Toen medio maart bijna heel Europa op slot ging vanwege de corona, leverde dat op veel plekken bijzondere beelden op. Tal van historische binnensteden, die normaal worden overspoeld door een tsunami aan toeristen, waren plots vrijwel uitgestorven. Hopensjouwer schrijft over veerkracht en fantasie in coronatijd.
Veerkracht
In Venetië konden de weinige overgebleven inwoners weer een praatje maken met elkaar. De Amsterdamse Wallen, normaal één groot gekkenhuis, maakten op foto’s ineens een weldadig rustige indruk. En in Brugge kon je zelfs voor het eerst sinds tijden weer karpers zien in het glasheldere water. Kortom: de inwoners van deze steden hadden eindelijk hun stad weer even voor zichzelf. Voor hen is deze coronacrisis een ‘blessing in disguise’.
De afgelopen periode kwamen af en toe de muren op me af en benauwde het idee me dat ik binnen moest blijven
Fantasie
Maar zelfs als je aan huis gebonden bent, kun je altijd nog in je geest eropuit trekken en fantaseren over prachtige wereldreizen. Zelf put ik hoop uit mijn moeder, die soms smakelijk kan vertellen over de oorlog: hoe ze met het gezin in de huiskamer zat, waar ze elkaar boeiende verhalen vertelden over spannende reizen naar allerlei exotische landen. Het was uitgesloten dat ze daar echt heen konden, voegde ze eraan toe, maar zo hielden ze elkaar wel op de been. En voor nog geen cent reisde je de hele wereld rond: tel uit je winst!
En een paar weken aan huis gebonden zijn zoals nu is nog relatief licht als je het vergelijkt met mensen die jarenlang gevangen zaten in extreme omstandigheden zonder enig perspectief
De bekende psychiater Viktor Frankl beschreef in zijn boek ‘De zin van het bestaan’ hoe hij zich mentaal overeind hield toen hij in Auschwitz gevangen zat. Terwijl hij sommigen zag wegzakken in hun ellende, kwamen anderen juist in hun kracht en probeerden ze lotgenoten op te beuren. Volgens Frankl wisten alleen díe mensen te overleven, die bleven hopen op een nieuw bestaan als ze weer eenmaal uit het kamp waren.
Te overleven
Dat optimisme en die mentale veerkracht doet me denken aan de film ‘La vita è bella’. Daarin sleept een vader zijn zoontje door het harde bestaan in datzelfde Auschwitz heen door hem voor te houden dat het slechts een spel is en dat hij op het eind een tank wint als hij volhoudt. (En inderdaad rijdt op het eind een heuse tank het kamp binnen…). Als je onder zulke extreme omstandigheden het hoofd boven water weet te houden, moet een corona-lockdown zéker te overleven zijn.
Hoewel de maatregelen eindelijk weer wat versoepeld worden, zullen we er deze zomer zeker niet meer zo massaal op uit kunnen trekken als andere jaren
Maar ook dichtbij huis kun je een prima vakantie hebben. Wat dacht je van een Bed & Breakfast in Environs-la-Maison, een droomvlucht naar Rundhausen of een luxe rustoord in Opper-Balkonië? Of blader anders eens door die fantastische Dominicus-reisgids voor Spokanië van Rolandt Tweehuysen.
Dromen
Want met een rijke geest is alles mogelijk en kun je zelfs onbekommerd (en zonder mondkapjes!) een prachtige treinreis maken dwars door Europa. Hou daarbij dan wel deze gedenkwaardige regels van de dichter Jan van Nijlen voor ogen:
Bestijg de trein nooit zonder uw valies met dromen, dan vindt ge in elke stad behoorlijk onderkomen.
Hopensjouwer
Meer lezen? Hier vind je meer blogs van Hopensjouwer.
Ook onderstaande blogs zijn de moeite van het lezen waard:
- Weer de oude worden na een psychose
- Het wonder van lichaam en geest
- Misbruik en geheimhouding in familie
Draag bij aan PsychoseNet

Bibliotheek
De boeken van PsychoseNet
In onze digitale bibliotheek vind je een gevarieerde verzameling boeken voor jong en oud over zorg, herstel en GGZ.
Leef meer, denk minder – Pia Callesen
Uit het boek Leef meer, denk minder: We analyseren eindeloos wat we hebben gezegd en gedaan. Maar het werkt niet.
Ik ben er weer – Rinke van den Brink
Als redacteur gezondheidszorg van de NOS heeft Rinke van den Brink geregeld bericht over medische blunders. Hij belandde zelf in een psychose.
De stem van je lichaam – Peter Levine
In De stem van je lichaam gaat Peter Levine dieper in op de effecten van een trauma op het menselijk lichaam, het brein en de psyche.
Dingen die je alleen ziet als je er de tijd voor neemt – Haemin Sunim
De boeddhistische monnik Sunim geeft in ‘Dingen die je alleen ziet als je er de tijd voor neemt’ les over liefde tot spiritualiteit.
De meetmaatschappij – Berend van der Kolk
In ‘De meetmaatschappij’ neemt Berend van der Kolk onze collectieve meetobsessie onder de loep. Kunnen we alles meten?
De glazen stolp – Sylvia Plath
De glazen stolp van Sylvia Plath is het pijnlijke verslag van een ambitieuze jonge vrouw die niet serieus genomen wordt door de maatschappij.
How to do the work – Nicole LePera
Het baanbrekende boek How to do the work laat zien dat mentale, fysieke en spirituele gezondheid bij elkaar horen.
Briefwisseling tussen een schizofreen en een autist – Axel Ruiters, Felix Sperans
Axel Ruiters en Felix Sperans schrokken van het hun moeilijke leven. Ze schreven het boek Briefwisseling tussen een schizofreen en een autist.
Handboek psychose – Mark van der Gaag, Tonnie Staring
Handboek psychose geeft nieuwe inzichten in de aard van psychotische symptomen en spitst zich toe op de praktijk van behandelen.
KOPP-zorgen in mijn rugzak – Elly Hellemons
Opgroeien als kind van ouder(s) met psychische of verslavingsproblemen. Hierbij heb je in je jeugd weinig ruimte om kind te zijn.
Samen intelligent bewegen – Fabio D’Agata
Het menselijk lichaam is slimmer dan je denkt. Fabio D’Agata legt dit uit in zijn eerste boek: Intelligent Bewegen.
Psychose begrijpen in 33 vragen – Jim van Os, Stijn Vanheule
In heldere taal scheppen Jim van Os en Stijn Vanheule in 33 vragen duidelijkheid in de grootste misverstanden en vragen rondom psychose en herstel.
Rood is ja – Sara Kroos
Rood is ja is Sara Kroos’ eerlijke en confronterende verhaal over herhalend misbruik, leven met psychische klachten en de weg naar herstel.
Identiteit – Paul Verhaeghe
Paul Verhaeghe onderzoekt de effecten van dertig jaar neoliberalisme, vrijemarktwerking en privatisering op onze identiteit.
Het verlaten individu – Esther van Fenema
Esther van Fenema schrijft in Het verlaten individu over de leegte die we allemaal wel eens voelen. Over (zonder) God zijn.
Kim Jiyoung, geboren in 1982 – Nam-Joo Cho
In de metropool Seoul woont Kim Jiyoung. Ze krijgt een psychose. Een verhaal doordrenkt van frustratie, doorzettingsvermogen en onderwerping.
Gabor Maté – Wanneer je lichaam nee zegt
De columnist Gabor Maté over de rol die de mind-bodyconnectie speelt in het ontwikkelen van lichamelijke en geestelijke ziektes.
Van waanzin naar Wijsheid – Iris van Zomeren
Het boek Van waanzin naar Wijsheid van Iris van Zomeren is behulpzaam voor iedereen die trauma meemaakt en die daar inzicht in wil krijgen.
Pilletje erbij – Renée Lafeber
Pilletje erbij: Ciska krijgt voor rugpijn medicijnen voorgeschreven die tegen depressie zijn. Ze komt in een cirkel van verslaving terecht.
Niemandskinderen – Carolien Roodvoets
Het boek Niemandskinderen’ is voor volwassenen die worstelen met de last die een onveilige jeugd met zich meebrengt.
De tweede berg – David Brooks
Sta jij op je eerste of tweede berg? Draait het leven om jou – of om anderen? Gaat het om succes – of om betekenis? – David Brooks.
