Realiteit en psychose zijn soms ingewikkeld. Hulpverleners zullen een psychose vaak uitleggen als ‘in een andere realiteit leven’. Maar wat is eigenlijk realiteit?
Psychologisch gezien is realiteit datgene wat we waarnemen, via onze zintuigen maar ook aan interpretatie. Iedere waarneming wordt gekleurd door onze emoties. Als je verdrietig bent of juist heel blij, heeft dat invloed op hoe je de wereld om je heen waarneemt, en hoe je waarnemingen interpreteert.
Emoties maken dat je belangrijke dingen niet vergeet en dat je er aandacht aan besteedt.
Waarnemen, interpreteren en filteren tijdens psychose
Tegelijkertijd is het ook belangrijk om irrelevante informatie wel te vergeten en er geen aandacht aan te besteden, anders raakt je brein overbelast.
Bij mensen met een psychotische kwetsbaarheid is dit proces van waarnemen, interpreteren en filteren sneller overbelast. Alles wordt dan opeens belangrijk en relevant. Alles krijgt een emotionele lading en speciale betekenis.
Mensen met psychose ervaring beschrijven een psychose soms alsof je de wereld zonder filter tegemoet treedt. Hun realiteit is op dat moment anders dan die van de omgeving, in dat opzicht klopt de uitleg ‘in een andere realiteit leven’. Lastig is dat die uitleg voor iemand in een psychose heel verwarrend en confronterend is.
Wie bepaalt er dat de ene realiteit niet klopt, en de andere (van de hulpverlener bijvoorbeeld) wel?
Wees voorzichtig met realiteit en psychose
De realiteit van iemand in een psychose ontkennen of bestempelen als anders of niet kloppend, is vaak niet helpend en levert eerder ruzie op dan een goed gesprek. Wees dus heel voorzichtig als je het hier over wilt hebben, zeker wanneer iemand geen besef heeft van de psychose.
Benoemen dat zijn of haar realiteit niet strookt met die van zijn omgeving en daarover in gesprek gaan, is wel een goed idee.
Heb je een vraag?
Onze experts beantwoorden jouw vraag in het online Spreekuur van PsychoseNet. Gratis en anoniem.
Ken je de hoofdstukken van PsychoseNet al?
De professionals van PsychoseNet schreven deze hoofdstukken met betrouwbare, hoopgevende informatie.
