Toen medio maart bijna heel Europa op slot ging vanwege de corona, leverde dat op veel plekken bijzondere beelden op. Tal van historische binnensteden, die normaal worden overspoeld door een tsunami aan toeristen, waren plots vrijwel uitgestorven. Hopensjouwer schrijft over veerkracht en fantasie in coronatijd.
Veerkracht
In Venetië konden de weinige overgebleven inwoners weer een praatje maken met elkaar. De Amsterdamse Wallen, normaal één groot gekkenhuis, maakten op foto’s ineens een weldadig rustige indruk. En in Brugge kon je zelfs voor het eerst sinds tijden weer karpers zien in het glasheldere water. Kortom: de inwoners van deze steden hadden eindelijk hun stad weer even voor zichzelf. Voor hen is deze coronacrisis een ‘blessing in disguise’.
De afgelopen periode kwamen af en toe de muren op me af en benauwde het idee me dat ik binnen moest blijven
Fantasie
Maar zelfs als je aan huis gebonden bent, kun je altijd nog in je geest eropuit trekken en fantaseren over prachtige wereldreizen. Zelf put ik hoop uit mijn moeder, die soms smakelijk kan vertellen over de oorlog: hoe ze met het gezin in de huiskamer zat, waar ze elkaar boeiende verhalen vertelden over spannende reizen naar allerlei exotische landen. Het was uitgesloten dat ze daar echt heen konden, voegde ze eraan toe, maar zo hielden ze elkaar wel op de been. En voor nog geen cent reisde je de hele wereld rond: tel uit je winst!
En een paar weken aan huis gebonden zijn zoals nu is nog relatief licht als je het vergelijkt met mensen die jarenlang gevangen zaten in extreme omstandigheden zonder enig perspectief
De bekende psychiater Viktor Frankl beschreef in zijn boek ‘De zin van het bestaan’ hoe hij zich mentaal overeind hield toen hij in Auschwitz gevangen zat. Terwijl hij sommigen zag wegzakken in hun ellende, kwamen anderen juist in hun kracht en probeerden ze lotgenoten op te beuren. Volgens Frankl wisten alleen díe mensen te overleven, die bleven hopen op een nieuw bestaan als ze weer eenmaal uit het kamp waren.
Te overleven
Dat optimisme en die mentale veerkracht doet me denken aan de film ‘La vita è bella’. Daarin sleept een vader zijn zoontje door het harde bestaan in datzelfde Auschwitz heen door hem voor te houden dat het slechts een spel is en dat hij op het eind een tank wint als hij volhoudt. (En inderdaad rijdt op het eind een heuse tank het kamp binnen…). Als je onder zulke extreme omstandigheden het hoofd boven water weet te houden, moet een corona-lockdown zéker te overleven zijn.
Hoewel de maatregelen eindelijk weer wat versoepeld worden, zullen we er deze zomer zeker niet meer zo massaal op uit kunnen trekken als andere jaren
Maar ook dichtbij huis kun je een prima vakantie hebben. Wat dacht je van een Bed & Breakfast in Environs-la-Maison, een droomvlucht naar Rundhausen of een luxe rustoord in Opper-Balkonië? Of blader anders eens door die fantastische Dominicus-reisgids voor Spokanië van Rolandt Tweehuysen.
Dromen
Want met een rijke geest is alles mogelijk en kun je zelfs onbekommerd (en zonder mondkapjes!) een prachtige treinreis maken dwars door Europa. Hou daarbij dan wel deze gedenkwaardige regels van de dichter Jan van Nijlen voor ogen:
Bestijg de trein nooit zonder uw valies met dromen, dan vindt ge in elke stad behoorlijk onderkomen.
Hopensjouwer
Meer lezen? Hier vind je meer blogs van Hopensjouwer.
Ook onderstaande blogs zijn de moeite van het lezen waard:
- Weer de oude worden na een psychose
- Het wonder van lichaam en geest
- Misbruik en geheimhouding in familie
Draag bij aan PsychoseNet

Bibliotheek
De boeken van PsychoseNet
In onze digitale bibliotheek vind je een gevarieerde verzameling boeken voor jong en oud over zorg, herstel en GGZ.
Wordt het ooit weer licht? – An Peeters
In Wordt het ooit weer licht? beschrijft An Peeters de onbeschrijflijke leegte die haar tijdens haar depressie overviel.
Schizonoia – Pieter Wouter Broekharst
Deze roman is een fictief verhaal: Een trauma op jeugdige leeftijd kan later psychoses veroorzaken, waardoor waanzin als realiteit worden ervaren.
De bange mens – Daan Heerma van Voss
In ‘De bange mens’ gaat Daan Heerma van Voss op zoek naar de bron van onze angsten. ‘De bange mens’ is een boek dat ons allemaal aangaat.
Samen intelligent bewegen – Fabio D’Agata
Het menselijk lichaam is slimmer dan je denkt. Fabio D’Agata legt dit uit in zijn eerste boek: Intelligent Bewegen.
De verloren strijd – Kiki Wessels
Niemand zag de oorzaken achter de depressie van mijn zus. De sporen van de mishandelingen waren aan de buitenkant niet zichtbaar.
Gabor Maté – Wanneer je lichaam nee zegt
De columnist Gabor Maté over de rol die de mind-bodyconnectie speelt in het ontwikkelen van lichamelijke en geestelijke ziektes.
Alles wat ik wilde zeggen maar niet zei – Anne van Winkelhof
Anne van Winkelhof neemt je mee de spreekkamer in en toont het verloop van een therapeutische en tegelijk menselijke relatie.
Het troostboek – Matt Haig
Het troostboek van Matt Haig staat vol met opbeurende gedachten die de schrijver door zijn depressie heen hebben geholpen.
Trieste tijger – Neige Sinno
Trieste tijger. De heftige, veelgelezen roman uit Frankrijk over seksueel misbruik. Een vernietigend verslag van wat Neige Sinno overkwam.
Toen ik klein was was ik niet bang – Gershwin Bonevacia
Een diepgravend onderzoek naar familiebanden, onverwerkte trauma’s, vergeten geschiedenis en kind-zijn. Een autobiografie.
Jij bent van ons – Herry Vos
Sadistisch (seksueel) misbruik, doorgegeven van generatie op generatie. In Jij bent van ons van Herry Vos vind je verhalen van de overlevers.
Het evenwicht – Martin Bril
In de zomer van 2008 hoorde Martin Bril dat hij kanker had. Het weerhield hem er niet van door te gaan met schrijven.
Gerrit Komrij – Humeuren en temperamenten
Humeuren en temperamenten is een boek waar de lezer zijn tanden in kan zetten: een staalkaart van emoties. Het boek van Gerrit Komrij.
Wegwijs in de WIA – Nicoline van Klaveren
Ben je bijna twee jaar arbeidsongeschikt, dan moet je de WIA-aanvraag indienen. Het boek Wegwijs in de WIA van Nicoline van Klaveren helpt.
Zee van ruimte – Merijntje Betzema
Merijntje Betzema laat in Zee van ruimte zien dat je ongeacht een diagnose als autisme een manier van leven kunt zoeken die past bij jou.
Als leven niet vanzelf gaat – Geertje Jeuken
Vanaf haar dertiende jaar loopt Geertje in de psychiatrie. Van pleeggezin naar psychiatrische inrichting, en de diagnose bipolaire stoornis type 1.
Het Praatboek – van Gemert en Worm
Het Praatboek van Gemert en Worm betrekt kinderen bij het traject van signaleren van problemen t/m afspraken, hulpverlening en evaluatie.
Vandaag koop ik alle kleuren – Karin Anema
In ‘Vandaag koop ik alle kleuren’ levert Karin Anema, schrijfster van reisboeken, een bijzondere prestatie.
Persoonlijke psychiatrie – Maarten Bak, Patrick Domen, Jim van Os
Innovatief leerboek persoonlijke psychiatrie: DSM-classificaties worden syndromen, persoonlijke beoordeling, herstel staat voorop.
Alleen – Daniel Schreiber
Daniel Schreiber weet in Alleen gebeurtenissen uit zijn leven te verbinden met inzichten van gerenommeerde denkers en auteurs.
Aanraking is iets wonderlijks – Steve Haines, Sophie Standing
Het op wetenschap gebaseerde stripverhaal Aanraking is iets wonderlijks onthult de complexiteit van aanraking.
Rood is ja – Sara Kroos
Rood is ja is Sara Kroos’ eerlijke en confronterende verhaal over herhalend misbruik, leven met psychische klachten en de weg naar herstel.
Alle delen welkom – Richard Schwartz
Met ‘Alle delen welkom’ introduceert dr. Richard Schwartz een baanbrekend paradigma om onszelf te begrijpen en te aanvaarden.
Asking for it – Louise O’Neill
Emma O’Donovan woont in een dorpje waar iedereen elkaar kent. Ze is bijzonder: mooi, populair. Tot die ene nacht waarin ze werd verkracht.
Het zijn geen slechte mensen – Kim Uittenbosch
Een boek over ouders die hun kinderen verwaarlozen en volwassenen die wegkijken. En wat dit ongeziene leed doet met een kind.
Handboek Contextuele Hulpverlening – Paul Heyndrickx
Dit handboek biedt een heldere beschrijving van contextueel denken en werken. Relatie is het kernbegrip. Niets staat op zich.
Zie je mij? – Hameeda Lakho en Jeroen Wapenaar
Zie je mij? Therapie laat trauma niet verdwijnen. Hameeda Lakho en Jeroen Wapenaar: “Het helpt om de persoon te helpen littekens te omarmen”.
A Nightmare Called Adolescence – Freya Spillemaeckers
Freya Spillemaeckers bestrijdt innerlijke demonen en zoekt in de liefde richting een diepgaande transformatie: A Nightmare Called Adolescence
Thich Nhat Hanh – Het hart van Boeddha’s leer
In dit boek maakt de boeddhist Thich Nhat Hanh ons deelgenoot van de basis van het boeddhisme en de pijlers van verlichting.
Handboek exposure – Arnold van Emmerik en Anja Greeven
Arnold van Emmerik en Anja Greeven faciliteren therapeuten in het beter begrijpen en uitvoeren van een exposure-interventie.
PAAZ – Myrthe van der Meer
Als Emma van de ene op de andere dag opgenomen wordt op de PAAZ, weet ze één ding zeker: hier is een fout gemaakt.
Oud zeer – Bram Bakker
Bram Bakker blikt in Oud zeer terug op zijn verleden en de oude, niet verwerkte pijn die dit soms lastige verleden met zich meebracht.
Liefde, lust en trauma – Franz Ruppert
Ruppert beschrijft zowel vanuit slachtoffer- als daderperspectief hoe seksueel trauma ontstaat en welke diepingrijpende gevolgen het heeft.
Onzichtbaar – Jolanda den Heijer
Het boek ‘Onzichtbaar’ van Jolanda den Heijer is gebaseerd op een waargebeurd verhaal over een jeugd van mishandeling en verwaarlozing.
Rode komeet – Heather Clark
De biografie Rode komeet van Sylvia Plath door Heather Clark. Door de New York Times uitgeroepen tot het beste boek van het jaar 2021.
Het zelfvertrouwenboek – Eileen Kennedy-Moore
Het zelfvertrouwenboek van geeft ouders strategieën om hun kind te helpen weerbaar te zijn en een positief zelfbeeld te ontwikkelen.
In gesprek met psychose – Jules Tielens
In zijn boek beschrijft psychiater Jules Tielens de verbindende gesprekstechniek: een manier om contact te krijgen en te houden met mensen in een psychose.
Psychose: een gids doorheen een ongrijpbaar concept – Kim Demeulenaere
Een therapeutisch, filosofisch en kunstzinnig boek voor iedereen die te maken heeft met psychose en op zoek is naar hulp binnen de GGZ.
Vleugels – José Hoekstra
Vleugels is een toegankelijk geschreven ervaringsverhaal waarin de auteur je meeneemt in haar ervaringen met psychose en spiritualiteit.
In levende lijve – het lichaam in de psychotherapie – Nelleke Nicolai
Dit boek laat zien wat het lichaam van een patiënt de psychotherapeut in klinische situaties kan vertellen.
Briefwisseling tussen een schizofreen en een autist – Axel Ruiters, Felix Sperans
Axel Ruiters en Felix Sperans schrokken van het hun moeilijke leven. Ze schreven het boek Briefwisseling tussen een schizofreen en een autist.
Waar geen reden is – Yiyun Li
Yiyun Li verloor haar kind aan zelfmoord. Een roman die de plek betreedt tussen leven en dood, waar moeder en kind met elkaar kunnen praten.
Wegen naar seksuele waardigheid – Maya Schrier-Kerstan
In Wegen naar seksuele waardigheid helpt Maya Schrier-Kerstan je op je weg naar gezonde seksualiteit en intimiteit.
Is verslaving een ziekte? – Jaap van der Stel
Hoe kan de psychiatrie een sprong voorwaarts maken? Dit boek van emeritus lector Jaap van der Stel geeft antwoord.
Met mijn ziel onder de arm – Riet Fiddelaers-Jaspers
Met mijn ziel onder de arm – Aan de hand van stappen in de verliescirkel neemt de auteur de lezer mee op verkenning door het rouwlandschap.
Salemonde – Susanne Reifenschweiler
Salemonde is een autobiografische roman van Susanne Reifenschweiler over de zoektocht van een manisch depressieve vrouw naar zichzelf.
De glazen stolp – Sylvia Plath
De glazen stolp van Sylvia Plath is het pijnlijke verslag van een ambitieuze jonge vrouw die niet serieus genomen wordt door de maatschappij.
Mijn Vriend Damocles – Lottie van Starkenburg
Lottie van Starkenburg schreef een krachtig boek over hoe je een goed en vervuld leven kunt leven ondanks een onzekere gezondheid.
Luna – Pieter Koolwijk
Pieter Koolwijk schreef een vervolg op het bekroonde boek ‘Gozert’. Ditmaal gaat het over Luna, een meisje dat ook stemmen hoort.
Mijn kwetsbare brein – Marcel van der Veer
Marcel van der Veer krijgt in 1987 een acute manische psychose. Hij beschrijft de verstrekkende gevolgen in zijn boek Mijn kwetsbare brein.
Verbinding verbroken – Johann Hari
Johann Hari lijdt al sinds zijn puberteit aan depressies. Verbinding verbroken gaat o.a. in op de vraag wat ons echt ziek maakt.
Kim Jiyoung, geboren in 1982 – Nam-Joo Cho
In de metropool Seoul woont Kim Jiyoung. Ze krijgt een psychose. Een verhaal doordrenkt van frustratie, doorzettingsvermogen en onderwerping.
Overpeinzingen – Marcus Aurelius
In Overpeinzingen adviseert de Romeinse keizer Marcus Aurelius je om los te laten en te focussen op je eigen wil en perspectief.
Angstkonijn – Frank van der Heijden
Angstkonijn – Een opmerkelijke mix van een leven met een angststoornis en de zoektocht naar een vader, geschreven door Frank van der Heijden.
Ik ben omdat wij zijn – Marijn Louis Willems / Omo Osa Meji
In Ik ben omdat wij zijn verhaalt Marijn Louis Willems / Omo Osa Meji op openhartige wijze over zijn weg en over zijn wording tot sjamaan.
Schizofrenie en bergen beklimmen – Saskia Bos
Saskia was elf jaar oud toen ze voor het eerst stemmen hoorde. Van de ene op de andere dag veranderde ze in een angstig meisje.
Ik moest braaf zijn – Laura De Houwer
In Ik moest braaf zijn vertelt Laura De Houwer haar verhaal van isoleren en fixeren, van suïcides, van overplaatsing na overplaatsing.
Pillendoos – Cornelie Egelie-Sprenger
Cornelie Egelie-Sprengers schrijft in ‘de ups en downs van een manisch-depressieve vrouw’ over haar leven met een bipolaire stoornis.
Welkom in mijn wereld – Ingrid Lammerant
Welkom in mijn wereld verhaalt in woord en beeld over de rol van natuur en spiritualiteit bij psychosegevoeligheid.
Help! Ik word opgenomen – Lester Half
De gedachten van Lester Half tijdens zijn zoektocht naar herstel tijdens opname in een psychiatrische instelling.
Energiek leven – Anders kijken naar vermoeidheid bij chronische aandoeningen – Lottie van Starkenburg
Honderdduizenden mensen kampen met vermoeidheid. Dit boek biedt een andere kijk op vermoeidheid, met elf strategieën voor energiek leven.
