Medicatie-afbouw met taperingstrips als onderdeel van het nieuwe voorschrijven in de GGZ. Dat was niet altijd het geval. In de psychiatrie heeft er lange tijd een traditie bestaan om medicaties zoals antidepressiva, benzodiazepinen, antipsychotica, anti-epileptica en lithium voor langere periodes, soms zelfs decennialang voor te schrijven.
Korterdurend gebruik als nieuw model
Deze medicijnen werden gezien als de hoeksteen van de behandeling voor diverse psychische problemen. Echter, in recente jaren is er een verschuiving waarneembaar in deze aanpak. Het langdurig gebruik van psychiatrische medicaties wordt steeds vaker in vraag gesteld. Korterdurend gebruik van medicatie in combinatie met versterking van de langere termijn mentale weerbaarheid lijkt het nieuwe model te worden.
Niet iedereen kan en/of wil afbouwen. Maar zelfs als helemaal afbouwen niet mogelijk is kun je altijd experimenteren om uit te komen op de minimale effectieve dosis, waar ik eerder over schreef.
Maar waarom deze verandering?
Het antwoord ligt in ons groeiende begrip van hoe deze medicaties inwerken op het brein. Langdurig gebruik kan leiden tot significante veranderingen in de hersenchemie en -structuur, en niet altijd ten goede. Bovendien is steeds meer bekendheid met het fenomeen dat stoppen met deze medicaties na langdurig gebruik kan leiden tot ernstige onttrekkingsverschijnselen en een fenomeen dat bekend staat als ‘rebound’. Dit houdt in dat symptomen van de oorspronkelijke aandoening terug lijken te komen, maar in werkelijkheid is dit vaak een reactie van het brein op het wegvallen van de medicatie na langdurige demping.
Medicatie als tijdelijke ondersteuning
Deze inzichten hebben ertoe geleid dat er steeds meer wordt gepleit voor een model waarin psychiatrische medicaties korterdurend worden ingezet, parallel aan het ontwikkelen van mentale weerbaarheid bij de persoon om een terugval te voorkomen. Het idee is om medicatie als een tijdelijke ondersteuning te zien, terwijl er tegelijkertijd gewerkt wordt aan duurzamere vormen van herstel.
De uitdagingen bij het afbouwen van medicatie zijn niet gering
Velen die willen stoppen, komen erachter dat dit een moeilijk proces is, beladen met onttrekkingsverschijnselen en de confrontatie met emoties die weer worden gevoeld, of trauma’s die lange tijd onderdrukt zijn geweest door de medicatie.
Ook speelt een proces rond de identiteit: wie ben ik eigenlijk zonder deze medicaties? Medicatie-afbouw is al met al een bijzonder complex proces dat veel meer behelst dan enkel het stoppen met een pilletje. Dit is waarom artsen vaak terughoudend zijn bij het afbouwen van medicaties: Het is in de praktijk vaak een intensief proces dat veel tijd, kennis en kunde vraagt.
En er is ook een groot praktisch probleem
Afbouwen van psychiatrische medicaties moet in hele kleine stapjes. Hoe lager de dosis wordt in het afbouwproces, hoe kleiner de stapjes moeten zijn. De benodigde kleine doseringen voor een verantwoord afbouwproces zijn echter meestal commercieel niet beschikbaar. Dit legt een significante beperking op aan de mogelijkheid om veilig af te bouwen. Bovendien is er een gebrek aan kennis onder zorgverleners over hoe dit proces het beste kan worden ondersteund.
Er zijn richtlijnen maar die geven geen praktische handvaten over hoe mensen kunnen afbouwen. Ook maken de richtlijnen onderscheid tussen mensen met en zonder ‘risicofactoren’ voor onttrekking, maar dat onderscheid werkt niet in de praktijk: of mensen wel of niet onttrekking zullen krijgen wordt niet voorspeld door deze risicofactoren. Patiënten die volgens de richtlijnen worden afgebouwd lopen dus een risico dat ze onterecht als “laag” of “hoog” risico worden ingedeeld met alle gevolgen van dien.
Een belangrijk hulpmiddel bij het afbouwen zijn ‘taperingstrips’
Deze strips werden ontwikkeld op basis van het werk van de ervaringsdeskundige Peter Groot, die erkend is voor zijn bijdragen aan deze methode. Deze strips maken het mogelijk om de dosis medicatie geleidelijk en in zeer kleine stappen te verlagen, waardoor de kans op onttrekkingsverschijnselen aanzienlijk vermindert. Het is de enige manier van afbouwen die wetenschappelijk bewezen effectief is.
Zelfs van de mensen die al jaren medicaties gebruiken, en die al eerder zonder succes probeerden te stoppen, kan ongeveer 70% succesvol stoppen met behulp van taperingstrips. PsychoseNet zet zich in voor de beschikbaarheid van taperingstrips en pleit bij zorgverzekeraars voor vergoeding van deze essentiële hulpmiddelen.
Het doel is om een nieuw model van medicatievoorschrijven te ontwikkelen
In dit nieuwe model wordt een evenwicht gevonden tussen het gebruik van medicatie op de korte termijn en het ontwikkelen van persoonlijke veerkracht en weerbaarheid op de langere termijn. Dit vraagt niet alleen om veranderingen in de praktijk van medicatievoorschrijven, maar ook om een bredere maatschappelijke erkenning van de complexiteit van psychische gezondheid en de weg naar herstel.
In deze transitie is het van cruciaal belang dat we ook oog hebben voor de psychologische aspecten van het afbouwen, zoals het verschil tussen onttrekking en rebound, het omgaan met heropkomende emoties en trauma’s, en het herontdekken van de eigen identiteit buiten de context van medicatiegebruik. Dit proces van verandering en bewustwording is niet eenvoudig, maar noodzakelijk voor een moderne benadering van psychische gezondheid.
Meer lezen over medicatie-afbouw met taperingstrips?
- Taperingstrips – goede informatie van PsychoseNet
- Taperingstrip.nl – informatie over / bestellen van de taperingstrip
- Paroxetine afbouwen – over afbouwen van Paroxetine met taperingstrips
- Afbouwen medicatie met taperingstrips nog niet vergoed – door Peter Groot
Heb je een vraag?
Onze experts beantwoorden jouw vraag in het online Spreekuur van PsychoseNet. Gratis en anoniem.
Ken je de mini-College’s van PsychoseNet al?
Bekijk PsychoseNet college’s van Jim van Os over zorg en herstel, van depressie tot psychose.
Geef een reactie