Toen medio maart bijna heel Europa op slot ging vanwege de corona, leverde dat op veel plekken bijzondere beelden op. Tal van historische binnensteden, die normaal worden overspoeld door een tsunami aan toeristen, waren plots vrijwel uitgestorven. Hopensjouwer schrijft over veerkracht en fantasie in coronatijd.
Veerkracht
In Venetië konden de weinige overgebleven inwoners weer een praatje maken met elkaar. De Amsterdamse Wallen, normaal één groot gekkenhuis, maakten op foto’s ineens een weldadig rustige indruk. En in Brugge kon je zelfs voor het eerst sinds tijden weer karpers zien in het glasheldere water. Kortom: de inwoners van deze steden hadden eindelijk hun stad weer even voor zichzelf. Voor hen is deze coronacrisis een ‘blessing in disguise’.
De afgelopen periode kwamen af en toe de muren op me af en benauwde het idee me dat ik binnen moest blijven
Fantasie
Maar zelfs als je aan huis gebonden bent, kun je altijd nog in je geest eropuit trekken en fantaseren over prachtige wereldreizen. Zelf put ik hoop uit mijn moeder, die soms smakelijk kan vertellen over de oorlog: hoe ze met het gezin in de huiskamer zat, waar ze elkaar boeiende verhalen vertelden over spannende reizen naar allerlei exotische landen. Het was uitgesloten dat ze daar echt heen konden, voegde ze eraan toe, maar zo hielden ze elkaar wel op de been. En voor nog geen cent reisde je de hele wereld rond: tel uit je winst!
En een paar weken aan huis gebonden zijn zoals nu is nog relatief licht als je het vergelijkt met mensen die jarenlang gevangen zaten in extreme omstandigheden zonder enig perspectief
De bekende psychiater Viktor Frankl beschreef in zijn boek ‘De zin van het bestaan’ hoe hij zich mentaal overeind hield toen hij in Auschwitz gevangen zat. Terwijl hij sommigen zag wegzakken in hun ellende, kwamen anderen juist in hun kracht en probeerden ze lotgenoten op te beuren. Volgens Frankl wisten alleen díe mensen te overleven, die bleven hopen op een nieuw bestaan als ze weer eenmaal uit het kamp waren.
Te overleven
Dat optimisme en die mentale veerkracht doet me denken aan de film ‘La vita è bella’. Daarin sleept een vader zijn zoontje door het harde bestaan in datzelfde Auschwitz heen door hem voor te houden dat het slechts een spel is en dat hij op het eind een tank wint als hij volhoudt. (En inderdaad rijdt op het eind een heuse tank het kamp binnen…). Als je onder zulke extreme omstandigheden het hoofd boven water weet te houden, moet een corona-lockdown zéker te overleven zijn.
Hoewel de maatregelen eindelijk weer wat versoepeld worden, zullen we er deze zomer zeker niet meer zo massaal op uit kunnen trekken als andere jaren
Maar ook dichtbij huis kun je een prima vakantie hebben. Wat dacht je van een Bed & Breakfast in Environs-la-Maison, een droomvlucht naar Rundhausen of een luxe rustoord in Opper-Balkonië? Of blader anders eens door die fantastische Dominicus-reisgids voor Spokanië van Rolandt Tweehuysen.
Dromen
Want met een rijke geest is alles mogelijk en kun je zelfs onbekommerd (en zonder mondkapjes!) een prachtige treinreis maken dwars door Europa. Hou daarbij dan wel deze gedenkwaardige regels van de dichter Jan van Nijlen voor ogen:
Bestijg de trein nooit zonder uw valies met dromen, dan vindt ge in elke stad behoorlijk onderkomen.
Hopensjouwer
Meer lezen? Hier vind je meer blogs van Hopensjouwer.
Ook onderstaande blogs zijn de moeite van het lezen waard:
- Weer de oude worden na een psychose
- Het wonder van lichaam en geest
- Misbruik en geheimhouding in familie
Draag bij aan PsychoseNet

Bibliotheek
De boeken van PsychoseNet
In onze digitale bibliotheek vind je een gevarieerde verzameling boeken voor jong en oud over zorg, herstel en GGZ.
Angstig gehecht – Jessica Baum
Jessica Baum: Als je er als kind niet op kon vertrouwen dat je de liefde zou ontvangen, is de kans groot dat je een angstige gehechtheidsstijl hebt.
