Toen medio maart bijna heel Europa op slot ging vanwege de corona, leverde dat op veel plekken bijzondere beelden op. Tal van historische binnensteden, die normaal worden overspoeld door een tsunami aan toeristen, waren plots vrijwel uitgestorven. Hopensjouwer schrijft over veerkracht en fantasie in coronatijd.
Veerkracht
In Venetië konden de weinige overgebleven inwoners weer een praatje maken met elkaar. De Amsterdamse Wallen, normaal één groot gekkenhuis, maakten op foto’s ineens een weldadig rustige indruk. En in Brugge kon je zelfs voor het eerst sinds tijden weer karpers zien in het glasheldere water. Kortom: de inwoners van deze steden hadden eindelijk hun stad weer even voor zichzelf. Voor hen is deze coronacrisis een ‘blessing in disguise’.
De afgelopen periode kwamen af en toe de muren op me af en benauwde het idee me dat ik binnen moest blijven
Fantasie
Maar zelfs als je aan huis gebonden bent, kun je altijd nog in je geest eropuit trekken en fantaseren over prachtige wereldreizen. Zelf put ik hoop uit mijn moeder, die soms smakelijk kan vertellen over de oorlog: hoe ze met het gezin in de huiskamer zat, waar ze elkaar boeiende verhalen vertelden over spannende reizen naar allerlei exotische landen. Het was uitgesloten dat ze daar echt heen konden, voegde ze eraan toe, maar zo hielden ze elkaar wel op de been. En voor nog geen cent reisde je de hele wereld rond: tel uit je winst!
En een paar weken aan huis gebonden zijn zoals nu is nog relatief licht als je het vergelijkt met mensen die jarenlang gevangen zaten in extreme omstandigheden zonder enig perspectief
De bekende psychiater Viktor Frankl beschreef in zijn boek ‘De zin van het bestaan’ hoe hij zich mentaal overeind hield toen hij in Auschwitz gevangen zat. Terwijl hij sommigen zag wegzakken in hun ellende, kwamen anderen juist in hun kracht en probeerden ze lotgenoten op te beuren. Volgens Frankl wisten alleen díe mensen te overleven, die bleven hopen op een nieuw bestaan als ze weer eenmaal uit het kamp waren.
Te overleven
Dat optimisme en die mentale veerkracht doet me denken aan de film ‘La vita è bella’. Daarin sleept een vader zijn zoontje door het harde bestaan in datzelfde Auschwitz heen door hem voor te houden dat het slechts een spel is en dat hij op het eind een tank wint als hij volhoudt. (En inderdaad rijdt op het eind een heuse tank het kamp binnen…). Als je onder zulke extreme omstandigheden het hoofd boven water weet te houden, moet een corona-lockdown zéker te overleven zijn.
Hoewel de maatregelen eindelijk weer wat versoepeld worden, zullen we er deze zomer zeker niet meer zo massaal op uit kunnen trekken als andere jaren
Maar ook dichtbij huis kun je een prima vakantie hebben. Wat dacht je van een Bed & Breakfast in Environs-la-Maison, een droomvlucht naar Rundhausen of een luxe rustoord in Opper-Balkonië? Of blader anders eens door die fantastische Dominicus-reisgids voor Spokanië van Rolandt Tweehuysen.
Dromen
Want met een rijke geest is alles mogelijk en kun je zelfs onbekommerd (en zonder mondkapjes!) een prachtige treinreis maken dwars door Europa. Hou daarbij dan wel deze gedenkwaardige regels van de dichter Jan van Nijlen voor ogen:
Bestijg de trein nooit zonder uw valies met dromen, dan vindt ge in elke stad behoorlijk onderkomen.
Hopensjouwer
Meer lezen? Hier vind je meer blogs van Hopensjouwer.
Ook onderstaande blogs zijn de moeite van het lezen waard:
- Weer de oude worden na een psychose
- Het wonder van lichaam en geest
- Misbruik en geheimhouding in familie
Draag bij aan PsychoseNet

Bibliotheek
De boeken van PsychoseNet
In onze digitale bibliotheek vind je een gevarieerde verzameling boeken voor jong en oud over zorg, herstel en GGZ.