Met de wereld in de rug – Thomas Melle
Thomas Melle is bipolair. Hij vertelt over zijn langzame herstel, geeft zo een buitengewoon inzicht in de belevingswereld van een patiënt.
Morgen ben ik je bruid – Renata Veel
Morgen ben ik je bruid: Omdat Cato qua uiterlijk niet veel overeenkomsten vertoont met het gezin wordt aan haar afkomst getwijfeld.
Tekenpraat – Peter Vermeulen, Jason Meijer
Het boek Tekenpraat is ontworpen voor ouders en voor professionals die kinderen en jongeren begeleiden die vastlopen in hun functioneren.
MeToo in de zorgrelatie – Selini Roozen e.a.
Seksueel grensoverschrijdend gedrag in de zorg, echt waar?! MeToo. Ook binnen de afhankelijkheidsrelatie tussen patiënt en zorgverlener.
Maybe I don’t belong here – David Harewood
De Britse acteur David Harewood vertelt in zijn autobiografie Maybe I don’t belong here hoe het is om zwart en psychosegevoelig te zijn.
Depressie, de dwangmatige denkziekte – François de Waal
In het rauwe ‘Depressie, de dwangmatige denkziekte’ maakt François de Waal de lezer deelgenoot van de wereld achter zijn depressie.
De polyvagaaltheorie in therapie – Deb Dana
Deb Dana biedt therapeuten een selectie aan polyvagaal-bewuste oefeningen aan, die cliënten in en buiten de therapiesessies kunnen doen.
Gedeelde angsten – Rudi Laermans
Socioloog Rudi Laermans over collectieve angsten, van individualisering en globalisering tot flexwerken en de invloed van nieuwe media.
Het verlaten individu – Esther van Fenema
Esther van Fenema schrijft in Het verlaten individu over de leegte die we allemaal wel eens voelen. Over (zonder) God zijn.
Het verstoorde leven – Etty Hillesum
Het dagboek van Etty toont de persoonlijke, innerlijke ontwikkeling te midden van de turbulentie van de Tweede Wereldoorlog.
Nooit Meer Niet Meer Slapen – Jelmer Jepsen, Alexander van Daele
Schrijver en voormalig slechtslaper Jelmer Jepsen en psychiater en somnoloog Alexander van Daele vertellen over slaap en slapeloosheid.
Van waanzin naar Wijsheid – Iris van Zomeren
Het boek Van waanzin naar Wijsheid van Iris van Zomeren is behulpzaam voor iedereen die trauma meemaakt en die daar inzicht in wil krijgen.
Er is nog zoveel te winnen – Annechien Scholte – van der Veen
“Er is nog zoveel te winnen” schrijft Annechien Scholte – van der Veen. “Het trauma dat we vaak geen trauma noemen, kost ons vaak het meest.”
Trauma en ouderschap – Ruismäki e.a.
Schadelijke intergenerationele gevolgen van trauma voorkomen door ouders te helpen hun traumatische klachten beter te begrijpen.
Onzichtbare wonden – Kay Douglas
Met Onzichtbare wonden helpt ervaringsdeskundige Kay Douglas je stap voor stap op weg om je uit relatieverstrikkingen te bevrijden.
Handboek psychose – Mark van der Gaag, Tonnie Staring
Handboek psychose geeft nieuwe inzichten in de aard van psychotische symptomen en spitst zich toe op de praktijk van behandelen.
Middernachtbibliotheek – Matt Haig
Als je alles waar je spijt van hebt ongedaan kunt maken, zou je dat dan ook doen? Middernachtbibliotheek, een boek van Matt Haig.
De kracht van je intuïtie – Gerd Gigerenzer
In De kracht van je intuïtie leert hoogleraar Gerd Gigerenzer je hoe je betere besluiten kunt nemen als je op je intuïtie vertrouwt.
Blij dat ik besta – bundel van uitgeverij Tobi Vroegh
De insteek van deze verzamelbundel is POSITIVITEIT vanuit psychische kwetsbaarheid. Een uitgave van uitgeverij Tobi Vroegh.
KUNST, de zin van het zinloze – Henk Jans
Auteur Henk Jans laat in dit boek zien hoe hij de zin van het leven opnieuw ontdekte nadat zijn bestaan na een psychose een dieptepunt had bereikt.