Veilig in je lijf – Deirdre Fay
Breng het traumatisch verleden tot rust in lichaam, hoofd en hart. De eigen ervaring van Deirdre Fay is de basis voor haar benadering.
Depressie, de dwangmatige denkziekte – François de Waal
In het rauwe ‘Depressie, de dwangmatige denkziekte’ maakt François de Waal de lezer deelgenoot van de wereld achter zijn depressie.
Trauma begrijpen in 33 vragen – Simona Karbouniaris en Jim van Os
Het boek Trauma begrijpen in 33 vragen geeft duidelijkheid over trauma. Dit fijne boek brengt oorzaken, behandelingen en bejegening samen.
Het leven kent geen weg terug – Wilfried Nelles
Het leven kent geen weg terug. Dit toont Wilfried Nelles met zijn denkkader van 7 levens- en bewustzijnsstadia: het levensintegratieproces.
Patiëntgericht communiceren in de GGZ – Remke van Staveren
Dit boek is een praktische gids voor alle GGZ-hulpverleners die patiëntgericht willen communiceren met hun cliënten of patiënten.
Hete thee en drie klontjes suiker – Netty Dijkstra
Netty Dijkstra-Geuze heeft twee zoons met autisme. Ze beschrijft in haar boek hoe alles haar teveel wordt, met een ernstige psychotische depressie tot gevolg.
Traumasporen in lichaam, brein en geest – Bessel van der Kolk
Trauma verandert je leven radicaal. Bessel van der Kolk geeft je in het boek Traumasporen inzicht in de oorzaken en gevolgen van trauma.
Kortsluiting in mijn hoofd – Brenda Froyen
‘Kortsluiting in mijn hoofd’ geeft een aangrijpend en verhelderend beeld van wat er in iemand omgaat tijdens een psychose.
In gesprek met jongvolwassenen – Suzanne Kruys, Wouter Zuurbier, Wico Mulder
Constante prestatiedruk en de daaruit voortvloeiende stress kunnen leiden tot klachten als somberheid, angst en paniek bij jongvolwassenen.
Jij bent van ons – Herry Vos
Sadistisch (seksueel) misbruik, doorgegeven van generatie op generatie. In Jij bent van ons van Herry Vos vind je verhalen van de overlevers.
Er is nog zoveel te winnen – Annechien Scholte – van der Veen
“Er is nog zoveel te winnen” schrijft Annechien Scholte – van der Veen. “Het trauma dat we vaak geen trauma noemen, kost ons vaak het meest.”
De glazen stolp – Sylvia Plath
De glazen stolp van Sylvia Plath is het pijnlijke verslag van een ambitieuze jonge vrouw die niet serieus genomen wordt door de maatschappij.
Ik moest braaf zijn – Laura De Houwer
In Ik moest braaf zijn vertelt Laura De Houwer haar verhaal van isoleren en fixeren, van suïcides, van overplaatsing na overplaatsing.
Het onderste van de put – Sandra van Eck-Leurs
Het onderste van de put is een ervaringsverhaal over burn-out, depressie, persoonlijkheidsstoornis van Sandra van Eck-Leurs.
Speltherapie met behulp van dieren – Rise Vanfleet
Het boek beschrijft hoe we dieren kunnen opnemen in sessies en wat de aard is van de relatie tussen het dier, de therapeut en de cliënt.
Piekeren over zelfdoding – Kerkhof, Van Spijker
Het boek ‘Piekeren over zelfdoding’ biedt een stapsgewijze methode om minder last te hebben van gedachten over zelfdoding.
Op de sofa – Maurits de Bruijn
Dertien auteurs laten je meekijken door de kieren van hun behandelkamer. Therapie vanuit je leesstoel. Samengesteld door Maurits de Bruijn.
Herstel in de pocket voor GGZ zorgverleners – Remke van Staveren
Herstel in de pocket voor GGZ zorgverleners van Remke van Staveren. Helpt cliënt en naasten ontdekken wat werkt bij mentale ontregeling.
De geur van een moeder – Lucia van den Brink
De geur van een moeder gaat over Lentl als kind en als dertig jarige. Over onveilig opgroeien. Wat dat met je doet.
