François schrijft wekelijks over zijn leven met depressie. François schrijft in deze blog over het gebrek aan slaap dat hij ervaart tijdens zijn depressies.
WAARSCHUWING: in deze tekst wordt niet de oplossing gegeven van uw slaapprobleem. Dat beloven tientallen artikelen in tijdschriften, honderden YouTube filmpjes en duizenden google-hits. Zo slim ben ik niet.
In de blog ‘Depressie is . . .‘ zei ik: “Depressie is elke nacht veel te vroeg klaarwakker schrikken en meteen in de buikpijn-verdriet en paniekangst schieten. Daarna malen en zwelgen in die doemgedachten en dus nooit meer kunnen inslapen.”
Vroeger had ik wel eens lichamelijke pijn (bv. hoofdpijn) of geestelijke pijn (bv. teleurstelling) en dan ging ik slapen en werd daarna ’s ochtends na een lange nacht vast slapen steevast verkwikt wakker. Alsof ik een medicijn had genomen. Ik had nooit een slaappil nodig want ik sliep meteen in en werd nooit midden in de nacht wakker.
Het gebrek aan slaap bij depressie: Slaap wàs mijn medicijn
Vlaamse Prof. Dr. Johan Verbraecken (‘slaapexpert’): slapen is herstel, lichamelijk en geestelijk.
Mijn depressie begon pas echt goed, begon pas echt slecht toen ik niet meer kon slapen. Ik kon ineens niet meer inslapen. Als ik dan eindelijk toch insliep schrok ik niet lang daarna wakker, en kon vervolgens niet meer inslapen. Draaien, woelen, piekeren, paniekeren, spijt, verdriet, woede, pijn en wanhoop. Razende gedachten. Gek worden. Totaal verslagen de hoop opgeven. Bidden dat ik kon inslapen en alsjeblieft nooit meer wakker worden.
Ik had geen nachtmerries waaruit ik wakker werd met de gedachte: oh, gelukkig, niks aan de hand. Nee, ik werd elke nacht wakker in de nachtmerrie. Met de gedachte: oh, shit, mijn leven is een nachtmerrie.
Mijn ervaring is dat hoe beter de dag gaat hoe beter ik slaap. Omgekeerd helaas ook: hoe slechter de dag hoe slechter ik slaap. Mijn dagen waren zeer negatief, dus slopend en erg vermoeiend, maar slapen ho maar. Hoe vermoeider ik was, hoe slechter ik sliep. Als je wil weten hoe depressief ik ben dan moet je vragen hoe ik slaap. Een soort thermometer.
Als je slecht slaapt ben je de dag erna slechter, en die slechtere dag maakt je slaap weer slechter, die je dag weer slechter maakt, enzovoort.
Catch-22: je hebt slaap nodig om te genezen van depressie, maar je moet eerst genezen van depressie zodat je beter kan slapen
Eén van de gevolgen (en oorzaken) van slecht slapen is slecht slapen. Slechte slaap is oorzaak en gevolg van de depressie. Kip of ei? Kip EN ei. Een vicieuze cirkel.
Ik denk dat depressie een ziekte is van verlies. Een van de grootste verliezen van mijn depressie was het verlies van mijn gezonde slaap.
Net als verrassend veel mensen “ja, ik ook” aan mij opbiechtten toen ik zei antidepressiva te slikken, zo knikt ook een groot aantal mensen ineens triest “ja, ik ook” als ik zeg elke nacht slecht te slapen. Slecht inslapen, daarna wakker worden om drie vier uur ’s nachts en vervolgens niet meer kunnen inslapen, is blijkbaar iets dat je geheim moet houden (net als depressief zijn en antidepressiva slikken). Maar soms lijkt het wel of iedereen slecht slaapt. Een stille epidemie.
Elke ouder weet hoe kinderen reageren die te weinig hebben geslapen
Kleine verdrietjes worden enorme huilpartijen, kleine teleurstellingen worden grote wanhoop, kleine boosheden worden gillende, stampvoetende woedeaanvallen. Drama, hysterie, waanzin. Muggen worden olifanten. Pijntjes worden depressie. Midden in mijn depressie was ik zo’n kind.
Beroerd slapen veranderde mijn pijn en verdriet in een depressie, en nu ik langzaam ietsje beter slaap, verandert mijn depressie weer terug in pijn en verdriet. Depressie is niet zwart wit, maar een glijdende schaal, een spectrum – net als de kwaliteit van slaap. Depressie is het extreme punt in dat spectrum.