Het zelfvertrouwenboek – Eileen Kennedy-Moore
Het zelfvertrouwenboek van geeft ouders strategieën om hun kind te helpen weerbaar te zijn en een positief zelfbeeld te ontwikkelen.
De schoonheid van angst – Saskia Kalb
Saskia leerde haar angst begrijpen en gaf het een plek. De schoonheid van angst is voor iedereen die lijdt aan angst of zorgelijkheid.
De klappen van het leven – Russ Harris
Veranderen wat veranderd kan worden, accepteren wat niet te veranderen is en goed zorgen voor jezelf. De benadering is heel praktisch.
Filosofie van de waanzin – Wouter Kusters
‘Filosofie van de waanzin van Wouter Kusters plaatst de waanzin tussen bijzondere ervaringen van wijsheid, mystiek en creativiteit.’
Vrij gehecht – Jeroen Hoekman
We kennen allemaal de termen bindingsangst en verlatingsangst. Maar wat zit er achter verscholen? Het boek Vrij gehecht gaat er dieper op in.
In de waan van het leven – Mieke Terlouw
Aangrijpend verhaal van een dochter over haar leven met een vader met psychotische wanen en hoe zij pas na zijn zelfmoord tot dat besef kwam.
Slikken of stikken – Meindert Inderwisch
Meindert Inderwisch schreef Slikken of stikken. Slaap- en kalmeringstabletten zijn verslavend. Medicijnverslaving krijgt weinig aandacht.
Goede GGZ! – Jim van Os, Philippe Delespaul, Michel Milo
In dit boek beschrijven Jim van Os, Philippe Delespaul en Michel Milo een nieuwe GGZ met een nieuwe rolverdeling én bekostiging.
Armoede uitgelegd aan mensen met geld – Tim ‘S Jongers
Er wordt in Nederland op een beperkte en manier naar armoede gekeken. Tim ‘S Jongers schreef het boek Armoede uitgelegd aan mensen met geld.
Maybe I don’t belong here – David Harewood
De Britse acteur David Harewood vertelt in zijn autobiografie Maybe I don’t belong here hoe het is om zwart en psychosegevoelig te zijn.
Zolang er mensen zijn zijn er stemmen – Paul Custers
Het boek gaat over mensen die stemmen horen; over mensen die anders waarnemen; over mensen die helpen, behandelen en onderzoeken.
Vandaag koop ik alle kleuren – Karin Anema
In ‘Vandaag koop ik alle kleuren’ levert Karin Anema, schrijfster van reisboeken, een bijzondere prestatie.
Hoera… een depressie! – Ron van den Bovenkamp
Een inspirerend boek dat hoop geeft en laat zien dat je een depressie kunt overwinnen, zonder terugval erna en zonder antidepressiva.
Traumasporen – Bessel van der Kolk
Het boek Traumasporen van Bessel van der Kolk geeft een inzicht in de oorzaken en gevolgen van trauma, het biedt hoop na ervaren trauma.
Morgen ben ik een leeuw – Arnhild Lauveng
Vanaf haar vroege jeugd was Arnhild Lauveng opgenomen op psychiatrische afdelingen. Toch ze vond haar woorden en haar leven terug.
In kleur gezegd – Angelique Nossent
In dit boek neemt Angelique Nossent je mee op haar ontdekkingstocht naar de invloed van kleuren in ons leven.
Vallen is als vliegen – Manon Uphoff
Vallen is als vliegen is een indringend boek over seksueel misbruik en herstel daarvan. Geschreven door bekroond schrijfster Manon Uphoff.
De depressie-epidemie – Trudy Dehue
Trudy Dehue bespreekt de geschiedenis van neerslachtigheid. Ze bestudeert de claims van de biologische psychiatrie en analyseert.
Zelfherstel van binnenuit – Pascale Bruinen
Met Zelfherstel van binnenuit activeer je je zelfhelend vermogen met behulp van je geestkracht, gedachten, gevoelens en overtuigingen.
Vals alarm – Menno Oosterhoff
Leven met een dwangstoornis? Psychiater Menno Oosterhoff put in Vals Alarm uit zijn belevingen als dwangpatiënt.