Vanzelfsprekend – Suzanne Bader, Petra Balke
Het boek Vanzelfsprekend pleit voor een paradigmashift in de benadering van menselijk welzijn. Voor iedereen die graag een ander wil helpen.
50 manieren waarop ik mijn leven verpestte en hoe jij dat kunt voorkomen – François de Waal
François de Waal laat zien hoe je met succes de confrontatie met jezelf kunt aangaan en een gelukkiger leven kunt leiden.
Gek van mezelf – Alwin Ritstier
Gek van mezelf geeft een unieke kijk in het hoofd van iemand die continu bang is om dood te gaan. Met humor en zelfspot geschreven.
Dwaallicht – Josha Zwaans
Josha Zwaans roman ‘Dwaallicht’ gaat over leven met een psychische stoornis. Je volgt Marthe, die langzaam in een psychose belandt.
Psychosen zonder psychiatrie – T. Bock
Thomas Bock zocht mensen op met psychosegevoeligheid die buiten de instelling leven en sprak met hen uitvoerig over hun leven.
Traumasensitieve mindfulness – David A. Treleaven
Hoe kunnen we de risico’s van mindfulness voor mensen met een traumaverleden minimaliseren en ze er toch de vruchten van laten plukken?
Burn-on – Mieke Lannoey
In Burn-on geeft Mieke Lannoey tips om een functionerende burn-out te voorkomen, wanneer je niet meer uit de werkmodus kunt komen.
Psychose: een gids doorheen een ongrijpbaar concept – Kim Demeulenaere
Een therapeutisch, filosofisch en kunstzinnig boek voor iedereen die te maken heeft met psychose en op zoek is naar hulp binnen de GGZ.
Verlamd van angst – Agnes Van Minnen
In het taboedoorbrekende boek Verlamd van angst wordt precies uitgelegd welke instinctieve overlevingsreacties (verlammen, vluchten, vechten of vermijden) in werking treden tijdens en na seksueel misbruik.
Kwetsbaar Sterk – Ann Dierick, Marijke Gets
In Kwetsbaar sterk vertellen 15 mensen hun herstelverhaal. Ze schrijven over hoe het voelt om te leven met een psychische kwetsbaarheid.
De meetmaatschappij – Berend van der Kolk
In ‘De meetmaatschappij’ neemt Berend van der Kolk onze collectieve meetobsessie onder de loep. Kunnen we alles meten?
De Onrustige Geest – Kay Redfield Jamison
In ‘De onrustige geest’ vertelt hoogleraar Kay Jamison hoe zij al sinds haar jeugd een gevecht tegen manisch-depressiviteit voert.
Goed voor de geest – Hanneke Schaap-Jonker
In Goed voor de geest laat psycholoog en theoloog Hanneke Schaap-Jonker je kennismaken met de klinische godsdienstpsychologie.
Bondgenoten – Henk-Willem Klaassen
Henk-Willem Klaassen is sociaal-psychiatrisch verpleegkundige en schreef een boek over hoe familieleden en hulpverleners in de ggz samen kunnen optrekken.
Zegen de dochter – Warsan Shire
Zegen de dochter van Warsan Shire gaat over een meisje dat opgevoed wordt door de stemmen in haar hoofd zonder dat iemand voor haar zorgt.
Zolang er mensen zijn zijn er stemmen – Paul Custers
Het boek gaat over mensen die stemmen horen; over mensen die anders waarnemen; over mensen die helpen, behandelen en onderzoeken.
Thich Nhat Hanh – Het hart van Boeddha’s leer
In dit boek maakt de boeddhist Thich Nhat Hanh ons deelgenoot van de basis van het boeddhisme en de pijlers van verlichting.
De zin van het bestaan – Viktor E. Frankl
Professor Frankl verbleef drie jaar in concentratiekampen, waar hij getuige was van gruwelijk menselijke leed. Dit is een verslag van zijn ervaringen.
In de ban van burn-out – Christiaan Vinkers
Christiaan Vinkers raakte in de ban van burn-out. Wat is een burn-out precies en hoe komen we er vanaf? Een ontdekkingsreis.
Ik was een druppel – Leen Baeyens
Ik was een druppel is het resultaat van ploeteren en wroeten in rauwe emoties na zelfdoding van een dierbare, omgezet in poëzie.
Help, mijn partner heeft een depressie! – Stef Linsen
Dit boek stelt alle belangrijke kwesties voor partners aan de orde over depressie op een begrijpelijke manier.
Bijna dood – Steven Laureys
Steven Laureys over zijn boek Bijna dood: “Een bijna-doodervaring is een van de meest ingrijpende gebeurtenissen die je kan meemaken”.
PA(A)Z op! – Roselien Brondy
PA(A)Z op! is een psychiatrische roman over pieken en dalen in het leven van de schrijver Roselien. Roselien heeft een psychosegevoeligheid.
Kromme ploeg – Itamar Vieira Junior
De vader van Belonisia en Bibiana is een sjamaan. Hij heeft een crisis doorleefd, waarna hij besloot de opleiding tot sjamaan te doen.
Een tijd tussen al mijn tijden – Veerle Janssens
Wat als medicatie bij de ivf-behandeling voor psychische nevenwerkingen zorgt? Lees Een tijd tussen al mijn tijden van Veerle Janssens.
Kim Jiyoung, geboren in 1982 – Nam-Joo Cho
In de metropool Seoul woont Kim Jiyoung. Ze krijgt een psychose. Een verhaal doordrenkt van frustratie, doorzettingsvermogen en onderwerping.
UP – Myrthe van der Meer
Als Emma naar het laatste gesprek met haar psychiater gaat, gebeurt er iets wat ze niet helemaal had voorzien; Ze wordt wéér opgenomen.
Red mij niet – Sanne van Arnhem
Red mij niet is een Praktisch handboek over hoe je iemand die het zwaar heeft tot steun kunt zijn zonder het probleem te willen oplossen.
De psychiater die geloofde dat mensen de toekomst konden voorspellen – Sam Knight
Een intrigerend waargebeurd verhaal over waanzin en verwondering, over de grenzen van de wetenschap en het geloof in het bovennatuurlijke.
365 dagen Nederlander – Naeeda Aurangzeb
365 dagen Nederlander: Vrij alledaagse opmerkingen die Naeeda elke dag moeten horen gaat een mens niet in de koude kleren zitten.
Grip bij psychose-gevoeligheid – Sanne van Eeghen
Dit boek is voor jongeren die net uit een psychose zijn, een beetje afstand hebben van wat er gebeurd is en weer zelf regie willen over hun leven.
Van taboe naar traumabewust – Kassandra Goddijn
Dat trauma alleen zou gaan over afschuwelijke gebeurtenissen is een misverstand. Kassandra Goddijn legt begrijpelijk uit wat trauma wél is.
Winnen of leren – Noa Pothoven
Noa Pothoven over Winnen of leren: “Op jonge leeftijd overleven met PTSS, depressiviteit, anorexia en zelfbeschadiging”.
A beautiful Dutch story – Sayno Nimbus (Ebook)
Roman met biografische elementen, betreffende een spannende relaas vanuit een ex-psychotisch persoon geschreven met mooie, eigen illustraties.
Vallen is als vliegen – Manon Uphoff
Vallen is als vliegen is een indringend boek over seksueel misbruik en herstel daarvan. Geschreven door bekroond schrijfster Manon Uphoff.
Je bent al genoeg – Thijs Launspach
In dit boek laat psycholoog Thijs Launspach zien dat verbinding het tegengif is in een wereld van nooit-genoeg-zijn.
De kunst van het ongelukkig zijn – Dirk de Wachter
Streven naar het geluk als levensdoel is een vergissing. Streven naar zin en betekenis, daarentegen, is waar het leven om draait.
Verward in Nederland – Bauke Koekkoek
Dit boek van Bauke Koekkoek geeft antwoord op actuele en lastige vragen over stoornissen, zorg en de samenleving.
Stoppen met antidepressiva – Marianne ter Mors
Stoppen met antidepressiva, herstelverhaal van Marianne ter Mors, is hét boek voor iedereen die wil stoppen met antidepressiva.
Van autisme tot borderline, maar nooit écht gezien – Yuna Timmermans
Het verhaal van een ervaringsdeskundige over het falen van de Nederlandse jeugdzorg en geestelijke gezondheidszorg.
De kwestie verwarde personen – Bauke Koekkoek
In zijn nieuwe boek ‘De kwestie verwarde personen’ pleit lector Bauke Koekkoek voor een geheel andere benadering van de verwarde medemens.