Kortsluiting in mijn hoofd – Brenda Froyen
‘Kortsluiting in mijn hoofd’ geeft een aangrijpend en verhelderend beeld van wat er in iemand omgaat tijdens een psychose.
Als je toch honderd wordt, kun je net zo goed gelukkig zijn – Rhee Kun Hoo
Als je toch honderd wordt, kun je net zo goed gelukkig zijn is een boek over kracht van doodgewoon geluk door de psychiater Rhee Kun Hoo.
In gesprek met het kaasmonster – Robert Stamboliev
Ieder mens heeft meerdere en vaak tegengestelde kanten of subpersonen in zichzelf. Hoe leer je daarmee ‘dansen’?
Blij dat ik besta – bundel van uitgeverij Tobi Vroegh
De insteek van deze verzamelbundel is POSITIVITEIT vanuit psychische kwetsbaarheid. Een uitgave van uitgeverij Tobi Vroegh.
Angstig gehecht – Jessica Baum
Jessica Baum: Als je er als kind niet op kon vertrouwen dat je de liefde zou ontvangen, is de kans groot dat je een angstige gehechtheidsstijl hebt.
De kunst van het ongelukkig zijn – Dirk de Wachter
Streven naar het geluk als levensdoel is een vergissing. Streven naar zin en betekenis, daarentegen, is waar het leven om draait.
Ik was het duivelskind – Angel van der Vecht
Dit boek is het langverwachte en niet minder heftige vervolg op Het Duivelskind. Over foute ouders en falende jeugdzorg.
Praktijkboek herstelondersteunende zorg – Joyce Langedijk
Aandachtspunten om herstelgericht te werken zijn op een rij gezet en vanuit de praktijk beschreven, met concrete handvatten en voorbeelden.
Ik heb je nooit een rozentuin beloofd – Hannah Green
Hannah Green’s half autobiografische roman is een tijdloze en onvergetelijke beschrijving van een geestesziekte.
Het Praatboek – van Gemert en Worm
Het Praatboek van Gemert en Worm betrekt kinderen bij het traject van signaleren van problemen t/m afspraken, hulpverlening en evaluatie.
Gozert – Pieter Koolwijk
Het bekroonde kinderboek van Pieter Koolwijk gaat over een jongetje dat stemmen hoort. Ties is de enige die Gozert hoort.
Breuklijnen in de familie – Karl Pillemer
Breuklijnen in de familie van Karl Pillemer is een unieke gids voor herkenning en herstel van families die door vervreemding zijn verscheurd.
Het troostboek – Matt Haig
Het troostboek van Matt Haig staat vol met opbeurende gedachten die de schrijver door zijn depressie heen hebben geholpen.
Jan Foudraine – Alex Rutten
Alex Rutten schildert van Jan Foudraine een levendig portret van Foudraine als denker, doener en voorvechter van de psychotherapie.
Herstel in de pocket voor GGZ zorgverleners – Remke van Staveren
Herstel in de pocket voor GGZ zorgverleners van Remke van Staveren. Helpt cliënt en naasten ontdekken wat werkt bij mentale ontregeling.
Hoe overleven we? – graphic novel van Francine Oomen
Het boek Hoe overleven we? is een autobiografische zoektocht naar seksueel misbruik. Deze graphic novel is openhartig en taboedoorbrekend.
Traumasensitieve mindfulness – David A. Treleaven
Hoe kunnen we de risico’s van mindfulness voor mensen met een traumaverleden minimaliseren en ze er toch de vruchten van laten plukken?
Psychose! – John Jongejan
In de verhalenbundel Psychose! staan verhalen die John Jongejan in het verleden heeft geschreven, aangevuld met zijn eigen ervaringen.
Rode komeet – Heather Clark
De biografie Rode komeet van Sylvia Plath door Heather Clark. Door de New York Times uitgeroepen tot het beste boek van het jaar 2021.
Het verstoorde leven – Etty Hillesum
Het dagboek van Etty toont de persoonlijke, innerlijke ontwikkeling te midden van de turbulentie van de Tweede Wereldoorlog.
Mild tuinieren – Brenda Froyen
In Mild tuinieren vertelt Brenda Froyen wat een tuin en tuinieren voor haar maar misschien ook voor jou en de natuur kan betekenen.
