Onze stemming is een uiting van de energiehuishouding. Is die te laag, dan voelen we ons somber en tot niets in staat (depressief). Is die te hoog, dan voelen we ons euforisch en tot alles in staat (manisch). Bipolaire ontregeling van de energiehuishouding is dat je alternerend depressief en manisch bent. Er is dan sprake van manische en depressieve symptomen die, zo blijkt in de praktijk, vaak samengaan met klachten van psychosegevoeligheid zoals waandenkbeelden en hallucinatoire ervaringen.
Andersom is het ook begrijpelijk dat psychotische klachten angst en een depressieve stemming kunnen veroorzaken.
Wanneer je constant stemmen hoort die nare dingen zeggen of je het gevoel hebt achtervolgd te worden, is het niet vreemd dat je daar somber van wordt. Ook conflicten met je omgeving die je in een psychose regelmatig kan hebben, dragen vaak niet bij aan een opgewekte stemming. Depressieve klachten kunnen dus een gevolg zijn van psychotische ervaringen.
Tegelijkertijd is uit onderzoek ook gebleken dat emoties als angst en depressie ook een belangrijke rol spelen bij het ontstaan van een psychose. Dit komt omdat angst en depressie je interpretatie van gebeurtenissen een negatief lading geven, denkfout vergroten en achterdocht doen toenemen. Psychose kun je zien als de wereld zo sterk waarnemen door een bril van negatieve emoties dat je er helemaal in opgaat en andere mensen het niet meer kunnen volgen.
Bekijk de animatie “Wat is manisch-depressief?”
Bipolaire stoornis of manisch-depressiviteit
Als je stemming, gerelateerd aan de energiehuishouding, erg wisselt tussen de twee extreme uitersten- van diep somber tot extreem euforisch – wordt dit ook wel een bipolaire stoornis of manisch-depressiviteit genoemd.
Manisch-depressiviteit kan, net als psychosegevoeligheid, enorm variëren. Zowel de ernst als de duur van stemmings-episoden is voor iedereen anders. Ook de mate van psychosegevoeligheid die samengaat met manisch-depressiviteit verschilt van persoon tot persoon.
Lees meer over de bipolaire stoornis.
Prof. dr. Jim van Os, Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij is tevens verbonden als Visiting Professor Psychiatric Epidemiology aan het Institute of Psychiatry te Londen. Hij is sinds 2011 lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) en werd in 2016 benoemd tot Fellow van King’s College London.
Jim van Os werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Hij verschijnt sinds 2014 op Thomson-Reuter Web of Science lijst van ‘most influential scientific minds of our time’. In 2014 kwam zijn boek De DSM-5 Voorbij uit, en in 2016 het boek Goede GGZ! (samen met Philippe Delespaul e.a.)
Lees hier meer over Jim van Os. Of volg Jim op LinkedIn, Facebook, Twitter en YouTube!
Meer informatie over psychose:
