Ieder mens is anders – en ieder mens heeft andere ervaringen in het dagelijks leven. Dus ook andere psychotische ervaringen. Een psychose verloopt bij iedereen verschillend. Zo kunnen jouw ervaringen komen en gaan, terwijl de ervaringen van iemand anders blijvend zijn.
Iedereen heeft ook een andere relatie met zijn psychotische ervaringen. Sommige mensen hebben vriendelijke stemmen die zich bescheiden opstellen. Anderen hebben negatieve stemmen die hen compleet domineren. Bij sommige mensen heeft de inhoud van de psychose betekenis die samenhangt met vroegere gebeurtenissen (waaronder trauma), bij anderen is dat minder duidelijk.
Veel variatie dus. Toch zijn er grofweg vijf fasen te onderscheiden vanaf het moment van je eerste psychotische ervaringen tot het moment dat je met ze hebt leren omgaan. Het verloop van psychose tot herstel is het beste te beschouwen als een proces waarbij je steeds meer eigen regie krijgt, en langzaamaan boven je diagnose komt te staan.
Het herstelproces bestaat uit het leren kennen van je eigen gevoeligheid en weerbaarheid, ermee leren omgaan, je leven weer oppakken en het weer ervaren van een zinvol bestaan
De vijf fasen staan niet gelijk aan de medische fasen van symptoomvrij worden. Ze gaan veel meer over aanpassing en zelfmanagement: over je ervaringen een plek geven in je leven en verdergaan.
Dit zijn de vijf fasen van psychose en herstel:
• Vroege fase
• Overweldigd zijn
• Verwarring
• Vallen en opstaan
• Verdergaan met je leven
Animatie over 5 fasen van psychose en herstel
De ingebeelde menselijke ervaringen die onderdeel zijn van een psychose kunnen bij elk mens wel eens in milde mate voorkomen. Soms worden de ervaringen intensiever, en dreigt je normale functioneren in de knel te komen. Dat is de vroege fase, die alle kanten op kan gaan. Soms gaan de ervaringen vanzelf weer weg.
Soms ook worden ze zo heftig dat ze je als het ware overnemen. Je gaat helemaal op in een psychose. Op zo’n moment raakt je contact met andere mensen verstoord.
Je bent overweldigd door je eigen unieke mix van psychosesymptomen, manie, depressie, motivatie- en cognitiesymptomen (leren en plannen)
Die overweldiging kan uitmonden in een conflict of ruzie, gevolgd door opname in het ziekenhuis. Na de opname, als de symptomen weer wat op de achtergrond raken, volgt een periode van verwarring. Die verwarring komt door de confrontatie met je kwetsbaarheid, de gevolgen daarvan voor je leven en de veranderingen die het veroorzaakt in je relaties met vrienden, opleiding, werk en familie.
Na de fase van verwarring volgt een proces waarbij je je gevoeligheid met vallen en opstaan leert kennen. Je ziet dat je moet leren leven met je ervaringen en gaat accepteren dat je leven is veranderd. Uiteindelijk, na hard werken, kom je in de fase waarin je hebt geleerd om te gaan met je kwetsbaarheid. Door alles wat er is gebeurd, en op basis van je gevoeligheid en je weerbaarheid, heb je je ervaringen een plek in je leven kunnen geven. Je begrijpt wat er gebeurd is en je kunt het aan jezelf en anderen uitleggen.
Omgaan met je eigen kwetsbaarheid gaat niet per se over het onderdrukken van symptomen
Het kan nuttig zijn om de symptomen van psychose te dempen. Maar leren omgaan met je ervaringen en je gevoeligheid staat centraal. Dat is een psychologisch proces, dat uiteindelijk leidt tot herstel.
Disclaimer: De 5 fasen van psychose en herstel zijn geen wet. Ze zijn een voorlopige schets, samengesteld uit wat veel mensen met psychose-ervaring achteraf vertellen over wat ze meemaakten, en de praktijkervaring van hulpverleners in de geestelijke gezondheidszorg (ggz). Herstellen van een psychose verloopt voor iedereen anders. Sommige mensen slaan een paar fasen over, of lopen een heel ander pad. Belangrijk om te weten is dit: herstel is niet makkelijk, maar het kan. Wat je nodig hebt is hoop en optimisme. En je omgeving ook.
Geef een reactie