Verzen uit het boek van de ziel – Hafiz
Hafiz’ gedichten zijn vol licht, schaduw, lijnen en kleuren. Poëzie in Verzen uit het boek van de ziel, vertaald door Van der Zwan.
Handboek Contextuele Hulpverlening – Paul Heyndrickx
Dit handboek biedt een heldere beschrijving van contextueel denken en werken. Relatie is het kernbegrip. Niets staat op zich.
Psychose anders bekeken – Stijn Vanheule
Stijn Vanheule brengt in zijn boek ‘Psychose anders bekeken’ de finesses van Lacans denken over psychosen in kaart.
Wat echt werkt bij kinderen die snel angstig zijn – Wendy de Pree
In Nederland zou ongeveer 15 tot 20 procent van de jongeren met een angststoornis kampen. Wat echt werkt bij kinderen die snel angstig zijn.
De dikke dame zingt – Jacqueline Roy
De dikke dame zingt is een baanbrekende roman over de rol van kleur en klasse in de geestelijke gezondheidszorg.
Hersenorkaan – Ann de Craemer
Hersenorkaan is een ervaringsverhaal van Ann de Craemer over depressie. Met ook het humoristische herstelverhaal. Non-fictie.
De bijzondere woorden van Gioia – Enrico Galiano
Gioia heeft één vriendin die eerlijk en onomwonden zegt waar het op staat – helaas bestaat ze alleen in het hoofd van Gioia.
Spiegel van Heelheid – Rianne Levi
Spiegel van heelheid is een verzameling blogs die Rianne schreef voor Psychosenet. Een reeks teksten over psychische kwetsbaarheid.
Eindelijk thuis – Henri Nouwen
Eindelijk thuis vat een kernthema van Nouwens werk samen: ook een crisis kan vruchtbaar zijn. Een spiritueel boek in de katholieke traditie.
Onzichtbaar – Jolanda den Heijer
Het boek ‘Onzichtbaar’ van Jolanda den Heijer is gebaseerd op een waargebeurd verhaal over een jeugd van mishandeling en verwaarlozing.
Is daar iemand – Micha Hamel
Is daar iemand van Micha Hamel verhalen honderd-en-een gedichten samen over zijn opname in een kliniek na een psychiatrische crisis.
Zegen de dochter – Warsan Shire
Zegen de dochter van Warsan Shire gaat over een meisje dat opgevoed wordt door de stemmen in haar hoofd zonder dat iemand voor haar zorgt.
Stilstaan bij trauma – Vivian Broughton
Dit boek laat zien wanneer een trauma ontstaat, wat de gevolgen ervan kunnen zijn en hoe deze herkend en geheeld kunnen worden.
De zwarte hond – Tijn Sillevis
De zwarte hond in dit verhaal van Tijn Sillevis is de metafoor voor depressie. Thijs, de zoon van Noor en Tom aan depressie.
Er zijn zoete appels zat – Mark Verhoogt
Mark Verhoogt schrijft en is oa. huisman, winterzwemmer, schizoaffectieve bipolair. Met milde zelfspot bericht de schrijver over wat hem opvalt.
(Te) Veel voelen – Imi Lo
In (Te) Veel voelen helpt Imi Lo je de begaafdheid onder je intense emoties te ontdekken en om niet langer te veel voor jezelf te zijn.
Dagleven – Anja Vlasblom
In deze enerverende autobiografie vertelt Anja Vlasblom op een aangrijpende maar toch luchtige manier over de gevolgen van haar opvoeding.
De aandacht verloren – Johann Hari
In De aandacht verloren linkt bestsellerauteur Johann Hari onze afgenomen concentratie aan de digitalisering van onze maatschappij.
De gek als medemens – Maarten van Buuren
Maarten van Buuren over De gek als medemens: als de wereld vorm en samenhang verliest, de mens uit het vangnet valt en zichzelf kwijtraakt.
Verhalen uit het gekkenhuis – Maarten Biesheuvel
Een collectie van verhalen van Maarten Biesheuvel over zijn manisch-depressiviteit en verblijf in psychiatrische inrichtingen.
De nervus vagus als bron van herstel – Stanley Rosenberg
Rosenberg toont hoe we ons autonome zenuwstelsel optimaal kunnen laten werken en hoe we een gevoel van veiligheid cultiveren.
