail ontving. Het is een moment van voorpret. Wat mag ik oogsten deze week?
De planning voor deze week
We bespreken het om een globale weekplanning te maken qua gerechten die we gaan maken. Ik lees de lijst daarom hardop voor: “Bieten rood, bieten geel, snijbiet, prei…”
Mijn partner kookt voor ons gezin. Het begint allemaal met een planning wat we deze week gaan eten: Morgen eten we een preischotel. Sla vind ik ook lekker om te eten als frisse lunchsalade (vervangt brood). Overmorgen eten we ijsbergsla met gesnipperde en vervolgens gebakken aardappelen die we combineren met een frisse zelfgemaakte gevulde saus (die saus maak ik dan weer, lekker!) die o.a. een komkommer, ui en paprika bevat. En dat komt allemaal van de tuin natuurlijk.
Ik neem morgen dus twee kroppen sla mee naar huis. De kroppen andijvie die ik volgens de lijst ook mag oogsten eten we pas op vrijdagavond. Die gaan dan in een lekkere stamppot. Die neem ik dus pas op vrijdag mee naar huis. De gele biet gaan we morgenmiddag gaar laten koken & vervolgens gaan die in de vriezer. Die kunnen we op een later moment ontdooien en opeten. De tomaten gaan dit weekend in een tomatensaus, dus neem ik vandaag nog niet mee, maar ook vrijdag pas. De snacktomaatjes gaan vandaag wel mee!
Vragen over de oogsttuin
Vaak krijg ik van bekenden de vraag wat voor groenten ik mag oogsten op de tuin. Het antwoord is dat dat erg verschilt per week & maand in het seizoen. Het is maar net wat oogstklaar is. Op de site van Stichting Sociaal en Vitaal staat dat er 80 soorten worden verbouwd op het tuincomplex. Ik geloof dat direct.
Momenteel zitten we midden in het seizoen en is en een oogstlijst met soorten groenten. In het voor- en najaar is deze lijst korter. In de winter is de oogsttuin gesloten. Het verschilt ook per jaar en locatie wat er aan groenten, fruit en kruiden geplant wordt. Er is keuze genoeg.
Hoeveel groente je van iedere soort mag oogsten ligt aan de grootte van je huishouden. Iedere oogster heeft een klein, groot of middel abonnement met een bijpassende oogstlijst. Een klein abonnement is voor eenpersoons huishoudens. ‘Middel’ is voor 2 à 3 personen. En ‘groot’ is voor 4 à 5 personen. Het is een duidelijk systeem. Ik vind het prettig werken.
Even een momentopname als voorbeeld
Dit is de lijst (weeknummer 33, jaar 2025) met groenten die ik deze week mag oogsten. Echter: Iedere week is anders. Ieder jaar is anders. 😉
De vetgedrukte groenten uit onderstaande tabel ga ik oogsten:
| Groente | Kruiden | ||
|---|---|---|---|
| Ui – Geel Ui – Rood Courgette – Geel Courgette – Groen Courgette – bol Knoflook Pepertjes – Paars Tomaten Mix Tomaat Basilicum Prei Wortel | Andijvie Puntarelle Peterselie Snijbiet Aardappel Biet – Geel Biet – Rood Groenselderij Koolrabi – Wit Koolrabi – paars spinazie paksoi | Eikenblad groen Kropsla Batavia sla groen ijsbergsla Chinese Kool stoksnijboon sperzieboon geel zuurkool spitskool | Dragon Salie Bieslook Citroenmelisse Lavas Munt Bonenkruid Oregano Tijm |
Het is woensdag. Vandaag mag ik oogsten!
Ik ben er klaar voor! Zo verloopt de oogst.
De tuin bevindt zich zo’n 10 kilometer van mijn woning. Ik rijd er naar toe met de auto. De hoeveelheid geoogste gewassen en mijn oogstmanden passen niet in fietstassen. Ik gebruik altijd twee mooie traditionele oogstmanden van rotan gecombineerd met een stevige hemelsblauwe kunststof draagmand. Die staan standaard in de kofferbak van mijn auto. Dat is wel zo handig. Daarin zitten vervolgens weer plastic tassen in, doorzichtige voedselnetjes en (jute) draagtassen om groenten & fruit in om gewassen mee te kunnen nemen.