Verzen uit het boek van de ziel – Hafiz
Hafiz’ gedichten zijn vol licht, schaduw, lijnen en kleuren. Poëzie in Verzen uit het boek van de ziel, vertaald door Van der Zwan.
Alles Goed? – Marianne Lamers Rianne van der Molen
In het boek Alles Goed? van Marianne Lamers delen naasten hun verhaal en inzichten over depressie. Veertien koppels vertellen wat werkt.
The status game – Will Storr
Wat als de menselijke drijfveer eigenlijk het bereiken van status is? Wat gebeurt er met ons als we onze status verliezen?
Herstel in de pocket voor cliënten en naasten – Remke van Staveren
FACT-Psychiater Remke van Staveren schrijft over het zoeken naar verbinding met jezelf, met de ander, en met de samenleving.
Die gekte zit in ons allemaal – John Jongejan
Een verhaal met als kern de coming-out van de psychiatrische patiënt. Over individuele ervaringen in de GGZ.
Van taboe naar traumabewust – Kassandra Goddijn
Dat trauma alleen zou gaan over afschuwelijke gebeurtenissen is een misverstand. Kassandra Goddijn legt begrijpelijk uit wat trauma wél is.
Na de val – Resi Lankester
Op zoek naar antwoorden op de zelfmoord van haar vader en duikt Resi in de verhuisdozen vol opnames, brieven en dagboeken van haar vader.
De schoonheid van angst – Saskia Kalb
Saskia leerde haar angst begrijpen en gaf het een plek. De schoonheid van angst is voor iedereen die lijdt aan angst of zorgelijkheid.
De Treurwilg – Jeroen Follens
De Treurwilg is een fictief verhaal gebaseerd op gebeurtenissen uit de realiteit over een man met psychiatrische problemen.
Met een somber monster …- Mariet van de Merwe
In dit boek vind je gedrag wat bij somberheid kan horen, oorzaken èn lichtpuntjes die je kunnen helpen. Een boek van Mariet van de Merwe.
In de ban van burn-out – Christiaan Vinkers
Christiaan Vinkers raakte in de ban van burn-out. Wat is een burn-out precies en hoe komen we er vanaf? Een ontdekkingsreis.
Het duivelskind – Maria Genova
In Het Duivelskind vertelt bestsellerauteur Maria Genova het waargebeurde verhaal van Angel. Haar ouders denken dat Angel een duivelskind is.
Mama heeft een beer in haar hoofd – Nele Reynders
Over een moeder met psychische problemen die haar kind wil vertellen wat er aan de hand is. Invoelend geschreven door Nele Reynders.
Breinblessure
Laura leidt een ogenschijnlijk fijn leven met haar man en twee kinderen. Ze glijdt weg in een diepe depressie en raakt de grip op de werkelijkheid kwijt…
Taalkracht – Christien Brinkgreve
In ‘Taalkracht’ presenteert een rijk palet van schrijvers betekenisvolle taalverschuivingen. Met bijdragen van Paul Verhaeghe, Trudy Dehue en Jim van Os.
Het gewicht tussen je oren – Wouter Cornet
In Het gewicht tussen je oren biedt Wouter Cornet je een hele rits aan vernieuwende inzichten achter succesvol gewichtsverlies.
De psychiater die geloofde dat mensen de toekomst konden voorspellen – Sam Knight
Een intrigerend waargebeurd verhaal over waanzin en verwondering, over de grenzen van de wetenschap en het geloof in het bovennatuurlijke.
Morgen ben ik een leeuw – Arnhild Lauveng
Vanaf haar vroege jeugd was Arnhild Lauveng opgenomen op psychiatrische afdelingen. Toch ze vond haar woorden en haar leven terug.
Veilig bij mij – Mieke van Gils
In Veilig bij mij verhaalt Mieke van Gils in gedichten over het grote verdriet na de zelfgekozen dood van haar achttienjarige zoon Daan.








































































