Wat als je iemand verloren bent? – Lies Scaut
Rouwspecialist Lies Scaut brengt doe-boek Wat als je iemand verloren bent? uit voor kinderen die iemand verloren zijn.
Energiek leven – Anders kijken naar vermoeidheid bij chronische aandoeningen – Lottie van Starkenburg
Honderdduizenden mensen kampen met vermoeidheid. Dit boek biedt een andere kijk op vermoeidheid, met elf strategieën voor energiek leven.
De buitengewone avonturen van Bipolar Boy – David Mangene
Dit is het verhaal van een zoektocht naar stabiliteit en het duiveltje in je hoofd dat alles doet om je de verkeerde kant op te sturen.
Naar omstandigheden nogal slecht – Inger Boxsem
Het leven van redacteur en schrijver Inger Boxsem wordt hardhandig onderuit geschoffeld door een burn-out en een langdurige depressie.
In de waan van het leven – Mieke Terlouw
Aangrijpend verhaal van een dochter over haar leven met een vader met psychotische wanen en hoe zij pas na zijn zelfmoord tot dat besef kwam.
HART voor HERSTEL – Remke van Staveren
Een betere, herstelondersteunende ggz, dat willen we allemaal. Maar hoe dan? Dit doe-boek HART voor HERSTEL van Remke van Staveren biedt inspirerende verhalen, voorbeelden uit de praktijk, ideeën en tips.
Leefstijlpsychiatrie – Cahn, Deenik en Vermeulen
Het verbeteren van leefstijlfactoren bij mensen met psychische klachten kan het herstel bespoedigen en verergering van klachten voorkomen.
Grenzeloos geluk – Luc Vercauteren
Grenzeloos geluk gaat over Luc’s fietsreis van Nederland naar Iran. Een innerlijke tocht van schaamte en ontkenning, naar acceptatie en geluk.
Borderline times – Dirk de Wachter
De wereld door de bril van psychiater Dirk De Wachter. We leven in borderlinetijden. In de psychiatrie is borderline vandaag met voorsprong de vaakst gestelde diagnose.
Van kwetsbaarheid naar kracht – Nadya van der Sluis
Nadya van der Sluis raakte tijdens haar stage in een psychose. Ze neemt je in Van kwetsbaarheid naar kracht mee met haar kwetsbaarheid.
Instant Mood Fix – Olivia Remes
Of je nu de controle dreigt te verliezen of vastgelopen bent, deze tips en trucs zullen de druk verlichten.
Als de bloesem valt… – Liesbeth de Vos
Marleens moeder heeft gevangen gezeten in een concentratiekamp in Nederlands-Indië. Boek over tweede generatieproblematiek.
Herstel als antwoord op euthanasie – Ann Callebert
Niet elke persoon kiest voor de dood na een afgeronde euthanasieprocedure. Ann Callebert zocht uit hoe dat komt.
Stilgeboren – Desirée van Nieuwenhoven
Desirée van Nieuwenhoven is 22 weken zwanger wanneer ze het HELLP-syndroom krijgt. Ze hoort dat de zwangerschap afgebroken moet worden.
Zo snel als een… – Tirtsa Ehrlich en Jacqueline Hilbers
Ferry is Zo snel als een… Ferrari! Hij leert over voordelen en nadelen van zijn drukke gedrag en over positief denken.
Armoede uitgelegd aan mensen met geld – Tim ‘S Jongers
Er wordt in Nederland op een beperkte en manier naar armoede gekeken. Tim ‘S Jongers schreef het boek Armoede uitgelegd aan mensen met geld.
Krankzinnigen – Fré Dommisse
In een tijd dat vrouwen amper geacht werden zich te laten horen schreef Fré Dommisse over haar zware, jarenlange psychiatrische opnames.
Ik kan weer lachen – Jeffrey Wijnberg
Ik kan weer lachen is een praktisch en prikkelend boek van Jeffrey Wijnberg die ervaringsdeskundige is qua het doormaken van een depressie.
Alles geeft licht – Julia Baird
Julia Baird vertelt ze hoe ze haar eigen ‘innerlijke gloed’ wist te cultiveren in het licht van een levensbedreigende ziekte.