Leven zonder filter – Fleur van Groningen
In het boek Leven zonder filter vertelt Fleur van Groningen openhartig over dat ze hoogsensitief is en wat dat voor haar betekent.
Ik ben omdat wij zijn – Marijn Louis Willems / Omo Osa Meji
In Ik ben omdat wij zijn verhaalt Marijn Louis Willems / Omo Osa Meji op openhartige wijze over zijn weg en over zijn wording tot sjamaan.
Wie is er nou eigenlijk gek? – Ewout Kattouw
In dit boek beschrijft Ewout Kattouw zijn lange weg in de psychiatrie en hoe hij hier uiteindelijk weer uit kwam.
Van stoornis naar gave – Yama Voorhorst
Yama vond haar weg naar gezondheid; los van behandelaren, vrij van medicijnen en verlost van nagenoeg al haar bipolaire symptomen.
Mistig – Morgan-Mae Bibo
Een autobiografische roman voor jongeren die de mentale worstelingen en de soms fatale gevolgen daarvan, op een luchtige manier beschrijft.
Het zijn geen slechte mensen – Kim Uittenbosch
Een boek over ouders die hun kinderen verwaarlozen en volwassenen die wegkijken. En wat dit ongeziene leed doet met een kind.
Anders omgaan met verdriet – David Dewulf
David Dewulf neemt je mee op een innerlijke reis die je opnieuw kan doen genieten van dit tijdelijke geschenk dat het leven heet.
Koorddansers – Annemiek Dols, Moniek van Dijk, Carla Kogelman
Eén à twee procent van de Nederlanders is bipolair. In dit boek laten mensen met een bipolaire stoornis zichzelf zien, in woord en beeld.
Ik kan weer lachen – Jeffrey Wijnberg
Ik kan weer lachen is een praktisch en prikkelend boek van Jeffrey Wijnberg die ervaringsdeskundige is qua het doormaken van een depressie.
Jij bent van ons – Herry Vos
Sadistisch (seksueel) misbruik, doorgegeven van generatie op generatie. In Jij bent van ons van Herry Vos vind je verhalen van de overlevers.
The status game – Will Storr
Wat als de menselijke drijfveer eigenlijk het bereiken van status is? Wat gebeurt er met ons als we onze status verliezen?
Herstel in de pocket voor GGZ zorgverleners – Remke van Staveren
Herstel in de pocket voor GGZ zorgverleners van Remke van Staveren. Helpt cliënt en naasten ontdekken wat werkt bij mentale ontregeling.
Over de gekte van een vrouw – Astrid Roemer
Noenka wordt in ‘Over de gekte van een vrouw’ in een samenleving gezogen die vibreert van botsende levensovertuigingen, agressie en belangen.
De mooiste tijd van je leven? – Toske Andreoli
In haar boek ‘De mooiste tijd van je leven?’ beschrijft filosoof Toske Andreoli een nieuw perspectief op studiestress.
Wat echt werkt bij kinderen die snel angstig zijn – Wendy de Pree
In Nederland zou ongeveer 15 tot 20 procent van de jongeren met een angststoornis kampen. Wat echt werkt bij kinderen die snel angstig zijn.
Je weg in de wereld – Julia Cameron
Hef je creatieve blokkades op en laat je inspireren door Je weg in de wereld van bestsellerauteur Julia Cameron. Vervolg op The Artist’s Way.
Humeurkanker – Vroon Bouter
In dit persoonlijke verhaal voert Vroon je volledig oprecht, open en doodeerlijk mee in haar sombere gedachten, maar biedt ze ook hoop.
Speltherapie met behulp van dieren – Rise Vanfleet
Het boek beschrijft hoe we dieren kunnen opnemen in sessies en wat de aard is van de relatie tussen het dier, de therapeut en de cliënt.
Thuis is waar we beginnen – Robin van den Maagdenberg
Kun je je genen trotseren of is gekte erfelijk? vraagt Robin zich af in Thuis is waar we beginnen, na haar jeugd met een bipolaire vader.
Angstig gehecht – Jessica Baum
Jessica Baum: Als je er als kind niet op kon vertrouwen dat je de liefde zou ontvangen, is de kans groot dat je een angstige gehechtheidsstijl hebt.