Ik heb mijn manden uit de auto gepakt en loop de tuin op. Als eerste neem ik een kijkje bij de voorgeoogste producten. Ik neem twee grote rode en zes gele uien mee. Plus een (enorme!) meloenkomkommer, een gevulde papieren zak met snacktomaatjes, 10 knoflook bollen en een paprika. Ik stop het allemaal in een rotan oogstmand. De eerste mand zit vol. Een mooi begin!
Ik besluit daarna om de gele bieten als eerste te oogsten. Deze staan het achterste gedeelte van de tuin. Ik werk van achterste gedeelte naar het voorste gedeelte van de tuin. Deze oogsttuin heeft een flink formaat. Gele bieten zijn niet zo bekend. Ze smaken ongeveer hetzelfde als rode bieten, het is voornamelijk de kleur die anders is.
Eenmaal aangekomen bij de bieten kijk ik waar de oogstvlaggen deze week zijn neergezet. Tussen de oogstvlaggen van gelijke kleur zijn een flinke hoeveelheid groenten en gewassen te vinden waar ik het aangegeven aantal van mag oogsten. Ik speur tussen de beide vlaggen naar de mooiste en dikste bieten en trek voorzichtig 10 dikke gele exemplaren uit de grond.
Het sociale element van de tuin
Ik werk de oogstlijst daarna stap-voor-stap verder af. Ondertussen heb ik een leuk praatje bij de krulsla met een andere tuinder die sla gaat oogsten. Het staat er mooi bij allemaal vinden we. De gele sperziebonen volgen. Deze staan voor het eerst op de oogstlijst van dit jaar. De bonen en planten zien er fantastisch uit. Ik neem ruim de tijd om 500 gram te plukken en af te wegen. Ik sluit mijn ronde ten slotte af met zes mooie preien uit het voorste veld.
Bij het gebouwtje van de stichting staan mooie picknickbanken en kan thee gedronken worden. Ik heb een gezellig praatje met één van de boeren over wat voor gerechten is met de vorige oogst heb gemaakt. Ik vertel haar dat mijn jongste zoon op eigen verzoek al een poosje kookles heeft van mijn partner. Zo leuk! Het is gezellig. Daarna gaat alles in de kofferbak. De eerste ‘halve oogst’ mag mee naar huis. Ik voel me rijk.
Ik word altijd blij van een bezoekje aan de tuin
Ik vergeet er even mijn zorgen. De gesprekken zijn leuk en persoonlijk. Ik ontmoet er mensen die ik anders nooit zou ontmoeten. Ik wroet graag met mijn handen in de aarde. Ik denk dat dit is waar ik een blijer, en wellicht ook een gezonder, mens van word.
Niet alleen vanwege de biologische groente die we thuis om mogen toveren in de meest mooie gerechten. En ook niet eens omdat ik van groen, de rust en de Nederlandse natuur houd. En ook niet omdat ik bij ieder bezoek de gewassen op het complex zie groeien of omdat ik zie hoe de tuinders en vrijwilligers samen het complex draaiende houden.
Het komt vooral omdat het menselijke aspect er volop te vinden is. Of is het de combinatie van alles bij elkaar? Wie zal het zeggen? Ik weet het eigenlijk ook niet. En dat is prima.
Meer lezen van Geeske Roorda?
Verder lezen over sociale voedseltuinen?
- Stichting Sociaal en Vitaal – Sociale Voedseltuin in Nieuwehorne
- Sociale voedseltuin in Nieuwehorne – video over de tuin
- Weergave van de open dag in 2024 – video over de tuin
- Bekijk meer sociale voedseltuinen – socialevoedseltuinen.nl
Documentaire over de sociale voedseltuin & bezoekers:
- Een paradijsje in Nieuwehorne | FRYSLANDOK – deel I
- Hoe een pluktuin mensen opnieuw leven inblaast | FRYSLANDOK – deel II
Meer lezen over tuinieren en oogsttuinen?
Behoefte om te brainstormen over je herstel?
Klaar om aan de slag te gaan? Onze PsychoseNet chatprofessionals staan voor je klaar.
Ken je de mini-College’s van PsychoseNet al?
Bekijk PsychoseNet college’s van Jim van Os over zorg en herstel, van depressie tot psychose.
Geef een reactie