Hoogleraar psychologie Ap Dijksterhuis schrijft in Op zoek naar geluk: “Mensen kunnen niet of nauwelijks wennen aan depressiviteit en sommige andere geestelijke klachten, slaapstoornissen en chronische pijn, terwijl deze problemen een grote negatieve invloed hebben op geluk. De negatieve effecten van zowel depressiviteit als slaapproblemen op geluk zijn zelfs groter dan het negatieve effect van armoede.”
Dr. Phil zegt: ”Als ik iemand krankzinnig wil maken en ik kan één ding beïnvloeden dan is het slaaponthouding, dat is een sneeuwbaleffect. Je gaat de wereld op een andere manier zien, als een enge, bedreigende plek. Je stort ineen.”
Slaaponthouding is een bekende martelmethode.
Maarten van Buuren in zijn boek Kikker gaat fietsen: “In dat najaar ben ik gaan begrijpen dat onthouding van slaap een heuse vorm van marteling is. Ik kon mijn werk niet goed meer doen. Daarna kon ik helemaal niets meer doen.”
Volgens Amerikaans psycholoog Dr. Michael Yapko, schrijver van Depression is Contagious, is slaap een enorm belangrijk symptoom van depressie en dé belangrijkste klacht van depressievelingen. Yapko: “Het brein van piekeraars stopt niet en is altijd aan het nadenken hoe de problemen moeten worden opgelost.”
Ik ga mezelf tegenspreken want hier komt dan toch een oplossing, niet dé oplossing, maar mijn (poging tot een!) oplossing
In blog ‘Doe iets anders‘: Als je goed wilt slapen moet je geen goeie slaap najagen. Natuurlijk ’s avonds niet al te veel koffie/alcohol drinken en geen laptop/mobiel/tv in slaapkamer, enzovoort. Maar vooral: de baas worden van je waanzinnige geest, niet je waanzinnige geest de baas laten zijn over jou. Wees bewust van je krankzinnige, giftige, destructieve, piekerende geest, da’s het begin. En het eind, je hoeft verder niks te doen. Dat is mindfulness. (Als je op straat loopt met je hond en jij bent je hond niet de baas, dan is je hond jou de baas.)
Als je beter wil slapen dan moet je niet proberen om beter te slapen
Je moet iets anders doen: je moet vrede vinden met het leven, dus met jezelf, met anderen, met je levensomstandigheden. Dit wil NIET zeggen dat je het moet accepteren, maar vrede vinden. Het is al zo, dus je er tegen verzetten is verloren tijd en moeite. Pas dan, vreemd genoeg, paradoxaal, als je de ellende accepteert, word je kalm en kan je pas helder nadenken en een mogelijke, redelijke, wijze oplossing zoeken. Soms is het meest wijze om te beseffen dat er nu op dit moment geen oplossing is.
Overal (boeken, artikelen, google, YouTube) vind je informatie over dat er in de ochtend het meeste cortisol, het zogenaamde stresshormoon, in ons lichaam zit. Het stresshormoon cortisol wordt aangemaakt in de tweede helft van de nacht en tegen de ochtend bereikt die zijn piek en maakt ons wakker. Voor ‘normale’ mensen is dat handig want dan begint de dag. Maar wij depressievelingen hebben veel meer stress, dus meer cortisol, en dan gaat die stijging vroeger optreden en word je (door al die cortisol) vroeger wakker én kan je (met al die cortisol) niet meer in slaap komen. ’s Nachts worden je razende gedachten veel minder goed gedempt dan overdag. Als ik inslaap heb ik geen razende gedachten, maar ineens heel erg veel als ik elke nacht een paar uur later wakker schrik.
Hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder vertelt daar op YouTube wetenschappelijk, informatief en enthousiast over.
Mijn therapeut zei: ga uit bed, ga wat doen, en ga daarna weer terug naar bed.
De oplossing van favoriete schrijver Eckhart Tolle: ga in bed op je rug liggen en voel je lichaam, alle piepkleine tintelingen en sensaties, misschien eerst je ene hand, dan je andere hand, en zo je hele lichaam. Steeds als je waanzinnige geest teruggaat naar piekeren, steeds vriendelijk en ontspannen teruggaan naar je lichaam.
Mijn oplossing is mindfulness, dus bewust worden van je gedachten
Elke keer, elke keer opnieuw denken: hee, daar is-ie weer, dezelfde negatieve gedachte. En soms lukt dat nog ook. Daar heb ik eerder over geschreven en daar ga ik later meer over schrijven.
Zoals altijd met Mooie Adviezen: makkelijker gezegd dan gedaan.
Meer lezen over het gebrek aan slaap bij depressie en psychose?
Geef een reactie