Verward in Nederland – Bauke Koekkoek
Dit boek van Bauke Koekkoek geeft antwoord op actuele en lastige vragen over stoornissen, zorg en de samenleving.
Energiek leven – Anders kijken naar vermoeidheid bij chronische aandoeningen – Lottie van Starkenburg
Honderdduizenden mensen kampen met vermoeidheid. Dit boek biedt een andere kijk op vermoeidheid, met elf strategieën voor energiek leven.
Ik was een druppel – Leen Baeyens
Ik was een druppel is het resultaat van ploeteren en wroeten in rauwe emoties na zelfdoding van een dierbare, omgezet in poëzie.
HART voor HERSTEL – Remke van Staveren
Een betere, herstelondersteunende ggz, dat willen we allemaal. Maar hoe dan? Dit doe-boek HART voor HERSTEL van Remke van Staveren biedt inspirerende verhalen, voorbeelden uit de praktijk, ideeën en tips.
Luna – Pieter Koolwijk
Pieter Koolwijk schreef een vervolg op het bekroonde boek ‘Gozert’. Ditmaal gaat het over Luna, een meisje dat ook stemmen hoort.
Kromme ploeg – Itamar Vieira Junior
De vader van Belonisia en Bibiana is een sjamaan. Hij heeft een crisis doorleefd, waarna hij besloot de opleiding tot sjamaan te doen.
Iedereen autistisch – Gijs Lauret
Iedereen autistisch beschrijft op analytische, humoristische wijze de zoektocht van een psycholoog die de diagnose ASS krijgt.
Petra Etcetera – leven met een bipolaire stoornis – Petra d’ Huy
Het boek Petra etcetera van Petra d’ Huy is een autobiografisch zelfhulpboek voor “ervaringsgenoten” over leven met een bipolaire stoornis.
Ik mag niet bang zijn – Sanne Winchester
Dit boek laat de worsteling zien van een jonge psychologe met professionele vaardigheden en eisen ten aanzien van afstand en nabijheid.
Bink – Nathalie Kokke
Bink is een psychologische roman over verslaving. Nathalie kruipt zoals geen ander dat kan in de huid van de psychosegevoelige Bink Santillian.
Handboek Contextuele Hulpverlening – Paul Heyndrickx
Dit handboek biedt een heldere beschrijving van contextueel denken en werken. Relatie is het kernbegrip. Niets staat op zich.
Werken als een gek – Marieke Sweens
In ‘Werken als een gek’ vertelt Marieke Sweens aan de hand van haar eigen verhaal hoe je als werknemer je psychische aandoening bespreekbaar kunt maken.
Er zijn zoete appels zat – Mark Verhoogt
Mark Verhoogt schrijft en is oa. huisman, winterzwemmer, schizoaffectieve bipolair. Met milde zelfspot bericht de schrijver over wat hem opvalt.
50 manieren waarop ik mijn leven verpestte en hoe jij dat kunt voorkomen – François de Waal
François de Waal laat zien hoe je met succes de confrontatie met jezelf kunt aangaan en een gelukkiger leven kunt leiden.
Mijn lichaam, mijn trauma, mijn ik – Dr. Franz Ruppert
Dit boek laat zien wat de identiteitgeoriënteerde psychotraumatheorie en -therapie (IoPT) kan bijdragen aan algehele genezing van de mens.
Worrying – Francis O’Gorman
Worrying is een onderzoek naar piekeren. Waarom doen mensen dit en wat is het precies? Door een professor Engelse literatuur.
Hersenorkaan – Ann de Craemer
Hersenorkaan is een ervaringsverhaal van Ann de Craemer over depressie. Met ook het humoristische herstelverhaal. Non-fictie.
De aandacht verloren – Johann Hari
In De aandacht verloren linkt bestsellerauteur Johann Hari onze afgenomen concentratie aan de digitalisering van onze maatschappij.
Het Mongoolse paard, het meisje en de therapeut – Hesther Selbeck
Hesther Selbeck schreef Het Mongoolse paard het meisje en de therapeut. Ze is systeemtherapeut en ontwikkelde Contextuele Paardentherapie.
Ik durf niets maar doe alles – Martine Bakker
Ik durf niets maar doe alles is een inspirerend verhaal vol humor en lef van Martine Bakker. Hij ging optreden als stand-upcomedian.