Trauma en ouderschap – Ruismäki e.a.
Schadelijke intergenerationele gevolgen van trauma voorkomen door ouders te helpen hun traumatische klachten beter te begrijpen.
In verwarde staat – Karlijn Roex
Sociologie als zelfverdediging, zo beschrijft Karlijn Roex haar werk. Als ervaringsdeskundige geeft ze een heldere blik op het ‘verwarde-personendebat’.
Samen intelligent bewegen – Fabio D’Agata
Het menselijk lichaam is slimmer dan je denkt. Fabio D’Agata legt dit uit in zijn eerste boek: Intelligent Bewegen.
Morgen ben ik een leeuw – Arnhild Lauveng
Vanaf haar vroege jeugd was Arnhild Lauveng opgenomen op psychiatrische afdelingen. Toch ze vond haar woorden en haar leven terug.
Niet jouw schuld! – Anton Horeweg
Het boek Niet jouw schuld! is voor jongeren van 12 tot 18 jaar, het gaat over verschrikkelijke gebeurtenissen waar we vaak niet over praten.
Gebroken wilskracht – Jeffrey Wijnberg
Jeffrey Wijnberg weet als geen ander dat er meer bij komt kijken om als gezond mens uit de diepe depressieve put te klimmen.
Die gekte zit in ons allemaal – John Jongejan
Een verhaal met als kern de coming-out van de psychiatrische patiënt. Over individuele ervaringen in de GGZ.
Werkboek Je partners depressie samen verwerken – Stef Linsen
Naasten van mensen met depressiegevoeligheid missen vaak begrip, steun en informatie. Het boek Je partners depressie samen verwerken helpt.
Mijn moeder kookt soep van tafelpoten – Aefke ten Hagen
Mijn moeder kookt soep van tafelpoten gaat over de elfjarige Fiep, die opgroeit met een moeder met een bipolaire stoornis.
Krankzinnigen – Fré Dommisse
In een tijd dat vrouwen amper geacht werden zich te laten horen schreef Fré Dommisse over haar zware, jarenlange psychiatrische opnames.
De jongen, de mol, de vos en het paard – Charlie Mackesy
‘Wat wil jij worden als je groot bent?’ vroeg de mol. ‘Lief,’ zei de jongen. Dit boek van Mackesy is een moderne fabel voor jong en oud.
Breuklijnen in de familie – Karl Pillemer
Breuklijnen in de familie van Karl Pillemer is een unieke gids voor herkenning en herstel van families die door vervreemding zijn verscheurd.
In de waan van het leven – Mieke Terlouw
Aangrijpend verhaal van een dochter over haar leven met een vader met psychotische wanen en hoe zij pas na zijn zelfmoord tot dat besef kwam.
Dit is een verschrikkelijk boek met een gouden boodschap – Anton Horeweg
Is het normaal als je uitgescholden wordt? Of klappen krijgt? In dit boek lees je wat er kan gebeuren als je het thuis niet altijd fijn hebt.
Toeval bestaat niet, alles gebeurt met een reden – Sacha Schreurs
“In dit boek staat mijn waargebeurde verhaal over de psychose die ik kreeg na de bevalling, met hele moeilijke momenten en ook mooie momenten.”
Gezinstherapeut zijn – Peter Rober
In gezinstherapeut zijn geeft Peter Rober een antwoord op de vraag hoe de gezinstherapeut kan helpen en een verschil kan maken.
Wij waren, ik ben – Israel van Dorsten
Israel van Dorsten: “Op zondag 13 oktober 2019 maakte ik me definitief los van mijn vader, die mij vijfentwintig jaar lang in zijn macht had.
Gemmetje Victoria – Yvonne Keuls
Yvonne Keuls schreef een boek over iemand die zij leerde kennen in de opvang waar zij vrijwilligerswerk deed.
Psychedelica begrijpen in 33 vragen — Jim van Os, Simona Karbouniaris
Hoe kunnen we ze verantwoord psychsedelica inzetten binnen de GGZ? Het boek Psychedelica begrijpen in 33 vragen gaat dieper op deze vraag in.
Kaboem! – Jette Peuscher en Pauline Waals
Jette Peuscher en Pauline Waals laten in Kaboem! kinderen, jongeren en hun ouders op een andere manier naar boosheid kijken.