Niet perfect toch tevreden – Liesbet Boone
In dit boek toont psycholoog en executive coach Liesbet Boone hoe je perfectionisme kunt ombuigen tot optimalisme.
Salemonde – Susanne Reifenschweiler
Salemonde is een autobiografische roman van Susanne Reifenschweiler over de zoektocht van een manisch depressieve vrouw naar zichzelf.
Ik ben er weer – Rinke van den Brink
Als redacteur gezondheidszorg van de NOS heeft Rinke van den Brink geregeld bericht over medische blunders. Hij belandde zelf in een psychose.
Lichaam, zin en zorg – Ingrid Neijnens en Tessa Gabriëls
De verschuiving van geneeskunde, lichaam en geest wordt in het boek Lichaam, zin en zorg filosofisch gekaderd.
Vals alarm – Menno Oosterhoff
Leven met een dwangstoornis? Psychiater Menno Oosterhoff put in Vals Alarm uit zijn belevingen als dwangpatiënt.
Over de gekte van een vrouw – Astrid Roemer
Noenka wordt in ‘Over de gekte van een vrouw’ in een samenleving gezogen die vibreert van botsende levensovertuigingen, agressie en belangen.
Kim Jiyoung, geboren in 1982 – Nam-Joo Cho
In de metropool Seoul woont Kim Jiyoung. Ze krijgt een psychose. Een verhaal doordrenkt van frustratie, doorzettingsvermogen en onderwerping.
Tegelijkertijd, hoe kanker me helpt bij het herstellen van DIS – Roos Steen
Wat als je het ziekenhuis niet in durft, en je plotseling een bobbel in je nek voelt? Roos Steen schreef er het boek Tegelijkertijd over .
Veel succes met je PTSS – Marijke Groot
In Veel succes met je PTSS van Marijke Groot komt veel meer aan bod dan alleen PTSS. Dit is haar 2e bundel met berichten uit de GGZ.
Psychose begrijpen in 33 vragen – Jim van Os, Stijn Vanheule
In heldere taal scheppen Jim van Os en Stijn Vanheule in 33 vragen duidelijkheid in de grootste misverstanden en vragen rondom psychose en herstel.
PAAZ – Myrthe van der Meer
Als Emma van de ene op de andere dag opgenomen wordt op de PAAZ, weet ze één ding zeker: hier is een fout gemaakt.
Psychosen zonder psychiatrie – T. Bock
Thomas Bock zocht mensen op met psychosegevoeligheid die buiten de instelling leven en sprak met hen uitvoerig over hun leven.
Uitbehandeld, maar niet opgegeven – Detlef Petry
Detlef Petry vertelt over zijn patiënten en zijn opvattingen in de psychiatrie, maar ook over zijn eigen leven.
Mijn lichaam, mijn trauma, mijn ik – Dr. Franz Ruppert
Dit boek laat zien wat de identiteitgeoriënteerde psychotraumatheorie en -therapie (IoPT) kan bijdragen aan algehele genezing van de mens.
Ik ben blij dat mijn moeder dood is – Jennette McCurdy
Jennette McCurdy’s relaas over haar manipulatieve moeder en de weg naar weerbaarheid en onafhankelijkheid is hartverscheurende én hilarisch.
Oud zeer – Bram Bakker
Bram Bakker blikt in Oud zeer terug op zijn verleden en de oude, niet verwerkte pijn die dit soms lastige verleden met zich meebracht.
De Jachtvelden, Pioneer Skies – PerSphere
Een zware depressie bracht PerSphere aan het dichten over hoe het leven hem raakt. De Jachtvelden, Pioneer Skies is zijn vierde bundel.
Perspectief op beter – Harry Gras, Simone van de Lindt
‘Perspectief op beter’ schetst aan de hand van vele thema’s hoe je goede hulp kunt leveren aan kwetsbare mensen.
Wat ik eerder had willen weten – Marian Mudder
In Wat ik eerder had willen weten vind je het beste van wat Marian Mudder door de jaren heen aan kennis en wijsheid heeft vergaard.
Ik kies Elena – Lucia Osborne Crowley
We kunnen beginnen met de aanpak van seksueel geweld, als we het doorbreken van de stilte gepaard laten gaan met kennis en wezenlijk begrip.