Help, mijn partner heeft een depressie! – Stef Linsen
Dit boek stelt alle belangrijke kwesties voor partners aan de orde over depressie op een begrijpelijke manier.
Mijn Vriend Damocles – Lottie van Starkenburg
Lottie van Starkenburg schreef een krachtig boek over hoe je een goed en vervuld leven kunt leven ondanks een onzekere gezondheid.
Ik moest braaf zijn – Laura De Houwer
In Ik moest braaf zijn vertelt Laura De Houwer haar verhaal van isoleren en fixeren, van suïcides, van overplaatsing na overplaatsing.
Uitzichtloos – Helena Dousis
Ik wilde vertellen waarom hij niet meer kon. 2 jaar lang gestreden met zijn wens er niet meer te willen zijn.
De gelukkige piekeraar – Bart Verkuil
In ‘De gelukkige piekeraar’ legt onderzoeker en psycholoog Bart Verkuil uit waar piekergedachten vandaan komen en hoe we er ons voordeel mee kunnen doen.
De mythe van normaal – Gabor Maté
In De mythe van normaal laat Gabor Maté zien wat ‘normaal’ in een toxische maatschappij betekent voor trauma, ziekte en heling.
Zeg me waarom? – Marjan Spelbrink en Emilio Veendorp
Marjan Spelbrink en Emilio Veendorp verbinden woord en beeld over zelfdoding in Zeg me waarom? Veertien verhalen van kwetsbare mensen.
Onzichtbaar – Jolanda den Heijer
Het boek ‘Onzichtbaar’ van Jolanda den Heijer is gebaseerd op een waargebeurd verhaal over een jeugd van mishandeling en verwaarlozing.
Mama heeft een beer in haar hoofd – Nele Reynders
Over een moeder met psychische problemen die haar kind wil vertellen wat er aan de hand is. Invoelend geschreven door Nele Reynders.
Nobody’s normal – Roy Richard Grinker
De schrijver doet in Nobody’s normal onderzoek naar psychische kwetsbaarheid. Stigma is een proces dat cultureel verklaard kan worden.
Ybe Casteleijn – Sterker worden waar het pijn doet
Bovenal is dit een boek dat je helpt je hart opnieuw te openen, en te leven. Want leven is… sterker worden waar het pijn doet.
De Relatie – Audry van Vulpen, Pieter Verdoorn
Een persoonlijke relatie is een belangrijke voorwaarde voor goede zorg. Maar hoe bepalend zijn empathie, vertrouwen en nabijheid?
Kaboem! – Jette Peuscher en Pauline Waals
Jette Peuscher en Pauline Waals laten in Kaboem! kinderen, jongeren en hun ouders op een andere manier naar boosheid kijken.
Wie is hier nou verward? – André Aleman
Toegankelijk en met vaardige pen weerlegt Andre Aleman in zijn nieuwe boek tien misvattingen over onze bovenkamer.
Traumasporen in lichaam, brein en geest – Bessel van der Kolk
Trauma verandert je leven radicaal. Bessel van der Kolk geeft je in het boek Traumasporen inzicht in de oorzaken en gevolgen van trauma.
Liefde, lust en trauma – Franz Ruppert
Ruppert beschrijft zowel vanuit slachtoffer- als daderperspectief hoe seksueel trauma ontstaat en welke diepingrijpende gevolgen het heeft.
De zwarte hond – Tijn Sillevis
De zwarte hond in dit verhaal van Tijn Sillevis is de metafoor voor depressie. Thijs, de zoon van Noor en Tom aan depressie.
Beschermjassen Kitlyn Tjin A Djie, Irene Zwaan
Beschermjassen biedt een nieuw perspectief op de hulpverlening. Wat heeft een professional nodig voor een dialoog met de ‘vreemde ander’.
Trauma is iets wonderlijks – Steve Haines, Sophie Standing
Dit unieke stripboek legt het wonderlijke van trauma uit, hoe het de hersenen verwart en het lichaam beïnvloedt.








































































