Tot hier en niet verder – Rolf Sellin
Versterk je centrum en bescherm je grenzen met Tot hier en niet verder van Rolf Sellin. Met zelfkennistest en reflectievragen.
Blijk ik het gekkie te zijn – Flora Willemsen
Flora – Blijk ik het gekkie te zijn is een waargebeurd verhaal van Flora Willemsen die op haar 25ste haar eerste psychose beleefde.
Mijn vader is een vliegtuig – Antoinette Beumer
Eva gaat op zoek naar de angsten uit haar vroegste jeugd. Haar vader, die lange tijd in een GGZ instelling verbleef, speelt daar een rol in.
Hoe kijkt autisme – Ivo Ketelaar
Krijg een beter zicht op wat autisme in de dagelijkse praktijk inhoudt en ga door dit boek met elkaar in gesprek.
Ik ben er weer – Rinke van den Brink
Als redacteur gezondheidszorg van de NOS heeft Rinke van den Brink geregeld bericht over medische blunders. Hij belandde zelf in een psychose.
De leegte voorbij – Esther van Fenema, Joost Röselaers
In De leegte voorbij gaan psychiater Esther van Fenema en predikant Joost Röselaers op zoek naar naar nieuwe vormen van zin en verbondenheid.
Verbinding verbroken – Johann Hari
Johann Hari lijdt al sinds zijn puberteit aan depressies. Verbinding verbroken gaat o.a. in op de vraag wat ons echt ziek maakt.
Als je toch honderd wordt, kun je net zo goed gelukkig zijn – Rhee Kun Hoo
Als je toch honderd wordt, kun je net zo goed gelukkig zijn is een boek over kracht van doodgewoon geluk door de psychiater Rhee Kun Hoo.
Eigen baas in de GGZ – Rowan Bos en Frits Bovenberg
De handvatten zijn bedoeld voor hulpverleners. Het uitgangspunt hierbij is cliënten (weer) de baas te laten zijn over hun eigen behandeling.
Wat ik me herinner – Sinead O’Connor
Sinead O’Connor heeft PTSS, ze heeft haar trauma verwerkt in kunst en bereikte een groot publiek. Ze is vaker keren opgenomen geweest.
Mijn kwetsbare brein – Marcel van der Veer
Marcel van der Veer krijgt in 1987 een acute manische psychose. Hij beschrijft de verstrekkende gevolgen in zijn boek Mijn kwetsbare brein.
Dinosaurus therapie – James Stewart en K Roméy
Dinosaurus therapie van James Stewart en K Roméy is een geweldig schattig boek met herkenbare voorbeelden van mentale uitdaging en depressie.
Schreeuwen op de markt – Literair tijdschrift DW B
Schreeuwen op de markt. Excentrische literatuur. themanummer over psychiatrie en literatuur van Literair tijdschrift DW B.
De tijger ontwaakt- Peter Levine
Vluchten, vechten of bevriezen, dat geldt volgens Peter Levine, auteur van De tijger ontwaakt, ook voor mensen in een traumatische situatie.
KOPP-zorgen in mijn rugzak – Elly Hellemons
Opgroeien als kind van ouder(s) met psychische of verslavingsproblemen. Hierbij heb je in je jeugd weinig ruimte om kind te zijn.
De kracht van het NU – Eckhart Tolle
De kracht van nu is een spirituele boek; Door je over te geven aan het Nu vinden we vreugde en zijn we in staat ons ware zelf te omarmen.
Het monster van psychose – Roelof Ham
Deborah is psychosegevoelig. Haar man Roelof Ham schreef er een boek over. Eerlijk en zonder opsmuk. Van binnenuit.
Psychose bij jongeren – Mariska Christianen, Freek Dhooge, Jef Lisaerde
Psychose bij jongeren biedt hulpverleners en naasten ruggensteun om in verbinding te blijven met psychosegevoelige jongeren.
Ybe Casteleijn – Sterker worden waar het pijn doet
Bovenal is dit een boek dat je helpt je hart opnieuw te openen, en te leven. Want leven is… sterker worden waar het pijn doet.








































































