Een brandende aap – Age Niels Holstein
Age Niels Holstein was medeoprichter van de Ivonne van de Ven Stichting en 113 zelfmoordpreventie. Zijn verhaal ‘Een brandende aap’ is een literaire verkenning van de gevolgen van een mentale ontsporing.
Het monster van psychose – Roelof Ham
Deborah is psychosegevoelig. Haar man Roelof Ham schreef er een boek over. Eerlijk en zonder opsmuk. Van binnenuit.
De Onrustige Geest – Kay Redfield Jamison
In ‘De onrustige geest’ vertelt hoogleraar Kay Jamison hoe zij al sinds haar jeugd een gevecht tegen manisch-depressiviteit voert.
Diagnostiek van traumagerelateerde dissociatie – Suzette Boon
Suzette Boon schrijft over op de diagnostiek van trauma en dissociatie, aan de hand van het door haarzelf ontwikkelde diagnostisch instrument.
Onzichtbare wonden – Kay Douglas
Met Onzichtbare wonden helpt ervaringsdeskundige Kay Douglas je stap voor stap op weg om je uit relatieverstrikkingen te bevrijden.
Het Mongoolse paard, het meisje en de therapeut – Hesther Selbeck
Hesther Selbeck schreef Het Mongoolse paard het meisje en de therapeut. Ze is systeemtherapeut en ontwikkelde Contextuele Paardentherapie.
Asking for it – Louise O’Neill
Emma O’Donovan woont in een dorpje waar iedereen elkaar kent. Ze is bijzonder: mooi, populair. Tot die ene nacht waarin ze werd verkracht.
De wereld dat ben jij – Roek Lips
In De wereld dat ben jij gaat Roek Lips in gesprek met mensen met een bijzonder levensverhaal, op zoek naar inzichten en houvast.
Gemmetje Victoria – Yvonne Keuls
Yvonne Keuls schreef een boek over iemand die zij leerde kennen in de opvang waar zij vrijwilligerswerk deed.
Het evenwicht – Martin Bril
In de zomer van 2008 hoorde Martin Bril dat hij kanker had. Het weerhield hem er niet van door te gaan met schrijven.
Veilig bij mij – Mieke van Gils
In Veilig bij mij verhaalt Mieke van Gils in gedichten over het grote verdriet na de zelfgekozen dood van haar achttienjarige zoon Daan.
How to fail – Elizabeth Day
How to fail is gebaseerd op het simpele principe dat het ons sterker maakt als we begrijpen waarom we falen.
Red mij niet – Sanne van Arnhem
Red mij niet is een Praktisch handboek over hoe je iemand die het zwaar heeft tot steun kunt zijn zonder het probleem te willen oplossen.
Opdringerige gedachten overwinnen – S. Winston en M. Seif
Deze gids helpt je af te rekenen met opdringerige gedachten en de bijkomende schaamte, eenzaamheid, schuld- en angstgevoelens.
Piekeren over zelfdoding – Kerkhof, Van Spijker
Het boek ‘Piekeren over zelfdoding’ biedt een stapsgewijze methode om minder last te hebben van gedachten over zelfdoding.
Ik ben niet gek, ik ben Bipo! – Aaron Smits
Aaron geeft jullie een kijkje in het verhaal achter zijn diagnose van een Bipolaire stoornis type 1. Een boek van Aaron Smits.
Nooit Meer Niet Meer Slapen – Jelmer Jepsen, Alexander van Daele
Schrijver en voormalig slechtslaper Jelmer Jepsen en psychiater en somnoloog Alexander van Daele vertellen over slaap en slapeloosheid.
In verwarde staat – Karlijn Roex
Sociologie als zelfverdediging, zo beschrijft Karlijn Roex haar werk. Als ervaringsdeskundige geeft ze een heldere blik op het ‘verwarde-personendebat’.
Verankerd in veiligheid – Deb Dana
In het boek Verankerd in veiligheid brengt Deb Dana de polyvagaaltheorie voor een breed publiek tot leven.








































































































