Een depressie wordt in de dagelijkse praktijk vaak behandeld met medicatie. Michèle Bijlefeld is arts, en ze vraagt zich af of dit wel voldoende is.
Depressie, ook wel neerdrukking of onderdrukking. Een passende term voor de ermee bedoelde geestestoestand, zoals ik in de psychiatrie vaker passende namen als diagnose tegenkom. Mijns inziens namen die concreet de spijker op de kop slaan, maar waarvan de interpretatie vervolgens minstens zo concreet de plank mist. En aangezien het juist die interpretatie is, die de basis voor behandeling vormt, lijkt het mij een relevant onderwerp.
Depressie is een toestand van onderdrukking
Meer specifiek, een toestand van gevoelsonderdrukking. Wanneer gevoel geuit wordt en zo dus weer naar buiten en in beweging komt, noemen we het emotie. Emotie heeft in zijn basis het woord motie, movere, bewegen.
Op een gegeven moment kan er een dusdanige hoeveelheid gevoel onderdrukt zijn, dat men in een toestand raakt die bepaald wordt door die onderdrukking: depressie. Alles wat de persoon ervaart lijkt dan onderdrukt te zijn. Hij ervaart somberheid en/of gevoelsafvlakking. Er wordt geen initiatief getoond voor ontwikkeling, de eetlust en andere zin in dingen die eerder als plezierig werden ervaren verdwijnt. Wellicht is er ten beste nog vlakte, ten slechtste een diepe pijn en doodswens.
In mijn ervaring kan depressie ‘behandeld’ worden door het creëren van ruimte voor de uiting van dat wat onderdrukt is. Ik zeg niet dat dat makkelijk of leuk is. Er wordt niet gericht op dat de situatie moet veranderen, niet op doelen halen binnen tien sessies, niet op verwijderen wat onprettig is, maar op zijn met wat is. En vaak doet een sessie dan heel veel…
Gevoel wat onderdrukt is, is dat niet voor niets. Voor het weer in beweging komen van de last die ervaren wordt kan tijd, aandacht, geduld, moed en een ervaring van veiligheid nodig zijn. Al die aspecten komen vanzelf voort uit liefdevolle aanwezigheid. Onvoorwaardelijke liefde, wat liefde mijns inziens intrinsiek is. Liefde die voorwaardelijk is, is werkelijk een teken van onderdrukte pijn, maar dat terzijde.
Maar goed, liefde dus (niet te patenteren).
Liefdevolle en daarmee onvoorwaardelijke aanwezigheid. Acceptatie. Aandacht. Empathie.
En daar vanuit zijn met wat is. Ruimte bieden. Luisteren, horen, voelen wat er met de persoon aan de hand is. Wat hij te vertellen heeft. Of wat hij juist in stilte wil en kan delen. Verwelkomen. Prachtig, het hoeft nergens naartoe. Wat liefde biedt is ruimte voor de ervaring dat men al goed is zoals men is. En dan komt dat wat in de knel heeft gezeten, dat wat de persoon belemmerd heeft, vanzelf boven. Dat wat is zoekt namelijk ruimte, als een natuurlijke stroming, net zoals water in een rivier naar de zee stroomt, alsof het niet anders kan… Het is de universele intentie.
Men maakt zich vrij. Vrij van beperkingen, overtuigingen, (veelal oude) ervaringen, en zo komt die tot dan toe opgehoopte gevoelslading in beweging (e-motie) en blijkt een basis van kracht te zijn! Kracht die vrijkomt bij dergelijke emotionele integratie. Een ervaring van vrijheid en liefde komt er vanzelf uit voort.
Dus depressie, mijns inziens een goede titel voor de onderdrukte toestand die ermee bedoeld wordt. Maar de interpretatie en omgang ermee, lijkt me aan herziening toe. Men is in zijn eigen onwetendheid hoe om te gaan met somberheid van stemming, gaan zoeken naar biologische verklaringen. Een uitweg van het zijn met zichzelf… De oorzaak voor de onderdrukte psyche, zou zich in het lichaam bevinden. Alleen al die scheiding van lichaam en geest mag van mij als oud hoofdstuk bedankt en afgerond, verplaatst naar het archief waarin zich ook de idee van een platte aarde bevindt…
Een relatie tussen de hoeveelheid van bepaalde stofjes in het lichaam en gemoedstoestanden, acht ik voor de hand liggend
Ons lichaam is één geheel en functioneert onder andere met stofjes zoals hormonen. Maar een relatie is niet hetzelfde als causaliteit! Het betekent dus niet dat de stofjes de essentiële oorzaak zijn van een gemoedstoestand! Je kunt een gemoedstoestand wel induceren via toediening van stofjes. Dat heet dan bijvoorbeeld symptoombestrijding. Ik zeg niet dat toediening van stofjes ter transformatie van een gemoedstoestand geen goed idee is. Sterker nog, bij ernstige gevallen van bijvoorbeeld depressie en psychose kan het voorstelbaar bij gebrek aan beter, een methode zijn om een acute situatie te doorbreken en de persoon te ondersteunen in het creëren van ruimte om te zijn met wat is.
Maar doen alsof dit geneeskunst is en mensen onder dat mom jarenlang stofjes voorschrijven, waar ze op termijn veelal nog extra klachten van ervaren ook, lijkt me ernstig de plank misslaan
Natuurlijk kan dit mensen een keuze van voorkeur lijken, maar die keuze kan mijns inziens alleen werkelijk vanuit vrijheid gemaakt worden op basis van informed consent. En ik denk dat daar in de huidige geneeskunst zacht gezegd veelal maar beperkt sprake van is…
Om een werkelijk liefdevolle, veilige ruimte aan een ander te kunnen bieden, is liefdevolle acceptatie van het zelf essentieel.
Michèle Bijlefeld is arts. Ze schreef eerder op PsychoseNet de blogs ‘Wat is heilig: de eed of de BIG-registratie?‘en ‘Taboe op Psychose‘
Meer informatie:
Geef een reactie